Firma, zwana tu faktorantem, uzyskuje w ten sposób dostęp do gotówki jeszcze przed terminem płatności zapisanym na fakturze. Faktor, czyli wyspecjalizowany podmiot świadczący usługi faktoringowe, zarabia na swojej prowizji (czasem też i innych opłatach).
Faktoring jest działalnością o dość złożonym charakterze. Stosując kryterium dotyczące ryzyka wyróżnia się:
• Faktoring pełny (także: właściwy, bez regresu), który polega na tym, że faktor, wykupując wierzytelności z faktur, przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika. Jeśli faktura nie zostanie opłacona w terminie, to faktor dochodzi spłaty należności od dłużnika. Ta forma faktoringu, w związku z tym ryzykiem, obciążona jest wysoką prowizją. A korzystają z niej raczej firmy (faktoranci) o mocnej i ustabilizowanej pozycji rynkowej.
• Faktoring niepełny (niewłaściwy, z regresem) który polega na tym, że faktor nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika. Jeśli faktura nie zostanie opłacona w terminie, faktor dochodzi spłaty należności od wystawcy faktury, czyli faktoranta (regres). Firma korzystająca z faktoringu może więc korzystać z gotówki przed upływem terminu płatności faktury, ale jeśli nie zostanie ona nieopłacona, dochodzenie wierzytelności spoczywa na wystawcy faktury.
Reklama
• Faktoring mieszany, zgodnie z nazwą, łączy powyższe rozwiązania. Faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika, ale tylko do wartości wierzytelności określonych w umowie. Innym kryterium jest to, czy kupujący wie, że sprzedawca korzysta z faktoringu, czy nie. Wyróżnia się tu:
• Faktoring jawny (otwarty, notyfikowany) – który polega na tym, że dłużnik jest informowany o zawarciu umowy faktoringowej przez faktoranta i o konieczności zapłaty na rachunek faktora. Dłużnik wyraża zgodę na cesję praw do wierzytelności.
• Faktoring półotwarty – który polega na tym, że dłużnik jest informowany o zawarciu umowy faktoringowej dopiero wtedy, gdy nie zapłaci w terminie faktury. Na ogół ma to miejsce jednocześnie z wystosowanym przez faktora wezwaniem do uregulowania zobowiązania.
• Faktoring ukryty (niejawny, tajny, nienotyfikowany) – który polega na tym, że dłużnik nie jest informowany o istnieniu umowy faktoringowej i cały czas jest zobowiązany do płatności na rachunek faktoranta. Po otrzymaniu zapłaty faktorant zobowiązany jest przekazać pieniądze faktorowi. Ta forma ma zastosowanie tylko w przypadku faktoringu niepełnego, w którym faktor nie przejmuje ryzyka wypłacalności dłużnika. Stosowany jest wtedy, gdy sprzedawca chce obejść zakaz cesji zawarty w umowie z kontrahentem, albo gdy fakt istnienia faktoringu może być postrzegany jako nie służący dobrze wizerunkowi firmy w relacjach z klientami. Jest to najdroższa forma faktoringu, bo wiąże się ze sporym ryzykiem po stronie faktora, rzadko stosowana przez banki, raczej angażują się w nią wyspecjalizowane firmy faktoringowe.
Faktoring pełny przeznaczony jest zwykle dla firm, które mają mocną pozycję na rynku, wielu klientów i stabilną sytuację finansową. Małe przedsiębiorstwa czy osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą raczej nie mają szans na uzyskanie tego rodzaju finansowania. One jednak mogą skorzystać z mikrofaktoringu. Świadczą go raczej nie banki (choć już pojawia się w ofercie niektórych), którym zaangażowanie przy niewielkich kwotach i dużych kosztach obsługi klienta wydaje się nieatrakcyjne, a firmy z branży zwanej FinTech, proponujące usługi finansowe przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, w całości przez internet. Z takiego rozwiązania można skorzystać nawet jednorazowo, przekazując do wykupu pojedynczą fakturę, albo zawierając umowę na określony limit faktoringowy. W dodatku decyzję, czy wystawca faktury chce informować dłużnika o korzystaniu z faktoringu, pozostawiono przedsiębiorcy. Jest więc to faktoring ukryty.
Ile to kosztuje? Na ogół około 2 proc. kwoty faktury, ale trzeba się liczyć z różnymi dodatkowymi opłatami. I należy pamiętać, że w razie spóźnienia dłużnika albo – co gorsza – braku zapłaty - trzeba będzie oddać pobrane pieniądze, bo mikrofaktoring to usługa niepełna. Ciężar walki z niesolidnym kontrahentem pozostaje po stronie przedsiębiorcy (faktoranta).