Niemiecka emerytura nie wystarczy na życie w Niemczech. Po 20 latach pracy za granicą Polka myśli o powrocie do kraju

W Niemczech w sektorze opieki zdrowotnej pracuje obecnie prawie 24 tys. Polek. Pani Elżbieta z Mysłowic do naszego zachodniego sąsiada wyjechała w wieku 41 lat z powodu trudnej sytuacji finansowej po śmierci męża. Podjęła pracę jako opiekunka osób starszych, z myślą, że będzie to jedynie tymczasowe zajęcie. Z czasem jednak ta decyzja przerodziła się w dwudziestoletni pobyt za granicą.

– W 2025 r., mając 61 lat, pani Elżbieta poprosiła o wyliczenie swojej przyszłej emerytury. Przez dwie dekady sumiennie odprowadzała składki. Nie spodziewała się fortuny, ale liczyła na poczucie bezpieczeństwa – czytamy w Onecie.

Z przekazanego jej dokumentu wynika, że po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie otrzymywać od 520 do 600 euro miesięcznie, czyli około 2200–2500 zł. Jak podaje Onet, jest to standardowa wysokość świadczenia dla osób z około 20-letnim stażem pracy i przeciętnymi zarobkami. Kwota ta jednak nie wystarczy na samodzielne utrzymanie się w dużych niemieckich miastach, a w mniejszych miejscowościach pozwoli jedynie na bardzo oszczędne życie.

– W Niemczech nie utrzymałabym się sama. To był moment, w którym zaczęłam poważnie myśleć o powrocie na stałe do Polski – tłumaczy Onetowi pani Elżbieta.

Na jakich zasadach przyznawana jest emerytura w Niemczech?

Wysokość niemieckiej emerytury jest uzależniona głównie od liczby zdobytych punktów emerytalnych (Entgeltpunkte). Otrzymuje się je w zależności od tego, jak wysokie były zarobki w porównaniu ze średnią krajową w danym roku. Każdy okres pracy, podczas którego odprowadzane były składki, generuje kolejne punkty. Na końcową kwotę świadczenia wpływają również dodatkowe czynniki, takie jak wiek, w którym dana osoba kończy aktywność zawodową, oraz rodzaj pobieranego świadczenia, np. renta z tytułu niezdolności do pracy.

Aby uzyskać prawo do niemieckiej emerytury, konieczne jest spełnienie podstawowego warunku, jakim jest przepracowanie minimalnego okresu składkowego. Prawo do świadczenia przysługuje po 5, 20, 25, 35 lub 45 latach opłacania składek, ale dopiero po 45 latach można pobierać pełną emeryturę. Konieczne jest także osiągnięcie wieku emerytalnego.

W Niemczech wiek emerytalny dla osób urodzonych w 1964 roku i później wynosi obecnie 67 lat. Dla wcześniejszych roczników granica ta jest stopniowo podnoszona i do 2031 roku obejmie wszystkich pracujących. Istnieje możliwość wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej – nawet od 63. roku życia – jednak wiąże się to z pomniejszeniem świadczenia, chyba że dana osoba ma za sobą minimum 45 lat okresów składkowych. W takim przypadku wcześniejsza emerytura przysługuje w pełnym wymiarze.

Niemiecka emerytura po 20 latach pracy nie wystarczy na życie w Niemczech. Jaką emeryturę można dostać po 20 latach w Polsce?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, po osiągnięciu wieku emerytalnego Pani Elżbiecie ma przysługiwać emerytura w wysokości od 520 do 600 euro miesięcznie, czyli około 2200–2500 zł.

Na jaką emeryturę z 20-letnim stażem pracy można liczyć w Polsce? Wysokość emerytury jest zmienna i zależy od kilku czynników, takich jak zgromadzone środki i dynamika wzrostu zarobków. Jak podaje forsal.pl, osoby, które po 25 latach pracy planują przejść na emeryturę, powinny mieć świadomość, że ich świadczenie będzie obliczane na podstawie gwarantowanej stawki, która od marca 2025 roku wynosi 1878,91 zł brutto.

Średnia emerytura w Niemczech vs. średnia emerytura w Polsce

Z danych przedstawionych przez „Bild” wynika, że średnie emerytury w Niemczech znacząco różnią się w zależności od regionu. Najwyższe świadczenia otrzymują mężczyźni w Badenii-Wirtembergii, gdzie po odliczeniu składek na ubezpieczenia zdrowotne i opiekuńcze dostają średnio 1553 euro, czyli około 6,6 tys. zł. Kobiety z tego landu otrzymują przeciętnie 950 euro miesięcznie (ok. 4 tys. zł). Wysokie emerytury pobierają także seniorzy z Kraju Saary – średnio 1552 euro, jednak tamtejsze emerytki otrzymują jedynie 797 euro (ok. 3,4 tys. zł), co jest najniższym świadczeniem w kraju. „Bild” zwraca uwagę, że na wschodzie Niemiec sytuacja kobiet wygląda znacznie lepiej: w Berlinie Wschodnim średnia emerytura pań wynosi 1374 euro (5,8 tys. zł), w Brandenburgii 1285 euro (5,4 tys. zł), a w Meklemburgii-Pomorzu Przednim 1270 euro. To efekt wysokiego zatrudnienia kobiet za czasów NRD i częstego zajmowania przez nie dobrze opłacanych stanowisk państwowych. Z kolei najniższe świadczenia wśród mężczyzn odnotowano w Berlinie Zachodnim – 1095 euro (4,6 tys. zł). Niewysokie emerytury pobierają również panowie z Hamburga i Bremy, odpowiednio 1237 i 1232 euro (ok. 5,2 tys. zł), co „Bild” tłumaczy wysokim bezrobociem w tych regionach.

Dla porównania, z najnowszych danych ZUS wynika, że średnia kwota emerytury w Polsce we wrześniu 2025 roku wyniosła 4262,87 zł. To wyraźny wzrost względem poprzednich miesięcy, kiedy to średnia wysokość świadczenia wynosiła:

• w styczniu - 3948,91 zł,
• w lutym - 3958,67 zł,
• w marcu - 4210,99 zł,
• w kwietniu - 4198,58 zł,
• w maju - 4189,54 zł,
• w czerwcu - 4190,19 zł,
• w lipcu - 4212,20 zł,
• w sierpniu - 4255,66 zł,
• we wrześniu - 4262,87 zł.

Osoby z 20 letnim stażem pracy w Niemczech mogą otrzymywać dwie emerytury: niemiecką i polską

Jak pisze Onet, przed wyjazdem do Niemiec pani Elżbieta pracowała w piekarni. Warto więc zaznaczyć, że osoby pracujące w Polsce i w Niemczech, po spełnieniu warunków w dwóch krajach, mogą otrzymywać świadczenie z obu systemów. Co to oznacza w praktyce?

Gdyby się okazało, że Pani Elżbieta przepracowała w Polsce 10 lat, oprócz niemieckiej emerytury, otrzymałaby także polską. Jednak z powodu niewystarczającego stażu do otrzymania najniższego gwarantowanego świadczenia, kwota ta nie byłaby zbyt wysoka. Jednak, gdyby się okazało, że przed wyjazdem do Niemiec Pani Elżbieta przepracowała w Polsce 20 lat, wtedy poza niemiecką emeryturą, otrzymałaby także polską w wysokości najniższego gwarantowanego świadczenia, które wynosi obecnie 1878,91zł.