Wystąpienie Rzecznika rozpoczęło odbywającą się we wtorek w Warszawie konferencję "Podejście oparte o prawa człowieka w pracy z osobami bezdomnymi ze wsparciem Europejskiego Funduszu Społecznego".
"Rzecznik Praw Obywatelskich od lat zajmuje się problemem zwalczania bezdomności, z tego powodu na początku mojej kadencji powołałem radę ekspertów, w skład której wchodzą specjaliści w dziedzinie pomocy osobom bezdomnym" – mówił RPO. "Na co dzień intensywnie pracujemy nad rozwiązywaniem problemów osób dotkniętych bezdomnością, jednak nie na poziomie indywidualnym, a szukając rozwiązań systemowych. Takich, które z jednej strony likwidowałyby przyczyny powstawania bezdomności w Polsce, z drugiej stworzyły koncepcje polityki publicznej, zarówno na poziomie centralnym jak i samorządowym, które doprowadzałyby do zmniejszenia tego problemu".
Bodnar wskazywał, iż w kwestii zwalczania bezdomności wiele zależy od współpracy na szczeblu lokalnym między miastami, organizacjami pozarządowymi, instytucjami religijnymi i ośrodkami pomocy społecznej. "Jeżeli widać w danym samorządzie zrozumienie dla kwestii bezdomności i wolę jego rozwiązania, wtedy można skutecznie rozwiązywać te problemy. Temu też poświęcona jest publikacja, którą przygotowaliśmy w biurze Rzecznika +Programy Mieszkaniowe w Przeciwdziałaniu Bezdomności+ pod redakcją Jakuba Wilczka, w której zbieramy te dobre praktyki i pokazujemy jak mogą one być wdrażane w samorządach lub na szczeblu lokalnym" – mówił.
Rzecznik Prawo Obywatelskich jako istotny czynnik pomocny w rozwiązaniu kryzysu bezdomności wskazał programy mieszkaniowe, także realizowany właśnie rządowy program Mieszkanie Plus. Z opinią tą zgodził się obecny na konferencji prasowej Przewodniczący Ogólnopolskiej Federacji na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności Jakub Wilczek. "Bezdomność nie jest przesłanką do tego, by łamać prawa jakiegokolwiek obywatela" – powiedział Wilczek.
Z tego powodu w wyniku kontaktów z organizacjami pozarządowymi z Polski i zagranicy biuro Rzecznika Praw Obywatelskich uznało, iż dobrym rozwiązaniem będzie promowanie Miejskiej Karty Praw Osób Bezdomnych. Jak mówił RPO, dokument ten przygotowany przez działającą na szczeblu europejskim organizację FEANTSA definiuje jakie zobowiązania powinny podejmować miasta, by skutecznie zwalczać problem bezdomności i pomagać osobom bezdomnym. Karta definiuje prawa, jakie powinny przysługiwać osobom bezdomnym, takie jak choćby możliwość skorzystania ze schronienia czy posiadanie adresu korespondencyjnego. Celem wtorkowej konferencji, zdaniem Rzecznika, była dyskusja i promocja dokumentu jakim jest Miejska Karta Prawo Osób Bezdomnych.
Jak dodał Bodnar, rok 2018 jest szczególny w kontekście wyborów samorządowych. "Mamy nadzieję, że kandydaci i kandydatki opowiedzą się za pomocą osobom bezdomnym i skorzystają z zapisów Karty po wyborach, w celu skutecznego pokonania problemu, jakim jest bezdomność" – powiedział.
Pytany przez PAP o problem wsparcia dla osób bezdomnych dotkniętych chorobą alkoholową albo schorzeniami psychicznymi Rzecznik wskazał, iż istotnym problemem jest kwestia codziennej pomocy zdrowotnej. "W sytuacji, w której osoby bezdomne trafiają na SOR, pojawia się wiele problemów, które nie występują w wypadku pacjentów nie dotkniętych bezdomnością" – mówił Rzecznik. "Problem bezdomności i choroby alkoholowej często jest sprzężony. Należy więc działać na rzecz rozwiązania tych kwestii systemowo ale też współpracować z inicjatywami prywatnymi czy organizacjami pozarządowymi" – dodawał.
Karta Praw Osób Bezdomnych jest katalogiem podstawowych praw osób bezdomnych zagwarantowanych prawem krajowym i międzynarodowym. Jej przyjęcie przez samorządy lokalne byłoby deklaracją, iż w procedurach lokalnych skierowanych do osób bezdomnych prawa te są w pełni przestrzegane. Karta została dotychczas wdrożona już w kilku europejskich miastach, m.in. w Barcelonie. Celem wtorkowej konferencji było zapoznanie uczestników z ideą Karty, zawartymi w niej prawami oraz doświadczeniami z jej wdrażania w europejskich metropoliach.
W Polsce pomocą osobom dotkniętym bezdomnością zajmują się Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, lokalne ośrodki Opieki Społecznej jak również organizacje religijne i pozarządowe. Według danych Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej w roku 2017 w Polsce z problemem bezdomności zmagało się 33,4 tys. osób z czego 2,5 tys. przebywało w Warszawie.
>>> Czytaj też: Ile osób w związku małżeńskim zna wysokość zarobków współmałżonka? Sondaż CBOS
