Goleman: jak rozpoznać dobrego przywódcę?

„Kompetencje emocjonalne są podstawą wszystkich głównych modeli przywództwa”, twierdzi Daniel Goleman, znany amerykański psycholog, który był w czwartek gościem konferencji „Przywództwo przyszłości: lider, czy dyktator?”, zorganizowanej przez Hays Group.

W latach 90. jego książka „Inteligencja emocjonalna” znalazła się na listach bestsellerów na całym świecie i wywołała rewolucję w podejściu do zarządzania. Choć jak twierdzi sam Goleman, on sam nie jest autorem tego terminu.

Jak zdefiniować dobrego lidera?

Najlepsze wyniki w nauce i pracy osiągamy, kiedy nasz mózg ma optymalną aktywność, o której decyduje poziom hormonów stresu. Wydajność rośnie wraz ze wzrostem hormonów, które pobudzają nas do działania. Jednak nadmiar złych emocji albo presji powoduje, że poziom koncentracji zaczyna spadać, a nasza wydajność się zmniejsza. Z drugiej strony to samo dzieje się, gdy odczuwamy apatię lub niepokój, czyli w momencie, gdy poziom stresu jest niski.

>>> Czytaj też: Goleman: 12 cech wybitnych liderów

Optymalny poziom stresu jest zatem motywujący. Moment, w którym nasz mózg jest na tyle pobudzony i zmotywowany, aby całkowicie skupić swoją uwagę na zadaniu, ale nie jest jeszcze na tyle zestresowany i przytłoczony, aby stracić kontrolę i motywację to tzw. "flow". Czujemy wtedy również radość.

Dobry przywódca to ktoś, kto potrafi obudzić w ludziach „flow”. W jaki sposób? Dzięki posiadanym kompetencjom emocjonalnym, które w dużej części wynikają z talentu i osobowości, ale nie tylko. Psychologowie twierdzą, że liderzy o wyższej samoświadomości emocjonalnej częściej tworzą klimat organizacyjny, który warunkuje wysoką efektywność.

Badania pokazują, że większość ludzi ma skłonność do naśladowania emocji najsilniejszej osoby w grupie. „To bardzo silne narzędzie”, mówi Goleman.

Przywódcy o wysokim poziomie inteligencji emocjonalnej potrafią obudzić u współpracowników tzw. rezonans, który wyzwala w nich najlepsze cechy, zdolności umysłowe oraz talenty. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy lider inteligentnie posługuje się emocjami: jest wrażliwy na uczucia innych, inspiruje, wytwarza pozytywną atmosferę pracy niezależnie od poziomu skomplikowania zadań, nawet w kryzysowych sytuacjach. Lider ma po prostu zdolność zarażania innych „pozytywnymi emocjami”.

Czym jest EQ?

Inteligencja emocjonalna to nic innego jak zdolność rozpoznawania własnych emocji i emocji innych ludzi. Składają się na nią: emocjonalna samoświadomość, świadomość społeczna, umiejętność kontrolowania siebie i umiejętność wpływania na emocje innych.

Dzisiaj wszystkie działy Human Resources i firmy rekrutacyjne opierają swoje działania na badaniu kompetencji emocjonalnych, których rozpoznanie jest kluczem do wyłonienia dobrego pracownika, albo szefa. Oczywiście, można mieć pozytywny wpływ na zespół nie będąc "inteligentnym emocjonalnie", ale w gruncie rzeczy szanse na to są niewielkie.

Według badań Golemana, IQ i umiejętności techniczne decydują o wydajności pracownika tylko w 33 proc. Za resztę odpowiedzialna jest inteligencja emocjonalna. W przypadku przywódców i menadżerów kwalifikacje liczą się w jeszcze w mniejszym stopniu, za ich sukces aż w 85 proc. odpowiada EI lub EQ (emotional inteligence) - inteligencja emocjonalna.

Dlaczego zdolność rozpoznawania emocji – swoich i otoczenia – jest tak ważna? Obszary mózgu odpowiedzialne za emocje mogą „porwać” wszystkie pozostałe a kontrolowanie własnych emocji pozwala osiągnąć efektywność.

Goleman w swoich książkach często opisuje przykład katastrofy samolotu z 1978 roku, którą spowodował wyciek paliwa. Podwładni tak bardzo bali się swojego szefa, że nie powiedzieli mu o usterce, która nieuchronnie miała spowodować katastrofę. Samolot się rozbił.

Od dawna wiadomo, że dyktatorzy nie są dobrymi przywódcami. Ani model zarządzania, w którym od pracowników wymaga się tylko posłuszeństwa, ani ten zorientowany tylko na rezultaty i wyniki pracy się nie sprawdzają w dużych korporacjach. Wzorowy szef potrafi słuchać, motywować i stara się zrozumieć intencje i emocje podwładnych. Ludzie tworzą miedzy sobą relacje, dlatego empatia to jedna z najważniejszych cech lidera.