Dwa dodatkowe dni wolne dla pracowników etatowych jeszcze w 2025 roku. Pracodawca nie może odmówić

Na wykorzystanie dwóch dodatkowych dni wolnego z tytułu wychowywania dziecka do lat 14 pozostał miesiąc – ostateczny termin mija 31 grudnia 2025 roku. Co się dzieje, gdy pracownik nie zdąży go wykorzystać? Jak wygląda sytuacja, jeśli to pracodawca odmawia udzielenia wolnego?

Na jakich zasadach udzielane są dwa dni zwolnienia od pracy pracownikom wychowującym dziecko do 14 lat?

Zasady udzielania dwóch dodatkowych dni wolnych pracownikom wychowującym dziecko do lat 14 reguluje Kodeks pracy (art. 188). Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. O sposobie wykorzystania zwolnienia w danym roku kalendarzowym decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia składanym w danym roku kalendarzowym.

Zwolnienie od pracy dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Kto może skorzystać z przywileju dwóch dodatkowych dni wolnych na dziecko do 14 roku życia?

Z uprawnienia do dwóch dni opieki na dziecko do 14 roku życia mogą korzystać nie tylko biologiczni rodzice, lecz także wszystkie osoby faktycznie zajmujące się dzieckiem – m.in. rodzice adopcyjni, zastępczy oraz opiekunowie prawni czy faktyczni. Warto podkreślić, że dwa dni opieki przysługują łącznie obojgu opiekunom, co oznacza, że mają do dyspozycji w danym roku kalendarzowym jedynie dwa dni zwolnienia, a nie dwa dni dla każdej osoby z osobna. To, kto i w jakim wymiarze skorzysta z tego prawa, zależy od ustaleń między rodzicami. Może zdarzyć się, że całość wykorzysta jeden z nich, albo oboje podzielą się nim po jednym dniu. Uprawnienie to przysługuje niezależnie od tego, czy rodzice pozostają w związku małżeńskim, są po rozwodzie, w separacji czy żyją w związku nieformalnym. Staż pracy również nie ma tu znaczenia. Jeśli natomiast jedno z rodziców nie pracuje, wówczas całe prawo do dwóch dni opieki przechodzi na tego opiekuna, który jest zatrudniony.

Dodatkowe dwa dni wolne niezależnie od liczby wychowywanych dzieci do 14 roku życia

Pracownikom wychowującym dzieci do 14. roku życia przysługują dodatkowe dwa dni wolne w roku, niezależnie od liczby posiadanych lub współwychowywanych dzieci. Oznacza to, że rodzic jednego dziecka ma dokładnie taki sam wymiar tego uprawnienia jak rodzic dwojga, trojga czy nawet większej liczby dzieci. Kodeks pracy jasno wskazuje, że decydujące jest tu spełnienie kryterium wieku, a nie liczba podopiecznych – dlatego limit dwóch dni pozostaje stały bez względu na sytuację rodzinną pracownika.

Rodzice mają czas tylko do 31 grudnia 2025 roku na wykorzystanie dwóch dodatkowych dni wolnych na dziecko do 14 roku życia

Rodzice mają czas jedynie do 31 grudnia 2025 roku, aby wykorzystać przysługujące im dwa dodatkowe dni wolne na opiekę nad dzieckiem do 14. roku życia. Po tym terminie niewykorzystane wolne po prostu przepada, ponieważ zgodnie z przepisami nie można go przenieść na kolejny rok kalendarzowy. Co ważne, ostateczny termin skorzystania z tego uprawnienia może nadejść nawet wcześniej, jeśli najmłodsze dziecko ukończy 14 lat – wówczas ostatnim możliwym dniem wykorzystania opieki jest dzień poprzedzający jego urodziny. Dlatego pracownicy powinni zaplanować wolne z wyprzedzeniem, aby nie stracić należnego im uprawnienia.

Co w przypadku, gdy pracodawca nie chce udzielić dwóch dodatkowych dni wolnych?

Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi dwóch dni wolnych, a odmowa ich przyznania może zakończyć się karą finansową sięgającą nawet 30 000 zł. Skąd tak wysokie sankcje? Wynikają one z faktu, że zignorowanie tego uprawnienia pracowniczego jest traktowane jako wykroczenie polegające na naruszeniu przepisów dotyczących praw związanych z rodzicielstwem. Tego typu przewinienie podlega odpowiedzialności wykroczeniowej, a wysokość grzywny może wynosić od 1000 do 30 000 zł.

Nie wszystkim rodzicom przysługują dwa dodatkowe dni wolne z tytułu wychowywania dziecka do 14 roku życia

Prawo do dwóch dni opieki nad dzieckiem przysługuje wyłącznie osobom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy, czyli m.in. na umowie o pracę, a także w ramach powołania, wyboru, mianowania czy spółdzielczej umowy o pracę. Z tego przywileju nie mogą natomiast korzystać osoby wykonujące zadania na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak zlecenie czy dzieło. Dodatkowe wolne nie obejmuje również osób prowadzących własną działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141)