Podatek od nieruchomości. Jak naliczana jest opłata?
Podatek od nieruchomości jest podatkiem o charakterze lokalnym, którego stawki ustalane są corocznie przez rady gmin, jednakże nie mogą przekroczyć stawek maksymalnych, ogłaszanych przez Ministra Finansów. Podstawę opodatkowania stanowi w przypadku gruntów ich powierzchnia, w przypadku budynków lub ich części – powierzchnia użytkowa, zaś w przypadku budowli – ich wartość. Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.
Zgodnie z ustawą, podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne (w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej), które są:
- właścicielami nieruchomości,
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości,
- użytkownikami wieczystymi gruntów,
- posiadaczami nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy lub bezumownego posiadania.
7 sposobów na obniżenie podatku od nieruchomości
Polskie prawo przewiduje szereg mechanizmów, które umożliwiają obniżenie wysokości podatku od nieruchomości. Niektóre z nich są uregulowane na poziomie krajowym, inne zależą od uchwał rady gminy.
1. Odpowiednia klasyfikacja nieruchomości
Stawki podatku są zróżnicowane w zależności od przeznaczenia nieruchomości. Stawki dla budynków mieszkalnych są zazwyczaj niższe niż dla budynków gospodarczych. Należy upewnić się, że nieruchomość została prawidłowo zakwalifikowana w ewidencji gruntów i budynków, a w przypadku budynków o mieszanym przeznaczeniu (np. dom z częścią biurową), należy złożyć odpowiednią deklarację, aby uniknąć opodatkowania całej powierzchni według wyższej stawki.
2. Wykorzystanie ulg i zwolnień
Wiele gmin w drodze uchwał wprowadza lokalne zwolnienia z podatku od nieruchomości, które mogą dotyczyć na przykład:
- budynków lub gruntów położonych w strefach rewitalizacji,
- nieruchomości, w których zlokalizowana jest działalność gospodarcza wspierająca lokalny rynek pracy,
- budynków zasilanych z odnawialnych źródeł energii (np. panele fotowoltaiczne),
- gruntów będących własnością stowarzyszeń ogrodów działkowych (ROD).
3. Zgłaszanie zmian w nieruchomości
W przypadku zniszczenia, rozbiórki lub częściowego wyburzenia budynku, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt odpowiedniemu organowi, co może skutkować zmniejszeniem podstawy opodatkowania,
4. Właściwe obliczanie powierzchni użytkowej
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, powierzchnię użytkową budynku lub jego części, stanowiącą podstawę opodatkowania, oblicza się, mierząc po wewnętrznej długości ścian, przy czym powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości od 1,40 m do 2,20 m wlicza się do powierzchni w 50%, a tych poniżej 1,40 m pomija się. Należy zweryfikować, czy powierzchnia do opodatkowania została prawidłowo wyliczona,
5. Złożenie korekty deklaracji podatkowej
Jeśli w ewidencji gruntów i budynków znajdują się nieaktualne dane, które zawyżają podatek (np. grunt rolny został zmieniony w działkę budowlaną, ale zmiana nie została zgłoszona), należy złożyć korektę deklaracji podatkowej,
6. Odwołanie od decyzji podatkowej
Jeśli podatnik uważa, że decyzja ustalająca wysokość podatku jest niezgodna z prawem, ma prawo wnieść odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję,
7. Zmiana przeznaczenia nieruchomości
Podatnik, który posiada budynek, może rozważyć zmianę jego przeznaczenia, jeżeli pozwala na to miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Przykładowo, przekształcenie części budynku z przeznaczenia gospodarczego na mieszkalne może obniżyć podatek, jeśli stawka dla budynków mieszkalnych jest niższa.
Orzecznictwo sądów w sprawach podatkowych
Sądy administracyjne wielokrotnie zajmowały się kwestią klasyfikacji nieruchomości dla celów podatkowych.
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla się, że: „Dla celów podatku od nieruchomości istotne znaczenie ma funkcja, jaką faktycznie pełni dany obiekt, a nie jedynie jego formalna klasyfikacja. Nieformalna zmiana sposobu użytkowania nieruchomości może mieć wpływ na wymiar podatku.” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2486/14).
Przykład
Pani Anna jest właścicielką budynku o powierzchni użytkowej 200 m kw. Położony jest on w gminie, w której stawka podatku od nieruchomości dla budynków mieszkalnych wynosi 1,15 zł za m kw. a dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 33,10 zł za m kw.
Pani Anna prowadziła w swoim domu gabinet psychologiczny o powierzchni 25 m kw. i zgłosiła całą nieruchomość jako przeznaczoną do celów mieszkalnych, co jest niezgodne z prawem.
Wyliczenie podatku w pierwotnej, nieprawidłowej wersji:
200 m kw. (pow. użytkowa) x 1,15 zł/m kw. = 230 zł (cały budynek opodatkowany jako mieszkalny)
Wyliczenie podatku w wersji prawidłowej:
Powierzchnia mieszkalna: (200 m kw. - 25 m kw.) = 175 m kw.
Podatek od części mieszkalnej: 175 m kw. x 1,15 zł/m kw. = 201,25 zł
Podatek od części niemieszkalnej: 25 m kw. x 33,10 zł/m kw. = 827,50 zł
Całkowity podatek: 201,25 zł + 827,50 zł = 1028,75 zł
Nierozróżnienie powierzchni prowadzi do konsekwencji w postaci zaniżenia zobowiązania podatkowego i obowiązku zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami.
Ważne
W przypadku powstania okoliczności mających wpływ na wysokość podatku, w szczególności w przypadku zmiany sposobu wykorzystania nieruchomości, podatnik ma obowiązek złożenia organowi podatkowemu informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zmian.
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1317)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2024 r. poz. 1879)