5 stycznia Polska przekazała do Komisji Europejskiej i Rady Unii Europejskiej formalną notyfikację o przystąpieniu do Prokuratury Europejskiej. W czwartek Komisja Europejska potwierdziła udział Polski w Prokuraturze Europejskiej, która będzie właściwa do prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, popełnionych w Polsce po 1 czerwca 2021 roku.
"To jest świetna wiadomość dla Polski, to jest świetna wiadomość dla Europy, Polska jako jeden z ostatnich krajów dołącza do Prokuratury Europejskiej, co oznacza, że polscy prokuratorzy będą włączeni w cały system ochrony interesów finansowych UE" - powiedział PAP Krzysztof Śmiszek po ogłoszeniu decyzji KE.
Dodał, że "czymś zupełnie niezrozumiałym było wstrzymywanie naszego dołączenia do tej ważnej struktury". Prokuratura Europejska rozpoczęła funkcjonowanie 1 czerwca w 2021 r. Polska była wówczas jednym z pięciu krajów, które do EPPO nie przystąpiły. Ówczesne polskie władze stały na stanowisku, że rozporządzenie w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej nie wiąże Polski i nie będzie bezpośrednio stosowane.
Śmiszek podkreślił, że Prokuratura Europejska to mechanizm, który "prowadzi do jeszcze lepszej współpracy przy wykrywaniu przestępstw transgranicznych na szkodę budżetu krajów UE". "Jestem bardzo dumny, że zaraz po tym, jak Polska ogłosiła wolę przystąpienia do Prokuratury Europejskiej, naszym krokiem poszła Szwecja i Irlandia" - dodał wiceminister.
Zapytany co zmieni przystąpienie Polski do EPPO, wiceszef MS powiedział, że polscy "prokuratorzy będą prokuratorami europejskimi i będą mieli dostęp do baz danych (EPPO - PAP)". Według niego, współpraca międzynarodowa "będzie jeszcze bardziej ułatwiona, co przełoży się z pewnością na jeszcze lepszą ochronę przed oszustwami i vatowskimi wyłudzeniami".
"Oczywiście po tej decyzji KE rozpoczniemy proces wyłaniania Prokuratora Europejskiego delegowanego do Luksemburga. Powstaną też konkretne biura prokuratury europejskiej w Polsce. O tym będziemy informować w ciągu najbliższych tygodniu" - zapowiedział Śmiszek.
Prokuratura Europejska (EPPO - European Public Prosecutor’s Office), która rozpoczęła działalność 1 czerwca, prowadzi sprawy przestępstw związanych z nadużyciami finansowymi, korupcją, praniem brudnych pieniędzy i poważnymi transgranicznymi oszustwami na podatku VAT na kwotę powyżej 10 mln euro. W momencie rozpoczęcia przez nią funkcjonowania przystąpiły do EPPO 22 kraje UE, a pięć pozostałych - Szwecja, Węgry, Polska, Irlandia i Dania - mogło dołączyć w dowolnym momencie.
Ówczesny minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro mówił w 2021 r. w telewizji wrealu24, że prokuratura polska "świetnie sobie radzi" m.in. w zwalczaniu przestępstw związanych z wyłudzeniami VAT, a EPPO "powoli zagarniałaby" obszar jej działalności i polska "prokuratura stałaby się pachołkiem prokuratury europejskiej", a on się na to nie zgadza.
Prokuratura Europejska to urząd o strukturze dwupoziomowej. Pion strategiczny tworzą: Europejski Prokurator Generalny odpowiedzialny za zarządzanie EPPO i organizowanie jej prac oraz kolegium prokuratorów odpowiedzialne za podejmowanie decyzji w kwestiach strategicznych. Pion operacyjny tworzą: delegowani prokuratorzy europejscy odpowiedzialni za prowadzenie postępowań przygotowawczych i ściganie oraz stałe izby, które monitorują postępowania przygotowawcze i nadają im kierunek oraz podejmują decyzje operacyjne.
Polska stanie się częścią Prokuratury Europejskiej z dniem wejścia w życie decyzji KE. Prokuratura Europejska będzie mogła rozpocząć działalność i dochodzenia w Polsce 20 dni po mianowaniu przez Radę Prokuratora Europejskiego z Polski. (PAP)