Karol Nawrocki użył snusa podczas debaty. Co to za substancja i czy jest legalna?

Zachowanie Karola Nawrockiego podczas debaty z Rafałem Trzaskowskim zwróciło uwagę opinii publicznej nie tylko z powodów politycznych. W centrum dyskusji znalazł się produkt, którego wielu Polaków wcześniej nie znało — snus. W artykule wyjaśniamy, czym jest snus, jakie są jego skutki zdrowotne, czy jest legalny i dlaczego jego popularność rośnie.

Karol Nawrocki użył snusa podczas debaty - reakcja sztabu

Podczas telewizyjnej debaty prezydenckiej 23 maja 2025 roku Karol Nawrocki wykonał gest, który szybko obiegł media społecznościowe: zasłonił nos i usta, jakby coś wkładał do jamy ustnej. Sztab wyborczy niemal natychmiast wyjaśnił sytuację — kandydat sięgnął po snus, określany jako "guma nikotynowa".

Zachowanie Nawrockiego wzbudziło kontrowersje nie tylko ze względu na miejsce i czas, ale też z powodu niewiedzy społecznej na temat snusa. Czy polityk łamał prawo? Czy to tylko środek poprawiający koncentrację? Eksperci wskazują, że choć snus nie jest w Polsce legalny w wersji z tytoniem, jego odpowiednik beztytoniowy — tzw. white snus — może być legalnie stosowany przez osoby pełnoletnie.

W najnowszym wywiadzie Karol Nawrocki stwierdził: – Ja to nazywam gumą, są to woreczki nikotynowe. Dodał, że „popalał papierosy tylko okazjonalnie”, a śmierć ojca, palacza, skutecznie go do tego zniechęciła. Kandydat podkreślił, że cieszy go zainteresowanie opinii publicznej tą sprawą i zaprosił swojego kontrkandydata, Rafała Trzaskowskiego, do wspólnego wykonania testów na substancje. – To dobra okazja, aby wyborcy mogli zobaczyć, jaki jest stan zdrowia obu kandydatów – powiedział Nawrocki w RMF FM.

Snus i woreczki nikotynowe: co to takiego?

Snus to produkt nikotynowy, który umieszcza się pod górną wargą. Klasyczne snusy zawierają tytoń, ale ich odpowiedniki beztytoniowe, zwane "white snus" lub "woreczkami nikotynowymi", zawierają czystą nikotynę. Produkty te nie są palone, co eliminuje dym tytoniowy, ale nie oznacza to, że są bezpieczne.

Woreczki nikotynowe uwalniają nikotynę do krwiobiegu przez śluzówkę jamy ustnej. Ich atrakcyjność wynika z dyskretnej formy, szerokiej gamy smaków i nowoczesnego marketingu. Szczególnie popularne są wśród młodzieży i osób próbujących rzucić palenie.

Czy snus jest legalny w Polsce? Przepisy w 2025 roku

W Polsce sprzedaż klasycznego snusa zawierającego tytoń jest zakazana zgodnie z ustawą z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. 1996 nr 10 poz. 55) — tekst jednolity: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19960100055.

Jednak woreczki nikotynowe, które nie zawierają tytoniu, są legalne. Ich sprzedaż dopuszczalna jest tylko pełnoletnim. Problemem pozostaje brak odpowiednich regulacji dotyczących marketingu i dostępności online, co sprawia, że produkty te często trafiają w ręce nieletnich.

21 maja 2025 r. Sejm przyjął nowelizację ustawy antytytoniowej, która kompleksowo reguluje rynek elektronicznych papierosów i woreczków nikotynowych. Nowe przepisy zakazują sprzedaży tych produktów osobom do 18. roku życia, przez internet i w automatach. Poprawiają też nadzór nad składem tych produktów, obejmując również płyny beznikotynowe do e-papierosów.

Ryzyko zdrowotne: snus vs. papierosy

Choć snus nie wymaga spalania, zawiera bardzo wysokie dawki nikotyny — nawet 60 mg w jednym woreczku, podczas gdy tradycyjny papieros zawiera 10–20 mg. Taka ilość może prowadzić do szybkiego uzależnienia i wywołać szereg skutków ubocznych:

• uszkodzenia błon śluzowych jamy ustnej,
• choroby dziąseł i zębów,
• wzrost ciśnienia krwi i ryzyko chorób serca,
• zaburzenia koncentracji i pracy mózgu.

Co ważne, uzależnienie od nikotyny wymaga leczenia, a odstawienie snusa może wywołać silne objawy odstawienne.

Dlaczego snus jest popularny wśród młodzieży?

Produkty nikotynowe w formie woreczków kuszą nowoczesnym designem i smakami przypominającymi cukierki. Brak dymu czyni je trudno wykrywalnymi w szkołach i miejscach publicznych. Młodzież sięga po nie z powodu presji rówieśniczej, modnych trendów i świadomego (lub nie) naśladowania celebrytów czy polityków.

Z danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS) z 2024 r. wynika, że ponad 17% uczniów szkół średnich miało kontakt z woreczkami nikotynowymi, a 5% korzysta z nich regularnie. To niepokojący trend wymagający reakcji ze strony rodziców i szkół.

Nikotyna a rynek pracy i ubezpieczenia zdrowotne

Coraz więcej pracodawców zaczyna brać pod uwagę nawyki nikotynowe kandydatów. Niektóre firmy ubezpieczeniowe w Polsce wprowadzają rozróżnienia w stawkach dla osób palących i niepalących, a także dla użytkowników snusa. Przykład: jedna z ogólnopolskich sieci prywatnej opieki medycznej oferuje tańsze abonamenty dla niepalących.

Z danych ZUS z 2023 r. wynika, że pracownicy uzależnieni od nikotyny częściej korzystają ze zwolnień lekarskich (o 14% więcej dni L4 średnio w roku). To pokazuje, że problem używania snusa i papierosów nie dotyczy tylko zdrowia, ale też gospodarki.