Taka wypłata przysługuje raz w życiu. Każdy pracownik na umowie o pracę ma do niej prawo. Nie wszyscy o tym wiedzą

Podstawą prawną przyznania odprawy emerytalnej jest Kodeks pracy, a konkretnie art. 92¹ § 1. Przepis ten jasno stanowi, że pracownikowi, którego stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna. Co ważne, Kodeks pracy wyznacza jedynie minimalny poziom odprawy – w wielu przypadkach, np. w budżetówce czy zakładach, gdzie obowiązuje układ zbiorowy pracy, mogą obowiązywać korzystniejsze zasady wynikające z przepisów szczególnych lub wewnętrznych regulacji.

Ile wynosi odprawa emerytalna zgodnie z Kodeksem pracy?

Zgodnie z art. 92¹ § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi, który nabył prawo do emerytury i którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jest to minimalna kwota gwarantowana przez prawo. Pracodawca może jednak przewidzieć wyższe świadczenie w wewnętrznych regulacjach, takich jak układy zbiorowe pracy czy regulaminy wynagradzania. ​

Jak oblicza się odprawę emerytalną?

Odprawa emerytalna obliczana jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika z ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Do obliczeń wlicza się wszystkie składniki wynagrodzenia, takie jak premie, dodatki czy nagrody.

Przykładowo:

• Pracownik przechodzi na emeryturę w kwietniu. W styczniu, lutym i marcu otrzymał wynagrodzenie w wysokości 5500 zł. Nie otrzymał w tym czasie żadnych premii, dodatków czy nagród. Jego odprawa emerytalna nie może być zatem mniejsza niż 5500 zł.
• Pracownik przechodzi na emeryturę w kwietniu. W styczniu, lutym i marcu otrzymał wynagrodzenie w wysokości 5500 zł. Otrzymał również premie. W styczniu otrzymał 600 zł premii, w lutym - 400 zł, a w marcu - 500 zł. Średnia wysokość podstawowego wynagrodzenia z trzech ostatnich miesięcy wynosi zatem 5500 zł, a średnia przyznanych premii - 500 zł. Jego odprawa emerytalna nie może być zatem mniejsza niż 6000 zł.

Ile wynosi odprawa emerytalna w jednostce samorządowej?

W sektorze publicznym wysokość odprawy emerytalnej jest wyższa niż minimalna przewidziana w Kodeksie pracy i zależy od stażu pracy. Kwestię tę reguluje Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. 2008 nr 223 poz. 1458). I tak pracownikom jednostki samorządowej:

• po 10 latach pracy - przysługuje odprawa emerytalna w wysokości dwukrotnego wynagrodzenia;
• po 15 latach pracy - przysługuje odprawa emerytalna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia;
• po 20 latach pracy - przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Ile wynosi odprawa emerytalna nauczyciela?

Kwestię odprawy emerytalnej nauczyciela reguluje Karta Nauczyciela. Gwarantuje ona:

• odprawę emerytalną w wysokości dwukrotnego wynagrodzenia;
• odprawę emerytalną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy przepracowali w szkole co najmniej 20 lat.

Kiedy pracownikowi nie przysługuje odprawa emerytalna?

Mimo, że odprawa emerytalna przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę, niezależnie od stażu czy wymiaru etatu, mogą zdarzyć się sytuacje, w których odprawa nie zostanie wypłacona. Odprawa emerytalna nie przysługuje bowiem w następujących sytuacjach:

• pracownik uzyskał już takie świadczenie u poprzedniego pracodawcy;
• pracownik przechodzi na emeryturę, ale wcześniej otrzymał już odprawę z tytułu przejścia na rentę;
• pracownik uzyskał prawo do renty lub emerytury, ale kontynuuje zatrudnienie.

Czy pracownik musi złożyć wniosek o wypłatę odprawy emerytalnej?

Pracownik nie musi składać wniosku o wypłatę odprawy emerytalnej. Obowiązek wypłaty odprawy spoczywa na pracodawcy i powinien on dokonać jej wypłaty automatycznie w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę.

Ile czasu ma zakład pracy na wypłatę odprawy emerytalnej?

Wypłata odprawy emerytalnej powinna nastąpić najpóźniej w dniu zakończenia stosunku pracy. Jeżeli pracodawca przekroczy ten termin, pracownik ma prawo domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie, składając stosowne roszczenie do sądu pracy.

Co jeśli pracodawca nie wypłacił odprawy emerytalnej?

Jeśli pracodawca nie wypłacił należnej odprawy emerytalnej, pracownik ma prawo dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. W takiej sytuacji warto najpierw skierować do pracodawcy pisemne wezwanie do zapłaty, w którym należy wskazać podstawę prawną (art. 92¹ § 1 Kodeksu pracy), kwotę odprawy oraz termin jej wypłaty. Jeżeli pracodawca nie zareaguje, kolejnym krokiem może być złożenie pozwu do sądu pracy. Pracownik ma na to 3 lata od momentu ustania stosunku pracy, ponieważ tyle wynosi okres przedawnienia roszczeń pracowniczych. W przypadku wygranej, sąd może nie tylko nakazać wypłatę odprawy, ale również zasądzić odsetki ustawowe za opóźnienie.