rozwiń >

Masz za wysokie dochody, by dostać zasiłek? MOPS oferuje inne formy wsparcia, o których mało kto wie

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) oferuje wiele świadczeń, w tym także te mniej znane, które wykraczają poza standardowe formy wsparcia.

Czym jest zasiłek zwrotny?

Zasiłek zwrotny to zasiłek celowy lub okresowy przeznaczony dla osób, które przekraczają standardowe kryteria dochodowe (w 2025 roku to 1010 zł dla osoby samotnej i 823 zł na osobę w rodzinie), ale znalazły się w wyjątkowo trudnej sytuacji losowej, np. z powodu nagłej choroby, utraty pracy lub awarii w domu. Taka pomoc jest udzielana pod warunkiem, że zostanie później zwrócona, jednak w uzasadnionych przypadkach MOPS może odstąpić od żądania zwrotu.

Przy ubieganiu się o zasiłek zwrotny zazwyczaj wymagane są dokumenty potwierdzające dochody, cel przyznania pomocy, a także mogą być wymagane dodatkowe dokumenty, np. zaświadczenie lekarskie czy orzeczenie o niepełnosprawności. Procedura przyznawania tego zasiłku obejmuje często rodzinny wywiad środowiskowy prowadzony przez pracownika socjalnego.

Zasiłek zwrotny może być wypłacany przelewem na konto bankowe, przekazem pocztowym lub w inny sposób ustalony z ośrodkiem pomocy. Jest to pomoc istotna dla osób, które przekroczyły dochodowe kryteria, ale potrzebują pilnego wsparcia finansowego z możliwością rozłożenia na raty zwrotu lub nawet całkowitego zaniechania zwrotu, gdyby obciążałoby to nadmiernie rodzinę.

Pomoc dla osób usamodzielnianych

Świadczenie to jest skierowane do osób, które opuszczają placówki opiekuńcze (np. domy dziecka czy domy samotnej matki) i rozpoczynają samodzielne życie. Pomoc obejmuje nie tylko wsparcie finansowe, ale także pomoc w znalezieniu mieszkania i pracy. Kryterium dochodowe dla tej formy wsparcia wynosi 2020 zł dla osoby samotnej i 1646 zł na osobę w rodzinie, a podstawą obliczania świadczenia jest kwota 2066 zł. Główne formy tej pomocy obejmują:

  • Pomoc pieniężną na usamodzielnienie, wypłacaną osobom zdolnym do samodzielnej egzystencji, opuszczającym dom pomocy społecznej, rodzinę zastępczą, czy placówkę. Warunkiem jest zobowiązanie do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia i dochód nie przekraczający określonych progów dochodowych.
  • Pomoc na kontynuowanie nauki dla osób usamodzielnianych uczących się, aż do ukończenia 25. roku życia (czasem do 26 lat). Wysokość świadczenia może się różnić, np. około 759 zł miesięcznie.
  • Pomoc w uzyskaniu warunków mieszkaniowych, np. poprzez mieszkania chronione lub treningowe, oraz wsparcie w znalezieniu zatrudnienia.
  • Pomoc na zagospodarowanie – wsparcie rzeczowe lub finansowe na pokrycie pierwszych wydatków związanych z samodzielnym mieszkaniem i życiem.
  • Opiekun usamodzielnienia, który wspiera wychowanka w realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia (np. pracownik socjalny, psycholog, wychowawca).
  • Wysokość pomocy na usamodzielnienie może się różnić w zależności od rodzaju pieczy oraz czasu jej trwania. Przykładowo, dla osób opuszczających rodzinę zastępczą spokrewnioną po minimum 3 latach przysługuje co najmniej kilka tysięcy złotych jednorazowo lub w ratach. Pomoc na zagospodarowanie wypłacana jest do ukończenia 26 lat i może wynosić kilkaset do kilku tysięcy złotych.
  • Wnioski o przyznanie tych form pomocy składa się do powiatowego centrum pomocy rodzinie lub właściwego starostwa powiatowego, które odpowiada za realizację wsparcia. Pomoc ta jest częścią systemu pieczy zastępczej i wsparcia osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Zasiłek szkolny

Zasiłek szkolny to jednorazowa lub kilkukrotna pomoc dla uczniów, których rodziny nagle znalazły się w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego (np. utrata pracy przez rodzica lub jego choroba). Maksymalna kwota jednorazowego zasiłku wynosi 620 zł, a wniosek należy złożyć w ciągu dwóch miesięcy od momentu wystąpienia trudnej sytuacji. Zasiłek można otrzymać w gotówce (na przykład na zakup podręczników) lub w formie rzeczowej.

Przykładowe zdarzenia losowe kwalifikujące do zasiłku to: śmierć rodzica lub opiekuna prawnego, klęska żywiołowa (np. pożar, zalanie mieszkania), poważny wypadek ucznia lub członka rodziny, kradzież mienia o znacznej wartości, długotrwała choroba ucznia lub rodzica/opiekuna.

Zasiłek szkolny może być przyznany w formie świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych z edukacją lub w formie pomocy rzeczowej. Może być przyznawany raz lub kilka razy w ciągu roku szkolnego, niezależnie od otrzymywanego stypendium szkolnego.

W roku szkolnym 2024/2025 maksymalna wysokość zasiłku wynosi jednorazowo do 620 zł. Kwota ta wynika z pięciokrotności zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku od 5 do 18 lat, który wynosi obecnie 124 zł. O zasiłek szkolny można ubiegać się do ukończenia 24. roku życia ucznia i w terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od wystąpienia zdarzenia losowego, które uzasadnia przyznanie pomocy. Wnioski o zasiłek szkolny można składać przez rodziców, pełnoletnich uczniów lub dyrektora szkoły.

Dodatek rehabilitacyjny

Dodatek rehabilitacyjny przysługuje rodzinom, które spełniają kryterium dochodowe (w 2025 roku 764 zł na osobę) i wychowują dziecko z niepełnosprawnością, a także mają prawo do zasiłku rodzinnego. Świadczenie ma na celu pokrycie dodatkowych kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją. Jego wysokość zależy od wieku dziecka:

  • 90 zł miesięcznie dla dzieci do 5. roku życia.
  • 110 zł miesięcznie dla dzieci powyżej 5. roku życia (aż do ukończenia 18 lub 24 lat, jeśli kontynuują naukę).

Dodatek rehabilitacyjny przysługuje maksymalnie przez 12 miesięcy. Wniosek o jego przyznanie należy złożyć co najmniej na 6 tygodni przed końcem pobierania zasiłku chorobowego. Nie przysługuje on osobom uprawnionym do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, czy pobierającym zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalne. Dodatek rehabilitacyjny jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub pracodawcę, jeśli zatrudnia więcej niż 20 pracowników.

Usługi opiekuńcze

MOPS zapewnia również usługi opiekuńcze i specjalistyczne dla osób starszych i niepełnosprawnych. Może to być wsparcie w codziennych czynnościach, takich jak sprzątanie, zakupy czy higiena, a także pomoc wykwalifikowanych opiekunów.

Jak złożyć wniosek o pomoc z MOPS?

Aby ubiegać się o któreś z tych świadczeń, należy złożyć wniosek w odpowiednim ośrodku MOPS. Wniosek można dostarczyć osobiście, przez pełnomocnika lub pocztą. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające sytuację finansową i życiową. Decyzja o przyznaniu pomocy powinna zostać podjęta w ciągu 30 dni od złożenia kompletu dokumentów.