Osoby urodzone między 31 grudnia 1948 roku a 1 stycznia 1969 roku mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Z tego przywileju mogą skorzystać tylko pracownicy, którzy wykonywali swoje obowiązki w warunkach szkodliwych dla zdrowia o znacznym stopniu uciążliwości oraz osoby, które wykonywały prace wymagające wysokiej sprawności psychofizycznej.
Aby skorzystać z tej możliwości, konieczne jest złożenie odpowiednich dokumentów drogą elektroniczną lub osobiście w wybranej placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Dla kogo wcześniejsza emerytura?
Zgodnie z informacją udostępnioną przez ZUS, uprawnienie do wcześniejszej emerytury przysługuje jedynie osobom, które wykonywały pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, lub też ich zajęcie wymagało wysokiej sprawności psychofizycznej. Jest to na przykład praca pod ziemią, praca związana z przetwarzaniem azbestu, produkcją ołowiu i kadmu, a także działalność ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.
Jak ubiegać się o wcześniejszą emeryturę? Te dokumenty będą potrzebne
Wniosek o wcześniejszą emeryturę należy złożyć najpóźniej dzień przed osiągnięciem przez kobietę - 60. urodzin, a przez mężczyznę - 65. urodzin. Wniosek ten musi być skompletowany o następujące dokumenty, które należy dostarczyć do ZUS:
- Wniosek o emeryturę (zgodnie z formularzem EMP).
- Wniosek dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (formularz ERP-6).
- Dokumentacja potwierdzająca okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, a także okresy składkowe i nieskładkowe.
- Dokumenty potwierdzające wysokość osiąganych dochodów.
Aby móc skorzystać z wcześniejszej emerytury trzeba:
- osiągnąć odpowiedni wiek emerytalny, który jest uzależniony od rodzaju wykonywanej pracy oraz płci pracownika;
- posiadać udokumentowany staż składkowy oraz nieskładkowy, wynoszący dla kobiet co najmniej 20 lat, a dla mężczyzn co najmniej 25 lat;
- uzyskać wymagany staż pracy o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach;
- nie uczestniczyć w Otwartym Funduszu Emerytalnym lub zrzec się posiadanych tam środków na rzecz dochodów budżetu państwa.
Praca w szczególnym charakterze
Pracą w szczególnym charakterze jest między innymi praca w organach administracji celnej, w organach kontroli państwowej, dziennikarzy, artystów, nauczycieli, żołnierzy zawodowych.
Cała lista pracowników, którzy mogą się ubiegać o przyznanie wcześniejszej emerytury, znajduje się w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Komu nie przysługuje wcześniejsza emerytura?
Nie wszystkim osobom urodzonym między 1948 a 1969 rokiem przysługuje wcześniejsza emerytura, nawet jeśli znajdują się w odpowiednim przedziale wiekowym określonym przez prawo. To dotyczy zwłaszcza tych, którzy pracowali w specjalnych warunkach.
Osoby zatrudnione na umowę zlecenie lub prowadzące własną działalność gospodarczą mogą napotkać trudności z uzyskaniem wcześniejszej emerytury. Dodatkowo ZUS może nie uwzględnić okresów pracy wykonywanych w specjalnych warunkach na niepełny etat, co również może przekreślić szanse na wcześniejszą emeryturę.
Służba wojskowa także może być problemem w kontekście ustalania emerytury w szczególnych warunkach, ponieważ czas jej trwania nie jest wliczany do obliczeń emerytalnych. Dodatkowo ZUS może pominąć uwzględnienie wynagrodzenia lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w przypadku choroby, lub macierzyństwa. Ponadto, niektóre świadczenia, takie jak rehabilitacyjne czy urlop dla poratowania zdrowia, nie są zaliczane do okresu składkowego.