Rosnące nakłady na refundację leków w Polsce

Wiceminister zdrowia Katarzyna Kacperczyk na konferencji prasowej w poniedziałek, 15 grudnia 2025, stanowczo zaprzeczyła twierdzeniom o zapaści w systemie opieki zdrowotnej, szczególnie w obszarze polityki lekowej. Podkreśliła, że nakłady na refundację leków systematycznie wzrastają, co jest widoczne m.in. w programach darmowych leków dla seniorów i dzieci. Zaznaczyła, że w ostatnich latach znacząco wzrosła liczba dostępnych nowych terapii, co przełożyło się na istotne zwiększenie budżetu przeznaczanego na ten cel. Potwierdzają to dane resortu zdrowia, według których koszt refundacji wzrósł z 8 mld zł do blisko 13 mld zł w ciągu ostatnich dwóch lat.

Nowe obwieszczenie refundacyjne od 1 stycznia 2026 roku

Nowe obwieszczenie dotyczące listy leków refundowanych, które zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku, składa się z dwóch kluczowych elementów. Po pierwsze, Ministerstwo Zdrowia podjęło 585 decyzji dotyczących kontynuacji refundacji terapii wprowadzonych na listę dwa lub trzy lata wcześniej. Wiceminister zaznaczyła, że nie jest to techniczne przedłużenie, ale nowa decyzja obejmująca także kosztowne terapie onkologiczne i leczenie chorób rzadkich. Wcześniej, w 2024 roku, na listę trafiło 135 nowych terapii, w tym 36 dedykowanych chorobom rzadkim. Po drugie, istotnym elementem jest wprowadzenie na listę znacznej liczby pierwszych odpowiedników leków oryginalnych. Są to preparaty o tej samej skuteczności, a włączenie 10 takich nowych odpowiedników ma zwiększyć dostępność dla pacjentów, obniżyć koszty, a tym samym umożliwić wprowadzanie kolejnych nowoczesnych terapii. W ramach pierwszego styczniowego obwieszczenia refundacją objęto łącznie 24 nowoczesne terapie, w tym 15 nieonkologicznych i 9 onkologicznych, z czego 8 skierowanych jest do pacjentów z chorobami rzadkimi. Siedemnaście z nich będzie realizowanych w ramach programów lekowych, a jedna terapia (rADAMTS13) uzyskała kwalifikację jako terapia o wysokim poziomie innowacyjności (TLI), finansowana z Funduszu Medycznego, będąca pierwszą enzymatyczną terapią zastępczą w leczeniu wrodzonej zakrzepowej plamicy małopłytkowej.

Szczegóły kontynuowanych i nowych terapii

Kontynuacja refundacji w kolejnych latach dotyczy m.in. kluczowych terapii stosowanych w leczeniu rzadkich i przewlekłych schorzeń, takich jak choroba Pompego (Nexviadyme), rdzeniowy zanik mięśni (Spinraza), białaczka limfocytowa (Venclyxto), nowotwory mieloproliferacyjne (Jakavi), a także różne formy raka (Kadcyla, Padcev).

  • Wśród nowych terapii refundowanych w trybie aptecznym znalazły się m.in. nowy typ opatrunków do leczenia przewlekłych owrzodzeń, trójskładnikowy lek na obturacyjną chorobę płuc i astmę, oraz kolejny lek dwuskładnikowy na nadciśnienie tętnicze i preparat stosowany w chorobach sercowo-naczyniowych.
  • W zakresie terapii onkologicznych do refundacji dołączą takie leki jak epkorytamab w leczeniu chłoniaka grudkowego, brentuksymab vedotin w leczeniu chłoniaka Hodgkina, erybulina w zaawansowanym raku piersi oraz sześć nowych terapii z użyciem tislelizumabu w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuc, raka przełyku, gruczolakoraka żołądka lub połączenia żołądkowo-przełykowego.
  • Nowości w terapiach nieonkologicznych obejmują np. rysdyplam (nowa postać) w leczeniu rdzeniowego zaniku mięśni, iptakopan w nocnej napadowej hemoglobinurii, oraz leki na przewlekłe schorzenia takie jak bolesny pęcherz (wielosiarczan sodowy pentozanu), tętnicze nadciśnienie płucne (sotatercept) czy ropne zapalenie apokrynowych gruczołów potowych (bimekizumab). Dodatkowo w terapii aptecznej refundowany będzie nowy rodzaj diety eliminacyjnej w fenyloketonurii.

Bez ograniczeń dla darmowych leków dla seniorów i dzieci

Wiceminister Kacperczyk zapewniła, że Ministerstwo Zdrowia nie zamierza wprowadzać żadnych ograniczeń w dostępności darmowych leków dla seniorów oraz osób poniżej 18 roku życia. Resort planuje jednak przeanalizować obecne listy senioralne i dziecięce, ponieważ program jest obecnie bardzo rozbudowany, co prowadzi do licznych duplikacji. Celem jest mądre i sensowne ukształtowanie tych wykazów. Warto zaznaczyć, że w ciągu roku zaplanowano łącznie cztery obwieszczenia refundacyjne, co oznacza, że liczba nowych i kontynuowanych terapii może w przyszłości ulec zwiększeniu.