Dodatek wiejski dla nauczycieli wynosi aż 10% pensji. I w odróżnieniu od dodatku stażowego (za wysługę lat) nie jest uzależniony od lat pracy nauczyciela. Dodatek miał być wypłacany coraz mniejszej liczbie nauczycieli z uwagi na likwidację szkół w małych miastach i dowożenie dzieci do szkół w większych miejscowościach.

Pensja nauczyciela + 10% dodatku wiejskiego. A miał być reliktem

Okazuje się, że wraz ze zmniejszaniem się liczby mieszkańców gminy, które nigdy nie płaciły 10% dodatku wiejskiego, nagle …. płacą go. I pytają jak przeliczać ten dodatek i skąd brać na niego pieniądze.

Np. Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach w jednym z pism podpowiada: "W przypadku płynnej liczby mieszkańców miasta balansującej na granicy 5 tys. uchwycenie momentu kiedy spadła ona poniżej tego progu jest kluczowe dla ustalenia okresu za jaki nauczycielom należy wypłacić dodatek wiejski". Jak określić ten moment? Wydawałoby się, że najlepiej poprzez rejestr PESEL i dane meldunkowe. RIO jednak pokazuje na GUS.

Dodatek wiejski - 10% dla nauczyciela

Ważne

Dodatek jest wypłacany na podstawie art. 54 Karty Nauczyciela. Przepis wprowadza takie reguły:

Nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego. Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.

Co z wynika z art. 54 Karty Nauczyciela - dodatek wiejski?

Wniosek 1 - w przypadku terenów wiejskich nie ma znaczenia liczba mieszkańców.

Wniosek 2 - w przypadku miast dodatek wiejski zależny od limitu "do 5 000 mieszkańców".

O nabyciu uprawnień do dodatku wiejskiego decyduje więc miejsce zatrudnienia nauczyciela na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców, kwalifikacje. Trzeba jeszcze uwzględnić art. 91b ust. 1 Karty Nauczyciela. Przepis przyznaje dodatek wiejski nauczycielowi, który ma co najmniej ½ etatu.

Wypłata dodatku wiejskiego dla nauczyciela, gdy liczba mieszkańców miejscowości obniżyła się poniżej 5000 mieszkańców

Skąd się wziął problem przykładowej gminy? Dwa miesiące temu GUS (VI 2024 r.) opublikował dane o liczbie mieszkańców jednej z miejscowości (na koniec 2023 r.) - liczba spadła poniżej 5000 mieszkańców. Czyli wszyscy nauczyciele w mieście (spełniający ww. warunki z Karty Nauczyciela) powinni otrzymać dodatek wiejski. Władzie miasta zostały zaskoczone tą sytuacją - miasto przygniotła dziura w budżecie oraz problemy z subwencją.

Ważne

WAŻNE! Liczba mieszkańców to „liczba mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub obszarze kraju, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustaloną przez Prezesa GUS do dnia 31 maja roku bazowego”.

Dodatek wiejski nie jest zależny od stażu pracy - inaczej niż w dodatku stażowym

Nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat, w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Jedną z przyczyn odchodzenia młodych nauczycieli jest niski dodatek stażowy - muszą czekać wiele lat pracy, aby otrzymać 20%. Powoduje to odchodzenie młodych nauczycieli i powrót do szkół nauczycieli - emerytów, co pokazują liczby:
1) Od lutego 2023 do lutego 2024 liczba nauczycieli wzrosła o 30 000 – z 691 000 do 722 000.
2) Są złe dane co do wieku nauczycieli - do szkoły powracają przede wszystkim starsi nauczyciele i emeryci, podczas gdy młodsze osoby rezygnują z pracy w oświacie.
3) Wróciło 34 000 nauczycieli w wieku 51–60 lat i 25 000 nauczycieli powyżej 61-ego roku życia.

4) Na dziś w szkołach pracowało 37 545 nauczycieli w wieku emerytalnym (5,1 proc. wszystkich) i 13 457 nauczycieli po 61. roku życia (1,83 proc. kadry).

5) Według Dealerów Wiedzy od 2022 r. liczba zatrudnionych w szkołach emerytów wzrosła z 3,7 proc. do 7 proc.

6) Z zawodu odeszło 20 000 młodych nauczycieli.