Aby ją rozpocząć warto poznać podstawowe reguły rządzące tym specyficznym rynkiem, który rozwija się dynamicznie na całym świecie.
Dlaczego właśnie sztuka, a na przykład akcje, obligacje czy nieruchomości? Ze wszystkich powodów, najgłośniej jest ostatnio o odporności sztuki na wahania rynków finansowych. Nieskorelowanie rynku sztuki z rynkiem akcji, w ostatnich latach i miesiącach, gdy kursy akcji na giełdach całego świata szły w dół w zastraszającym tempie, zaowocowało ogromnym wzrostem zainteresowania inwestycjami w sztukę. Drugi powód to potencjalny zarobek. W inwestycji w sztukę gra nie toczy się o kilka, kilkanaście, ani nawet kilkadziesiąt procent rocznie. W przypadku najlepszych zakupów na polskim rynku wartość dzieł sztuki wzrosła w ciągu dekady kilkadziesiąt, a nawet kilkaset razy (tzw. efekt Sasnala, kiedy ceny prac artysty rosną niebotycznie w wyniku jego szybkiej kariery).
Oprócz robiącego ogromne wrażenie potencjału, warto mieć na uwadze analizy, które pozwalają budować orientacyjne prognozy stóp zwrotu. Załóżmy, że nasza inwestycja nie będzie należała do rekordowych. Jak wzrośnie jej wartość, gdy przedmiotem inwestycji będzie, dajmy na to, polska sztuka współczesna? Po pierwsze – w przypadku uznanych już twórców (klasycy współczesności, tacy jak Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Kazimierz Mikulski) nie występuje zjawisko spadku cen. Po drugie – średnia cena obrazu tych twórców (warto zwrócić uwagę, że prace malarskie stanowią pod względem cen odrębną kategorię od prac na papierze, takich jak pastele, akwarele, rysunki tuszem, ołówkiem itd.) rośnie rocznie średnio o 40-60%. Oprócz kupowania samych dzieł sztuki, także inna postać inwestycji w sztukę -inwestowanie w udziały w spółkach rynku sztuki - prezentuje się wyjątkowo atrakcyjnie. Indeks największych spółek światowego handlu sztuką Skate’s Art Stocks Index osiągnął w 2010 roku zwrot 69.68%, deklasujący wyniki indeksów tradycyjnych rynków. W maju 2011 do tego prestiżowego indeksu włączony został polski Dom Aukcyjny Abbey House S.A.
W co inwestować?
Przede wszystkim w sztukę współczesną (powstałą po 1945 r.) i tzw. Młodą Sztukę. Przede wszystkim ze względu na fakt, że kształtowanie się pozycji artystów nie jest jeszcze procesem zakończonym i możliwe jest jego wsparcie przez instytucje rynku (promocja, reklama). Polska sztuka współczesna odnosi ostatnio ogromne sukcesy na wystawach oraz aukcjach całego świata. Poza tym, inwestując w nową sztukę wykluczamy praktycznie ryzyko związane z nabyciem falsyfikatu. Kolejnym powodem jest oczywiście niski próg wejścia w inwestycję (już od kilkuset złotych). Specyfiką rynku sztuki oraz rynku wielu innych przedmiotów kolekcjonerskich jest zasada, zgodnie z którą wartość umiejętnie zbudowanej kolekcji jest większa niż suma jej poszczególnych części kupowanych oddzielnie. Dlatego warto wybrać kategorię, styl, epokę, kilku artystów, temat i stworzyć kolekcję-inwestycję.
Wskazówki praktyczne
Jeśli inwestycję w sztukę traktujemy jak szczepionkę dla naszego portfela inwestycyjnego i chcemy włączyć do niego aktywa, które oprą się wahaniom rynków finansowych, warto przeznaczyć na sztukę 10-15% kapitału. Horyzont inwestycyjny w przypadku sztuki to typowo długi okres 5-10 lat, ale korzystne wyjścia z inwestycji możliwe są już po upływie 2 lat. Koniecznym elementem sukcesu w inwestowaniu na rynku sztuki jest umiejętne korzystanie z dostępnej informacji rynkowej. Rynek sztuki rozwinął się na tyle, że inwestujący ma do dyspozycji indeksy, ogromne bazy archiwalnych notowań aukcyjnych, a także analizy trendów cenowych i stóp zwrotu.
Specyfika sztuki jako przedmiotu handlu polega między innymi na skomplikowanym procesie kształtowania się wartości. Na cenę wpływa bardzo wiele czynników. Zwracam uwagę Czytelników szczególnie na:
• Nazwisko artysty i jego rozpoznawalność - im bardziej nazwisko jest znane, tym większe grono potencjalnych nabywców i wyższa cena.
• Medium i technika wykonania –Należy bezwzględnie pamiętać, że rysunki i grafiki sprzedają się w zupełnie innych cenach niż malarstwo. Poza tym, zarówno w obrębie rysunków (akwarela, gwasz, pastel), jak i malarstwa (olej na płótnie, akryl na płótnie, akryl na tekturze itd.), istnieją techniki artystyczne, które są różnie wyceniane, także ze względu na podłoże (np. papier i tektura to podłoże tańszych obrazów niż płótno).
• Czas i miejsce powstania dzieła - na ile twórca ma istotną pozycję w historii sztuki.
• Wystawy jakie miał artysta – jeżeli odbywały się w renomowanych instytucjach – muzeach, galeriach sztuki, świadczy to o dużym uznaniu artysty w środowisku
• Publikacje na temat twórczości danego artysty
• Obecność w kolekcjach – jeżeli dzieła danego artysty znajdują się w znanych kolekcjach, jest to potwierdzenie wartości jego twórczości.
• Pochodzenie i historia dzieła (poprzedni właściciele, udział danej pracy w wystawach, reprodukowanie w publikacjach itp.) Według opinii ekspertów pełna dokumentacja związana z proweniencją dzieła (rzadkość) może powodować wzrost jego wartości nawet o 50%
• Cechy fizyczne – koniecznie trzeba pamiętać, że na cenę bezpośrednio wpływa wielkość obiektu. Dlatego, przeprowadzając analizy i porównania, należy brać pod uwagę porównywalne rozmiarami prace.
/>
/>