Rola społeczeństwa w czasie wojny

– Chcemy, aby młodzież wiedziała, jak Szwecja funkcjonuje w czasie kryzysu i wojny, a także jaką rolę ma wówczas do odegrania społeczeństwo – podkreślił Robert Trupp, kierownik projektu nauczania młodzieży z ramienia szwedzkich sił zbrojnych.

Czym jest obrona totalna?

W Szwecji obrona totalna to koncepcja, w myśl której w wysiłku obronnym bierze udział całe społeczeństwo, zarówno osoby pracujące dla wojska w ramach instytucji wojskowych, jak i cywile. Obrona totalna obejmuje nie tylko działania w czasie wojny lub zagrożenia, ale także działania w czasie pokoju, mające zapobiegać zagrożeniom. Koncepcja obrony totalnej wymaga budowania świadomości wśród obywateli o dużej roli każdej pojedynczej osoby, gdyż w razie zagrożenia lub zewnętrznego ataku broni się nie tylko wojsko, ale całe społeczeństwo.

Obecnie obowiązek obronny spoczywa na ok. 7,5 mln Szwedów spośród 10 mln populacji.

Nowy kurs dla uczniów, odbywający się w ramach przedmiotu wiedza o społeczeństwie, ma charakter cyfrowy i interaktywny. Słuchacze poznają na nim m.in. podstawy prawa międzynarodowego, rolę polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a także Sojuszu Północnoatlantyckiego, którego członkiem Szwecja stała się w marcu 2024 r.

Potrzeba wzmocnienia świadomości

„Szwecja, w związku ze zmianą sytuacji zewnętrznej i jako członek NATO, dostrzegła potrzebę wzmocnienia świadomości i wiedzy na temat obrony totalnej jako kluczowej dla odporności naszego społeczeństwa” – napisano w materiałach dla nauczycieli.

Kurs pilotażowy objął już 1421 uczniów w wieku 16-19 w szkołach w całej Szwecji. W ankiecie 97 proc. z nich przyznało, że po zakończeniu lekcji lepiej rozumie, czym jest obrona totalna i dlaczego jest potrzebna. 86 proc. uczniów zadeklarowało, że jest gotowych bronić demokracji i wolności, a jedynie 3 proc. odpowiedziało przecząco.

Wcześniejsze badania pokazywały, że jedynie 4 na 10 Szwedów wie, co zrobić w przypadku wybuchu wojny. Wiedza ta jest rozpowszechniana również m.in. za pomocą rozesłanej jesienią 2024 r. książeczki-poradnika do wszystkich gospodarstw domowych w kraju.

W Szwecji zniesiony w 2010 r. powszechny pobór do wojska przywrócono w 2017 r. W Szwecji trwa w mediach debata, czy poborowi powinni brać udział w zagranicznych misjach NATO.

Ze Sztokholmu Daniel Zyśk