Wzrost produktywności związany z szybszym wdrażaniem technologii, reformami rynku pracy oraz inteligentną strategią przemysłową współgrającą z zielonymi ambicjami będzie kluczowym czynnikiem determinującym konkurencyjność polskiej gospodarki – to wnioski z opublikowanego we wtorek raportu Banku Światowego o Polsce.

Zdaniem ekonomistów BŚ, wzrost produktywności musi być połączony z szerszym włączeniem społecznym. To szczególnie ważne, biorąc pod uwagę wyzwania, jakie stoją przed naszą gospodarką, które są wymienione w raporcie: mniej korzystne otoczenie międzynarodowe, starzejące się społeczeństwo i wysokie koszty opóźnionej dekarbonizacji gospodarki.

Niekorzystne trendy demograficzne

Przedstawiciel Banku Światowego na Polskę, Ary Naim, ocenia, że wzrost produktywności naszej gospodarki jest konieczny, aby Polska mogła stawić czoła procesom transformacji oraz niekorzystnym trendom demograficznym.

- Osiągnięcie tego celu będzie wymagało bardziej elastycznych regulacji, innowacji ze strony firm, szybszego i powszechniejszego wdrażania najnowszych technologii oraz znaczących inwestycji w badania i rozwój. Pomóc mogą w tym mocniej rozwinięte rynki kapitałowe oraz więcej inwestycji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego – mówi Naim.

- Co ważne, trwały postęp nie będzie możliwe bez zapewnienia równości szans i skutecznych sieci zabezpieczenia społecznego. Polska ma szansę wznieść się na nowy poziom wzrostu produktywności i konwergencji z bogatszymi krajami UE bez pozostawiania nikogo w tyle – dodaje ekspert Banku Światowego.

Raport wskazuje, że szybkie zmiany demograficzne i starzenie się populacji stanowią „istotne przeciwności”, pogarszające długoterminowe perspektywy wzrostu gospodarczego Polski i stabilność fiskalną.

„Połączenie kurczącej się siły roboczej i rosnących wskaźników zależności może zagrozić perspektywom wzrostu, podczas gdy gwałtowny wzrost udziału populacji osób starszych spowoduje duże wydatki publiczne na opiekę zdrowotną, opiekę długoterminową i emerytury” – napisano w raporcie.

„Zmiany demograficzne różnią się w zależności od regionu, miasta i obszarów wiejskich. Nakłada to nierównomierne obciążenie na świadczenie usług publicznych i będzie wymagało przeglądu terytorialnej koncentracji usług i infrastruktury” – wskazano.

Włączenie społeczne kluczowe dla konkurencyjności

W ocenie ekspertów Banku Światowego zbudowanie silnych fundamentów i struktur nie będzie w Polsce możliwe bez działań na rzecz włączenia społecznego, czyli tzw. inkluzywności. Powinno się to przejawiać – zdaniem autorów raportu – wzrostem wskaźnika pokazującego udział społeczeństwa w rynku pracy, poprawą systemu zabezpieczenia społecznego czy zapewnienia sprawiedliwej transformacji regionów węglowych.

W wątku dotyczącym inkluzywności, raport Banku Światowego wskazuje, że przyspieszenie wzrostu produktywności przy dbałości o włączenie społeczne będzie wymagało postępów w sześciu obszarach: innowacji, edukacji, skuteczności rynków, infrastruktury, ochrony społecznej, a także jakości instytucji.

Niezbędna dekarbonizacja gospodarki

Specjaliści Banku Światowego wskazują w raporcie również, że konkurencyjność kluczowych sektorów naszej gospodarki wymaga ścieżki niskoemisyjnej, ponieważ Polska pozostaje „jedną z gospodarek o największej emisji dwutlenku węgla w Europie”.

„Duże uzależnienie Polski od węgla w sektorach ogrzewania mieszkaniowego i komercyjnego, w przemyśle i w produkcji energii sprawia, że jest ona jednym z najbardziej nieefektywnych energetycznie i najbardziej emisyjnych krajów w Europie” – napisano w raporcie, dodając jednak, że od 1990 r. udział energii odnawialnej - głównie biomasy i wiatru – wzrósł pięciokrotnie.

W kontekście środowiskowym eksperci BŚ wskazują ponadto, że zmiany klimatyczne wymagają od Polski przyspieszenia przejścia na gospodarkę niskoemisyjną przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, a samo przejście na gospodarkę niskoemisyjną ma korzystnie wpłynąć na konkurencyjność gospodarczą Polski.

„Jednakże szacowane potrzeby inwestycyjne są duże i wymagają znacznej mobilizacji kapitału sektora prywatnego. Pilność przejścia na czystą energię została spotęgowana przez niedawne obawy dotyczące bezpieczeństwa energetycznego w regionie” - napisano.

„Podczas gdy Polska jest mniej narażona na ryzyko klimatyczne niż inne kraje, wrażliwość na zmiany klimatyczne rośnie, a kraj musi podwoić swoje wysiłki, aby dostosować się do oczekiwanych zmian wzorców klimatycznych” – zaznaczono w dokumencie.