Duży popyt ze strony Chin, wrażliwe łańcuchy dostaw i niekorzystna pogoda to powody, przez które globalne ceny żywności są najwyższe od ponad sześciu lat. Jak twierdzą niektóre banki, świat zmierza w stronę „supercyklu” towarowego.
Ceny żywności szaleją
Od początku roku w Sudanie odbywają się protesty, a obawy o dostęp do żywności przyczyniły się do konfliktów w Libanie i Tunezji. W Indiach rolnicy zbuntowali się przeciwko próbom obniżenia cen. Rosja i Argentyna ograniczyły dostawy surowców rolnych do innych państw, aby obniżyć ceny na rodzimym rynku. Nawet bogate kraje, takie jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, rozważają wprowadzenie możliwych limitów cenowych niektórych produktów spożywczych.
Oczywiście wpływ drożejącej żywności na społeczeństwo jest różny w poszczególnych krajach. W bogatych państwach zachodnich może to być przyczynek do zmiany marki produktu nie nieco tańszy. W najbiedniejszych krajach może to oznaczać wybór między wysłaniem dziecka do szkoły, a wyjazdem w celu zarabiania większych pieniędzy. Jednak największy widoczny wpływ na obywateli rosnące ceny mogą mieć w największych krajach o średnim dochodzie. Są to jedne z najbardziej zaludnionych miejsc na świecie, w których koszty żywności stanowią większą część koszyka cen konsumpcyjnych.
/>
Brazylia
Według Oxford Economics Ltd. największa gospodarka Ameryki Łacińskiej wyróżnia się spośród rynków wschodzących. W ubiegłym roku Brazylia odnotowała najszybszy wzrost cen żywności w stosunku do ogólnej inflacji z powodu stale osłabiającej się waluty.
W tym czasie popularność prezydenta Jaira Bolsonaro spadła do rekordowo niskiego poziomu, a on sam próbuje znaleźć nowe sposoby ułagodzenia elektoratu. 19 lutego, po zamieszaniu dotyczącym cen paliw, nagle usunął szefa kontrolowanej przez państwo spółki naftowej.
Prezydent Jaira Bolsonaro naciska również na kolejną rundę akcji wsparcia biednych w czasach pandemii koronawirusa. Poprzedni program pomocy zakończył w grudniu. Problem w tym, że pieniądze z dotacji przyczyniły się do podniesienia cen żywności - twierdzi Maria Andreia Lameiras, z ekonomicznego instytutu badawczego Ipea. Rząd rozdał pieniądze ludności, która wydała je głównie na żywność. Ryż podrożał w zeszłym roku o 76 proc., podczas gdy ceny mleka i wołowiny wzrosły o ponad 20 proc..
Rosja
Dla wielu Rosjan wciąż żywe są wspomnienia gwałtownych wzrostów cen i pustych półek w następstwie upadku Związku Radzieckiego. Prezydent Władimir Putin obawia się więc politycznego wpływu kosztów żywności.
W ostatnich tygodniach ten główny eksporter pszenicy na świecie nałożył cła i kontyngenty mające na celu ograniczenie sprzedaży za granicą i obniżenie cen krajowych. Największym rosyjskim detalistom nakazano również zamrożenie niektórych cen żywności, a ziemniaki i marchew podrożały o ponad jedną trzecią w porównaniu z zeszłym rokiem.
Ale takie ograniczenia mogą przynieść odwrotny skutek i doprowadzić do wzrostu ogólnej inflacji. Izba Obrachunkowa, rządowy organ nadzorujący, oszacowała w styczniu, że ceny żywności ogólnie wzrosną, gdy ograniczenia zostaną zniesione pod koniec marca.
Nigeria
Ceny żywności w największej gospodarce Afryki stanowią ponad połowę wskaźnika inflacji tego kraju i rosły w styczniu w najszybszym tempie od ponad 12 lat. Przeciętne gospodarstwo domowe w Nigerii wydaje ponad połowę swojego budżetu na żywność.
Rezerwy walutowe Nigerii potrzebne do importu towarów stopniały po spadku cen ropy. Wąskie gardła w dostawach i ataki na rolników również odbiły się na dostawach towarów rolnych. Po ograniczeniu importu przez władze i zamknięciu granic lądowych na 16 miesięcy występowały niedobory podstawowych artykułów spożywczych, takich jak ryż.
Pretensje związane z drożejąca żywnością odegrały ważną rolę w podtrzymaniu jesiennych protestów #EndSARS. To, co na początku było demonstracjami przeciwko brutalności policji za czasów prezydenta Muhammadu Buhariego, przekształciło się w grabieże magazynów żywności, w których przechowywano m.in. ryż i makaron.
/>
Turcja
Jako największy na świecie konsument chleba na mieszkańca i największy eksporter mąki, Turcja jest szczególnie narażona na wzrosty na rynkach towarowych. Ceny żywności wzrosły o 18 proc. w styczniu w porównaniu z rokiem poprzednim, przy gwałtownych skokach cen podstawowych artykułów spożywczych.
Turcja od lat zmaga się z dwucyfrową inflacją żywności, ale polityczne implikacje dla prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana rosną, ponieważ koszty żywności uderzają w jego podstawową bazę wsparcia wraz ze spadkiem wartości liry.
Erdogan nakazał wszczęcie dochodzenia w sprawie wzrostu cen żywności. Ministerstwo Handlu może nałożyć kary na przedsiębiorców sprzedających produkty spożywcze po wysokich cenach - ostrzegał w styczniu prezydent.
Indie
Indie są największym na świecie eksporterem ryżu i drugim co do wielkości producentem pszenicy. Jednocześnie miliony ludzi nie mają dostępu do niedrogiej żywności, a kraj ma jedne z najwyższych wskaźników niedożywienia dzieci.
Podczas gdy ceny podstawowych artykułów spożywczych rosły wolniej w ostatnich tygodniach, żywność pozostaje w centrum napięć politycznych, które dominowały w Indiach. Protesty rolników zaostrzyły się w związku z planami rządu premiera Narendry Modi dotyczącymi liberalizacji rynku upraw. Plantatorzy obawiają się, że nowe prawo obniży ceny.