Kolejny kamień milowy w programie samolotu F-35

F-35 Joint Program Office (JPO) oraz główny wykonawca samolotów 5. generacji F-35 Lightning II, spółka Lockheed Martin, poinformowali, że dostawy pierwszych samolotów w konfiguracji Technology Refresh-3 (TR-3) zostały rozpoczęte. To bardzo dobra wiadomość dla państw, które oczekują na dostawy F-35A. W gronie pierwszych odbiorców znajduje się także Polska.

ikona lupy />
Polska zakupiła 32 samoloty wielozadaniowe F-35A Lightning II / U.S. Air Force / US Air Force/Alex R. Lloyd

Jak czytamy w komunikacie Lockheed Martin, na razie dostarczono dwa samoloty F-35A Lightning II w nowej konfiguracji. Pierwszy trafił do Dannelly Field w Alabamie. Jego użytkownikiem będzie 187. Skrzydło Myśliwskie Gwardii Narodowej stanu Alabama. Drugi egzemplarz został przekazany do bazy sił powietrznych Nellis w Nevadzie. Jak jednak twierdzi generał broni Mike Schmidt, dyrektor wykonawczy programu JPO, wojsko zainicjowało etapowe podejście do dostaw F-35 w konfiguracji TR-3.

W pierwszej fazie, w lipcu i sierpniu, dostarczone zostaną myśliwce z możliwością wstępnego szkolenia. Do końca sierpnia przekażemy odrzutowce pozwalające pilotom na przeprowadzenie szkolenia bojowego, w miarę zbliżania się do uzyskania pełnych zdolności bojowych TR-3 w 2025 r. Skupiamy się na dostarczaniu naszym klientom samolotów, które są niezawodne i łatwe w utrzymaniu, a zainicjowane przez nas podejście etapowe to umożliwia — komentuje generał broni Mike Schmidt.

Jak z kolei komentuje Bridget Lauderdale, wiceprezes i dyrektor generalny programu F-35 w Lockheed Martin, te oraz następne aktualizacje oprogramowania w trakcie trwania programu zapewnią, że F-35 stanie się skuteczniejszym środkiem odstraszającym i podstawą dla prowadzenia wspólnych operacji we wszystkich domenach zarówno teraz, jak i w przyszłości.

F-35 Block 4

F-35 w wersji Block 4 będzie dużym skokiem jakościowym w stosunku do poprzednich wariantów. Zmianie ulegną także podzespoły elektroniczne, wyposażenie kabiny pilota czy nawet zmiany wewnątrz komory uzbrojenia. Dzięki temu możliwe będzie przenoszenie aż 6 (a nie 4 jak obecnie) pocisków powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM. Z samolotem zintegrowana będzie taka broń jak m.in. europejski pocisk Meteor oraz SPEAR, czy norweski pocisk Join Strike Missile i termojądrowa bomba B61-12.

ikona lupy />
Termojądrowa bomba B61 zrzucana z samolotu F-35. / Domena Publiczna

W ramach modernizacji Block 4 samolot ma przejść bardzo głębokie zmiany. Dotychczasowy radar AN/APG-81 ma zastąpić nowy radar o znacznie lepszych osiągach — AN/APG-85. Zmodernizowany ma być system DAS (Distributed Aperture System) i EOTS (Electro-Optical Targeting System), a także system walki elektronicznej.

Technology Referesh-3

Wprowadzenie nowego wariantu nie jest możliwe bez wdrożenia aktualizacji TR-3. Aktualizacja obejmuje m.in. szereg ulepszeń oprogramowania oraz sprzętu zainstalowanego na F-35. To nie tylko nowe wyświetlacze, ale także zwiększona pamięć i moc komputerów. Zdolności do przechowywania danych wzrosną zaś dwudziestokrotnie. Nowy procesor rdzeniowy ma być 25-krotnie szybszy od swojego poprzednika, a system walki radioelektronicznej ma być wyposażony w 20 anten (dziś to 12).

Początkowo zakładane, że TR-3 uda się skutecznie zaimplementować w kwietniu 2023 roku. Opóźnienia wynikają z problemów z oprogramowaniem i trudności w integracji go z pozostałymi urządzeniami pokładowymi. Opóźnienia ograniczają produkcję samolotów. Choć Lockheed Martin produkował już 150 myśliwców F-35 rocznie, to w tym roku będzie to jedynie 75-110 samolotów. Amerykanie zmuszeni są zmniejszyć plany zakupu F-35 w 2025 roku z 48 do 42 sztuk.

Opóźnienia programu F-35 a sprawa polska

Jakie znacznie dla nas ma wiadomość o wznowieniu dostaw? 31 stycznia 2020 roku w Dęblinie podpisana została umowa. Na jej mocy Polska ma nabyć 32 myśliwce F-35A. Wartość umowy wyniosła 4,6 mld dol. netto, czyli ok. 21 mld zł brutto (licząć po kursie z początku 2020 roku). Polska ma być jednym z pierwszych odbiorców w najnowszym wariancie Block 4 TR-3. Pierwszy polski F-35A o numerze fabrycznym AZ-01 opuści zakłady Lockheed Martin 28 sierpnia 2024 roku.

ikona lupy />
18 czerwca Lockheed Martin poinformował, że zakończono montaż tylnego statecznika poziomego samolotu o numerze AZ-01, czyli pierwszego polskiego F-35A produkowanego w Fort Worth w Teksasie / Lockheed Martin

Samolot nie trafi jednak do Polski, a początkowo będzie stacjonował w bazie lotniczej Gwardii Narodowej Ebbing w stanie Arkansas. To właśnie tam szkolić się będą pierwsi polscy piloci F-35. Do Polski pierwsze samoloty trafią w 2026 roku. Do 2030 roku zrealizowane mają być wszystkie dostawy zamówionych przez Polskę maszyn.

Samolot F-35 został opracowany z myślą o unowocześnieniu i ujednolicenie floty powietrznej USA i jego sojuszników. F-35A zastąpić ma wielozadaniowe samoloty F-16, a F-35C zajmie miejsce F/A-18 Marynarki Wojennej. Z kolei F-35B zastąpić ma brytyjskie uderzeniowe myśliwce pionowego startu AV-8B Harrier.