Wynika to z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego "Unia Europejska konwergencji czy podziałów? Gospodarka europejska w 30 lat po Traktacie z Maastricht".
"Obserwujemy wyraźną konwergencję instytucjonalną, gdzie nastąpił 4-krotny spadek różnic między państwami EŚW a krajami zachodnimi w zakresie standardów prawnych oraz 7-krotny, jeżeli chodzi o poziom wolności gospodarczej" - napisano w raporcie.
Według PIE inaczej wygląda sytuacja z perspektywy upodabniania się gospodarek pod względem strukturalnym, bowiem tempo spadku różnicy między regionem EŚW a krajami centrum wynosiło średnio 0,2 proc. rocznie, co oznacza że pomimo znaczącego rozwoju społeczno-gospodarczego w państwach naszego regionu, różnice strukturalne pozostały w Unii Europejskiej niemal na tym samym poziomie, na jakim były w 1995 r.
Z raportu PIE wynika, że konwergencja gospodarcza w Unii Europejskiej postępuje. Na przestrzeni ostatnich 25 lat różnica w poziomie PKB per capita między krajami członkowskimi obniżyła się o średnio 18 proc.
"Największym wygranym jest Europa Środkowo-Wschodnia, która w momencie akcesji była najbiedniejszą częścią UE. Kraje tego regionu rozwijały się najszybciej: na Litwie PKB per capita rósł w latach 1995-2020 średnio o 5,1 proc., w Polsce o 3,9 proc., a w Rumunii o 3,5 proc." - powiedział cytowany w komunikacie współpracownik zespołu makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego prof. Krzysztof Marczewski.
"Oceniamy jednak, że tempo konwergencji byłoby jeszcze szybsze, gdyby nie kryzysy: finansowy sprzed ponad dekady, zadłużeniowy z 2013 r. oraz wywołany pandemią COVID-19, które mocno dotknęły europejską gospodarkę. W latach 1995-2010 wewnątrzunijne różnice rozwojowe zmniejszały się bowiem 2,5-krotnie szybciej" - dodał.
W raporcie wskazano, że konwergencja instytucjonalna okazała się obszarem największego sukcesu, gdy oceniamy traktat z Maastricht z perspektywy 30. lat od jego przyjęcia, ponieważ obecnie można powiedzieć, że kraje Unii Europejskiej są zbliżone pod względem jakości prawa oraz poziomu wolności gospodarczej, co jest szczególnie widoczne w przypadku krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Jak pokazują wskaźniki, różnice między krajami centrum UE a państwami EŚW w jakości prawa zmniejszyły się prawie czterokrotnie, a w zakresie wolności gospodarczej ponad siedmiokrotnie.
Z kolei konwergencja strukturalna, według PIE, rozumiana jako upodabnianie się gospodarek pod względem struktury produkcji jest w UE słabo zauważalna. Obserwujemy utrzymywanie się specjalizacji, polegającej na rozwijaniu różnych gałęzi gospodarki przez różne regiony UE. To właśnie w tym zakresie różnice między państwami EŚW a centrum UE są najwidoczniejsze.
Według raportu, różnice strukturalne między gospodarkami EŚW a centrum UE są bowiem wciąż prawie dwukrotnie większe niż w przypadku państw południa Europy czy krajów skandynawskich. W okresie 1995-2019 dystans między krajami EŚW a państwami unijnego centrum zmniejszył się łącznie o 5,8 proc. W przypadku Skandynawii obserwowaliśmy za to spadek różnic w strukturze produkcyjnej gospodarek o 38 proc.(PAP)
autor: Łukasz Pawłowski
