Obserwacja praktyki importu biomasy i surowców rolniczych na terytorium Unii Europejskiej, jak również praktyki rozwoju rolnictwa upraw roślin energetycznych w Azji, Afryce czy Ameryce Południowej, skłoniły unijne organy do rewizji istniejących dotychczas norm prawnych. Dokonując w roku 2006 przeglądu skutków obowiązywania Dyrektywy 2003/30, Komisja potwierdziła zainteresowanie UE rozwojem rynku biopaliw, dostrzegając równocześnie negatywne skutki związane z niekontrolowanym importem surowców niezbędnych do wytwarzania biopaliw. Szeroko zakrojona ekspansja produkcji roślin energetycznych rodzi obawy o ochronę środowiska. Powoduje bowiem masowe wylesianie obszarów tropikalnych.

Konieczne zmiany

Konkretyzacją założeń pakietu środowiskowego i chęci zapewniania gwarancji zrównoważonego rozwoju są dwie przyjęte w ostatnim czasie dyrektywy: Dyrektywa 2009/30/WE oraz Dyrektywa 2009/28/WE. Ich implementacja powinna nastąpić do grudnia 2010 r. Zgodnie z tymi dokumentami biopaliwa stosowane w celu osiągnięcia celów w zakresie redukcji gazów cieplarnianych powinny równocześnie spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju. Surowce do produkcji biopaliw nie mogą pochodzić między innymi z lasów pierwotnych, obszarów wyznaczonych do celów ochrony przyrody lub rzadkich, zagrożonych lub poważnie zagrożonych ekosystemów lub gatunków, obszarów trawiastych o wysokiej bioróżnorodności itp. Z perspektywy zwolnień akcyzowych dla producentów paliw warto przypomnieć, że w myśl przyjętych w 2008 roku wytycznych wspólnotowych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska biopaliwa niespełniające kryteriów zrównoważonego rozwoju nie będą uważane za kwalifikujące się do objęcia dozwoloną pomocą państwa. Jak najszybsza implementacja postanowień nowych dyrektyw leży zatem w interesie wszystkich uczestników rynku biopaliwowego – rolników, producentów biokomponentów, ale także i rafinerii.

Prawo polskie

Reklama
Zmiana ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych będzie musiała odwoływać się do kryteriów zrównoważonego rozwoju, jakie wskazują Dyrektywy 2009/28 i 2009/30. Wprowadzenie zapisu mówiącego, iż do produkcji biokomponentów należy wykorzystywać biomasę i produkty spełniające gwarancje zrównoważonego rozwoju, powoduje również konieczność stworzenia odpowiedniego systemu certyfikacji. Certyfikat potwierdzający wyprodukowanie biokomponentu z surowców spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju powinien następnie stanowić podstawę weryfikacji realizacji NCW przez producentów paliw. Konsekwentnie bowiem, jedynie paliwa zawierające biokomponenty spełniające zasady zrównoważonego rozwoju powinny być uwzględniane przy rozliczaniu obowiązku realizacji NCW.
Wydaje się, że stworzenie takiego systemu nie musi okazać się kłopotliwe i kosztowne. Przy jego tworzeniu wykorzystać można mechanizmy istniejące na gruncie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Kluczowe jest oczywiście prawidłowe zdefiniowanie i weryfikacja pochodzenia surowców rolnych i biomasy spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju.

Okres przejściowy

Ponieważ kontraktacja surowców służących do produkcji biokomponentu uzależniona jest od kalendarza zbiorów, implementacja dyrektyw będzie zapewne wymagała wprowadzenia okresu przejściowego w pierwszym roku obowiązywania zmienionej ustawy. Jak najszybsze przyjęcie nowych rozwiązań umożliwi więc sprawne funkcjonowanie systemu weryfikacji mechanizmów gwarancji zrównoważonego rozwoju, począwszy od grudnia 2010 r.