Mechanizm zdefiniowanej składki. Jak wyliczyć emeryturę?

Aby zrozumieć, skąd bierze się kwota emerytury, musimy najpierw poznać podstawy polskiego systemu emerytalnego. W przeciwieństwie do starego systemu, w którym wysokość świadczenia była w dużej mierze uzależniona od zarobków z ostatnich lat pracy, obecny system jest oparty na mechanizmie zdefiniowanej składki. Oznacza to, że wysokość emerytury zależy od dwóch głównych czynników:

Kwoty zgromadzonych składek na koncie w ZUS. Na Twoim koncie w ZUS gromadzą się wszystkie składki, które pracodawca wpłacał od Twojego wynagrodzenia przez cały okres aktywności zawodowej.

Średniego dalszego trwania życia.ZUS oblicza, ile miesięcy statystycznie będziesz pobierać emeryturę. Dane te pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i są aktualizowane co roku.

Wzór na emeryturę jest więc stosunkowo prosty:

zgromadzone składki / średnie dalsze trwanie życia = wysokość miesięcznej emerytury.

Warto pamiętać, że podstawa wymiaru składki na emeryturę i rentę wynosi 19,52% Twojego wynagrodzenia brutto. To oznacza, że aby zgromadzić odpowiednio wysokie składki, należy mieć jak najwyższą podstawę, czyli jak najwyższe wynagrodzenie.

Co wpływa na wysokość emerytury?

Podstawa wymiaru składek (wysokość zarobków)

To bezpośrednia odpowiedź na Twoje pytanie, ale nie jedyna. Im wyższe zarobki brutto, tym wyższe składki odprowadzane do ZUS, a co za tym idzie, większa kwota zgromadzona na Twoim koncie. Aby otrzymać 4000 zł emerytury, musisz zgromadzić znaczący kapitał. Przeliczmy, ile trzeba zarabiać, aby ten kapitał osiągnąć, pamiętając o pozostałych czynnikach. Wysokość wynagrodzenia jest podstawowym, ale nie jedynym elementem, który wpływa na to, ile pieniędzy będzie na Twoim koncie emerytalnym. Trzeba mieć na uwadze, że każda przerwa w pracy, każda zmiana pracy na gorzej płatną lub praca na niepełny etat, odbije się na ostatecznej kwocie.

Liczba lat opłacania składek (staż pracy)

Staż pracy jest równie, a często nawet bardziej, istotny niż wysokość zarobków. Długi okres pracy, przez który odprowadzasz składki, to długi okres, w którym kapitał na Twoim koncie w ZUS rośnie. Aby w ogóle mieć prawo do emerytury, konieczne jest udowodnienie minimalnego stażu składkowego, jednak aby emerytura była wysoka, staż ten musi być jak najdłuższy. Każdy rok opłacania składek dodaje pieniądze do puli, która na końcu zostanie podzielona, aby obliczyć wysokość Twojego miesięcznego świadczenia.

Długość życia na emeryturze

Jest to czynnik, na który nie masz bezpośredniego wpływu, ale jest on kluczowy w obliczeniach ZUS. Średnia długość życia w Polsce stale rośnie, co oznacza, że statystycznie emeryci pobierają świadczenie przez coraz dłuższy czas. Wzór ZUS uwzględnia tę statystykę. Im dłużej, według GUS, będziesz żyć po przejściu na emeryturę, tym mniejsza będzie wysokość miesięcznego świadczenia. W praktyce, jest to więc swego rodzaju "kara" za długowieczność, co sprawia, że oszczędzanie na własną rękę staje się jeszcze bardziej istotne.

Wiek przejścia na emeryturę

Przedłużenie okresu pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego to jeden z najskuteczniejszych sposobów na zwiększenie przyszłej emerytury. Dzieje się tak z dwóch powodów:

Wzrost zgromadzonego kapitału. Kontynuując pracę, nadal opłacasz składki, co bezpośrednio powiększa pulę pieniędzy na Twoim koncie.

Zmniejszenie liczby miesięcy pobierania świadczenia. Późniejsze przejście na emeryturę oznacza, że w momencie jej wyliczania, średnie dalsze trwanie życia będzie krótsze. Wzór ZUS wykorzysta mniejszą liczbę miesięcy do podzielenia zgromadzonego kapitału, co w efekcie da wyższe miesięczne świadczenie.

Symulacja emerytalna. Ile trzeba zarabiać, żeby mieć 4000 zł emerytury?

