Emerytury stażowe. Kto się załapie i kiedy wejdą w życie? Znamy najnowsze plany rządu

Emerytury stażowe. Harmonogram wejścia w życie

Obecnie w polskim systemie prawnym nie funkcjonują przepisy, które pozwalałyby na przejście na emeryturę wyłącznie na podstawie stażu pracy, bez uwzględnienia powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Niemniej jednak, w Sejmie trwają intensywne prace nad kilkoma projektami ustaw w tym zakresie. Kluczowe znaczenie ma obywatelski projekt, który jest obecnie procedowany w Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Realne wejście w życie przepisów regulujących emerytury stażowe zależy od tempa prac parlamentarnych oraz akceptacji rządowej. Obecnie, najbardziej optymistyczny scenariusz zakłada, że pierwsze świadczenia mogłyby być wypłacone najwcześniej w 2026 roku. Jest to uwarunkowane nie tylko przyjęciem ustawy, ale także koniecznością zabezpieczenia odpowiednich środków w budżecie państwa.

Kryteria nabycia prawa do emerytury stażowej

Obywatelski projekt ustawy przewiduje, że prawo do emerytury stażowej przysługiwałoby osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, które posiadają odpowiednio długi, udokumentowany staż pracy.

Główne kryteria, które muszą zostać spełnione, to:

• udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn,
• zgromadzony kapitał emerytalny na koncie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), którego wysokość pozwoliłaby na wypłatę świadczenia w kwocie nie niższej niż minimalna emerytura.

Emerytura stażowa. Konsekwencje finansowe

Podstawowym kryterium ustalenia wysokości emerytury stażowej jest zgromadzony kapitał. Przejście na emeryturę w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny wiąże się ze znacznym obniżeniem wysokości świadczenia. Okoliczność ta jest ściśle związana z algorytmem wyliczania świadczeń emerytalnych, gdzie zgromadzony kapitał jest dzielony przez prognozowaną długość życia w momencie przejścia na emeryturę.

Należy pamiętać, że podjęcie decyzji o przejściu na emeryturę stażową wiąże się z trwałym obniżeniem wysokości świadczenia. Wynika to z faktu, że zgromadzony kapitał będzie wypłacany przez dłuższy okres, co bezpośrednio przekłada się na niższe miesięczne świadczenie emerytalne. Z tego powodu wielu ekspertów zaleca rozważenie, czy z emerytury stażowej nie lepiej skorzystać dopiero po wyczerpaniu się sił do pracy.

Orzecznictwo w sprawach o świadczenia emerytalne

Wskazać należy, iż zasada niezależności nabycia praw emerytalnych od powszechnego wieku emerytalnego nie jest nowa w polskim prawie. Przykładem jest orzecznictwo dotyczące wcześniejszych emerytur dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., które to wyroki są również istotne dla zrozumienia nowej koncepcji.

"Prawo do emerytury stażowej stanowi wyjątek od reguły powszechnego wieku emerytalnego i powinno być interpretowane w sposób ścisły, aby nie naruszać zasady solidarności międzypokoleniowej i zrównoważenia systemu ubezpieczeń społecznych." (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2023 r., sygn. akt III AUa 209/23).

Decyzja o wprowadzeniu emerytur stażowych ma na celu zwiększenie elastyczności systemu emerytalnego. Ostateczny kształt ustawy oraz jej wpływ na finanse publiczne i indywidualne świadczenia będą przedmiotem dalszych analiz, ale już teraz można przewidzieć, że przepisy te staną się istotnym elementem polskiej polityki społecznej.