Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) mierzy, jak długo ludzie żyją, czy mają dostęp do edukacji i jaki jest ich standard życia. Od 1990 r. HDI znajdował się na trajektorii wzrostowej. Jednak ostatnie lata przyniosły zmianę tego trendu. W 2020 i 2021 roku odnotowano spadki wskaźnika.
Oczywiście dużą część winy ponosi pandemia Covid-19 i jej wpływ na światową gospodarkę. Nie bez znaczenia są też jednak kwestie zanieczyszczenia klimatu i emisji gazów cieplarnianych, które zaczynają spowalniać postęp.
Zmiana klimatu „jest naprawdę największym zagrożeniem dla przyszłości rozwoju” — mówi Achim Steiner, szef Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, w wywiadzie dla podcastu Zero. Według Steinera, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, to czarny scenariusz jest bardzo prawdopodobny.
/>
To anachronizm myśleć, że „rozwój” jest definiowany przez pewien poziom dochodu na mieszkańca, mówi Steiner. Zamiast tego jest to ciągła pogoń za postępem ludzkości. Oznacza to, że dzisiejszy rozwój obejmuje nie tylko możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb, takich jak żywność, schronienie i odzież, ale także dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji i elektryczności. Obejmuje to również zapewnienie ludziom ochrony przed chorobami zakaźnymi, ekstremalnymi katastrofami pogodowymi i innymi globalnymi zagrożeniami.
Unikanie katastrofalnych zmian klimatycznych znajduje się więc teraz w centrum agendy rozwoju. Według Steiner działanie w związku ze zmianami klimatycznymi oznacza odejście od „wydobywczej, zanieczyszczającej środowisko i często deprecjacyjnej ścieżki, w jaki rozwinęliśmy nasze gospodarki”.
Zmianę nastawienia do klimatu widać w sposobie wyznaczania celów rozwojowych przez Organizację Narodów Zjednoczonych. W 2000 roku ONZ wyznaczyła osiem Milenijnych Celów Rozwoju na rok 2015. Kolejny zestaw zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, które mają zostać osiągnięte do 2030 roku. Działania na rzecz klimatu są wyraźnie uwzględnione w co najmniej sześciu z tych celów, a wiele innych, jeśli zostaną osiągnięte, pomoże światu stać się bardziej odpornym na skutki zmian klimatu.
Właśnie dlatego UNDP jest częścią rozległej sieci organów ONZ, która jest odpowiedzialna za wydawanie największej ilości pieniędzy na projekty związane z klimatem. UNDP dawniej skupiało się na wykorzystywaniu pomocy zagranicznej z bogatych krajów do poprawy życia w biedniejszych, ale w ostatnich latach rozszerza swoją działalność. Przykładem jest Argentyna, której UNDP jest jednym z największych darczyńców. Kraje o średnio wysokim dochodzie polegają na wsparciu UNDP przy realizacji projektów związanych ze środowiskiem i dobrobytem.
„Zmiana klimatu jest konsekwencją milionów decyzji podejmowanych każdego dnia”, mówi Steiner. Dlatego UNDP stawia zmiany klimatu w centrum wszystkiego, co robi, mówi.