"Mieszkanie pozwala nam się rozwijać i realizować nasze cele. Odpowiedzią na współczesne potrzeby mieszkaniowe może być stabilny, długoterminowy najem. Powołujemy zatem nową formę prawną - Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe (SIM)" - zaznaczyła wicepremier Emilewicz.
Chodzi o rozwiązanie zawarte w społecznej części pakietu mieszkaniowego. Projektem ustawy w tej spawie zajmuje się parlament. SIM-y - spółki, które w porozumieniu z samorządem budują i wynajmują mieszkania z przystępnym czynszem - mają być alternatywą dla tych, których nie stać na kredyt mieszkaniowy lub którzy nie chcą się wiązać długoletnim zobowiązaniem finansowym. Lokatorom, którzy w ramach umowy partycypacji pokryją co najmniej 20 proc. (25 proc, w dużych miastach) kosztów budowy lokalu, SIM-y, w myśl projektowanych przepisów, miałyby zapewnić możliwość dojścia do własności po 20-30 latach.
Emilewicz wskazała na bezzwrotne granty na pokrycie do 35 proc. kosztów inwestycji, dodatkowe wsparcie z puli 1,5 mld zł oraz możliwość zasilania co roku Funduszu Dopłat kwotą do 1 mld zł, a także dostęp do gruntów z zasobu KZN. "To nowe instrumenty wsparcia samorządów, które we współpracy z SIM lub TBS realizować będą inwestycje w formule społecznego budownictwa czynszowego" - wyjaśniła. Dodała, że Funduszu Dopłat dysponuje obecnie ok. 7 mld zł. Wskazała też na Krajowy Plan Odbudowy, gdzie zapisano program wsparcia termomodernizacji i remontów.
Na realizację inwestycji mieszkaniowej z SIM samorządy mają otrzymać dofinansowanie wynoszące do 35 proc. jej kosztów. Jak zaznaczyła Emilewicz, powstanie Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych ma zwiększyć dostępność mieszkań na wynajem dla osób o umiarkowanych dochodach.
Zgodnie ze społeczną częścią pakietu mieszkaniowego, na tworzenie nowych SIM-ów z udziałem gminy samorząd będzie mógł otrzymać bezzwrotne wsparcie w wysokości 3 mln zł.
"Chcemy dać lokatorom możliwość skorzystania ze stabilnego najmu mieszkania, z możliwością jego zakupu na własność, ale bez wiązania się z bankiem wieloletnim kredytem" – mówiła wicepremier. Podkreśliła, że poprawa dostępu do mieszkań poprzez inwestycje przeznaczone na wynajem, to jeden z priorytetów polityki mieszkaniowej państwa. "Szczególną rolę pełnią tu inwestycje zwiększające zasoby mieszkań o stosunkowo niskich czynszach, podejmowane z zaangażowaniem gmin" – oceniła. Zwróciła uwagę, na "ogromne deficyty w zakresie budownictwa mieszkaniowego w małych gminach".
Według Emilewicz model SIM to "bardziej plastyczna niż dotychczasowe rozwiązania odpowiedź na potrzeby mieszkaniowe". "Zakładamy, że wynajem jest modelem mieszkania na start dla tych, którzy dziś mieszkają w Warszawie, a za dwa lata będą mieszkać we Wrocławiu; dziś są singlami, a za dwa lata być może będą małżeństwem (...) z dzieckiem" - mówiła Emilewicz. Oceniła, że październiku mogą się zakończyć prace legislacyjne nad nowymi regulacjami. "A zatem ustawa wejdzie w życie na początku przyszłego roku; procesy inwestycyjne mogłyby się rozpocząć w przyszłym roku" - zaznaczyła.
Jak tłumaczył na czwartkowej konferencji wiceminister rozwoju Robert Nowicki, nowe rozwiązania "to nie jest ucieczka od własności, ale zmiana podejścia". "Pandemia Covid-19 pokazała, że kredyt na 20-30 lat, który dotychczas był jedyną drogą wyboru, może stać się kamieniem u szyi" - zaznaczył. Podkreślił, że kredyt to często zobowiązanie długoterminowe i "nie powinien być jedyną możliwością na posiadanie mieszkania. Alternatywą ma być Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa".
Obecny na konferencji prezes Krajowego Zasobu Nieruchomości Bartłomiej Druziński podkreślił, że KZN do tej pory podjął rozmowy z niemal 90 gminami, a z ponad 30 podpisał porozumienia o współpracy. Liczy, że do końca roku liczba ta wzrośnie do 60. "Po nowelizacji przepisów Krajowy Zasób Nieruchomości będzie mógł tworzyć Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe oraz przystępować do istniejących Towarzystw Budownictwa Społecznego. Dotychczasowe regulacje nie przewidywały takiej formy współpracy z samorządami" - zaznaczył. Przypomniał, że KZN posiada 127 działek, których "potencjałem jest 90 tys. mieszkań o powierzchni 890 ha".
Według informacji resortu rozwoju utworzenie Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych przewiduje: wybudowanie mieszkań na wynajem z niskim czynszem, możliwość dojścia lokatorów do własności wynajmowanego lokalu przy wpłacie odpowiednio wysokiej partycypacji, a także skorzystanie z wakacji w płaceniu czynszu dla tych lokatorów, którzy nie zdecydują się na możliwość wykupu mieszkania (po upływie okresu spłaty przez SIM kredytu).
Zgodnie z projektowanymi przepisami lokatorom będą przysługiwać rządowe dopłaty do czynszu w ramach programu Mieszkanie na Start – ich wysokość będzie uzależniona od wielkości gospodarstwa domowego, miesięcznie może wynieść do 300-400 zł; niższy czynsz będzie można płacić przez 15 lat i będzie on średnio o ponad 50 proc. niższy od czynszu rynkowego.
Program Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych zakłada ponadto jednostkowe wsparcie w wysokości 3 mln zł udzielane gminom na utworzenie nowego SIM oraz dofinansowanie gmin na dokapitalizowanie działających SIM lub TBS w związku z planowaną inwestycją.
Dla rozwoju społecznego budownictwa czynszowego zostanie wykorzystany potencjał Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN) – zaznaczyło MR. "Powstanie Fundusz Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych KZN, zasilany środkami z gospodarowania nieruchomościami KZN" - czytamy w informacji prasowej. KZN będzie mógł wnosić grunty do SIM, tworzyć i przystępować do już istniejących SIM lub TBS oraz mieć w nich udziały.
Zdaniem resortu rozwoju, obecnie funkcjonujące TBS-y nie dają lokatorom, pomimo wpłacanej partycypacji w kosztach budowy lokalu, dodatkowych uprawnień. W przypadku SIM ma być inaczej – lokator wynajmowanego w jego ramach mieszkania będzie mógł w przyszłości uzyskać jego własność. W tym celu trzeba będzie wnieść wkład partycypacyjny na pokrycie co najmniej 20 proc. kosztów budowy (25 proc. w dużych miastach). Zamiana dotychczasowej umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności nastąpi po spłaceniu przez SIM kredytu zaciągniętego na inwestycję. (PAP)
autor: Magdalena Jarco