Przejdźmy do konkretnej symulacji, która, choć uproszczona, pomoże Ci zrozumieć skalę wyzwania. Poniższe wyliczenia opierają się na pewnych założeniach, które mogą ulec zmianie w rzeczywistości, ale dają dobry ogląd sytuacji.

Przykład

Ile trzeba zarabiać, żeby mieć 4000 zł emerytury

• Przejście na emeryturę w wieku 65 lat.

40 lat pracy i opłacania składek.

• Średnie dalsze trwanie życia w momencie przejścia na emeryturę: 250 miesięcy.

• Waloryzacja składek na koncie ZUS jest uwzględniona w ramach średnich wskaźników.

Obliczenie potrzebnego kapitału:

Aby osiągnąć emeryturę w wysokości 4000 zł, Twój kapitał zgromadzony na koncie ZUS w momencie przejścia na emeryturę musiałby wynosić:

4000 zł (emerytura) x 250 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 1 000 000 zł

Aby przez 40 lat pracy zgromadzić milion złotych w składkach, musimy obliczyć, jaką miesięczną składkę musisz odprowadzać:

1 000 000 zł (kapitał) / 40 lat / 12 miesięcy = 2 083 zł miesięcznie

Taka kwota składek musiałaby być odprowadzana co miesiąc. Składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wynosi 19,52% wynagrodzenia brutto.

Obliczenie potrzebnego wynagrodzenia:

2 083 zł (miesięczna składka) / 19,52% = ~10 671 zł brutto

Zatem, aby w uproszczonym modelu, przy 40 latach pracy, uzyskać emeryturę w wysokości 4000 zł, Twoje średnie wynagrodzenie brutto przez całe życie zawodowe powinno wynosić około 10 700 zł.

Warto podkreślić, że jest to symulacja bez uwzględnienia wielu zmiennych, takich jak waloryzacja składek, wzrost inflacji, zmiany w przepisach czy okresy nieskładkowe, które mogą wpływać na ostateczną kwotę.

Co zrobić, żeby zwiększyć emeryturę? Praktyczne porady

Na wysokość przyszłej emerytury masz większy wpływ, niż mogłoby się wydawać.

Pracuj jak najdłużej. Przedłużenie pracy o kilka lat po osiągnięciu wieku emerytalnego może drastycznie zwiększyć wysokość Twojego świadczenia. Każdy kolejny rok to dodatkowe składki i mniejszy dzielnik (dalsze trwanie życia), co znacząco podwyższa miesięczną kwotę.

Odkładaj na emeryturę w ramach dodatkowych programów. System emerytalny z ZUS powinien być traktowany jako podstawa. Jeśli chcesz mieć pewność co do wysokości emerytury, warto korzystać z dodatkowych form oszczędzania, takich jak:

  • IKE (Indywidualne Konto Emerytalne),
  • IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego),
  • PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe).

Systematyczne odkładanie nawet niewielkich kwot w ramach tych programów może przynieść w przyszłości ogromne korzyści.

Wybieraj pracę z legalnym zatrudnieniem. Pracując "na czarno" lub na umowach o dzieło, nie opłacasz składek, a co za tym idzie, nie gromadzisz kapitału na emeryturę.

Rola systemu emerytalnego w przyszłości

Nasz system emerytalny, oparty na zdefiniowanej składce, jest mocno powiązany z demografią i stanem polskiej gospodarki. Zmniejszająca się liczba osób pracujących i rosnąca liczba emerytów sprawiają, że świadczenia z ZUS będą w przyszłości jedynie podstawą do życia. Dlatego tak ważne jest, abyś brał odpowiedzialność za swoją przyszłość finansową w swoje ręce i planował oszczędzanie naemeryturę już od najmłodszych lat. Im wcześniej zaczniesz, tym łatwiej będzie osiągnąć cel.

Reasumując, emerytura w wysokości 4000 zł nie jest niemożliwa do osiągnięcia, ale wymaga odpowiedniego planowania i systematyczności. W uproszczeniu, aby ją osiągnąć, Twoje zarobki przez 40 lat kariery powinny wynosić średnio około 10 700 zł brutto. Pamiętaj jednak, że kluczowe są również takie czynniki jak staż pracy i wiek przejścia na emeryturę. Dlatego kluczowe jest nie tylko wysokie wynagrodzenie, ale także długi okres opłacania składek oraz dodatkowe oszczędzanie na własną rękę.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1656 z późn. zm.).