Jak korzystać ze zwolnienia i nie stracić zasiłku?
Już od kilku miesięcy w przestrzeni publicznej pojawiają się doniesienia o zmianach planowanych w zakresie zasad korzystania przez ubezpieczonych z L4. Miałyby to być rewolucyjne zmiany, które pozwoliłyby korzystającym ze zwolnień lekarskich np. na świadczenie pracy, jeśli nie kolidowałoby to z dochodzeniem przez nich do zdrowia, np. pracownik zatrudniony jako magazynier korzystający ze zwolnienia w związku ze złamaniem nogi, mógłby wykonywać w czasie jego trwania pracę polegającą na telefonicznym przeprowadzaniu ankiet, bo w żaden sposób nie kolidowałoby to jego procesem zdrowienia i nie przedłużałoby go. Jednak jak na razie zmiany nie zostały uchwalone, a pracowników i pracodawców obowiązującą dotychczasowe zasady, które są zdecydowanie bardziej rygorystyczne. Tymczasem mamy maj, przed nami sezon komunijny, a zaraz po nim rozpocznie się sezon weselny i wakacyjny. To wszystko sprawia, że wzrasta ryzyko tego, że pracodawcy i ZUS będą kwestionowali sposób, w jaki osoby niezdolne do pracy z powodu choroby korzystają ze zwolnień lekarskich. Będzie temu oczywiście sprzyjało to, że pracownicy niezwykle chętnie dzielą się w mediach społecznościowych zdjęciami z wydarzeń ze swojego życia osobistego. Na co więc należy uważać publikując zdjęcie z I Komunii Świętej członka rodziny, czy z wesela? W pierwszej kolejności na to, jaki kod cyfrowy został zamieszczony na zwolnieniu wystawionym przez lekarza. Niezależnie od kodów literowych od A do E, które są zamieszczone przez lekarza na wystawianym L4 i informują o charakterze (typie) niezdolności do pracy, zamieszcza się na nim również kody cyfrowe.
Kod E – niezdolność do pracy ze względu na chorobę zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub też ze względu na inną chorobę, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku tej choroby
Kody cyfrowe na L4
Na L4 może znaleźć się kod 1 lub 2, gdzie 1 oznacza, że chory powinien zostać w domu i leżeć, a 2, że chory może chodzić. To drugie oznaczenie znajduje zastosowanie w takich sytuacjach, jak np. złamanie ręki, zwolnienie z powodu depresji, czy zwolnienie po usunięciu zęba. Jak ma się to do możliwości uczestniczenia w czasie zwolnienia w ważnych wydarzeniach rodzinnych? Każdorazowo, gdy pracownik korzysta ze zwolnienia od pracy z powodu niezdolności do pracy, istotne jest to, aby wykonywał zalecenia lekarza i postępował zgodnie z jego wskazówkami, co ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia szybkiego i bezpiecznego powrotu do zdrowia oraz odzyskania zdolności do pracy. Jeśli więc lekarz uzna, że pacjent powinien leżeć, to uczestniczenie w tym czasie w uroczystości o charakterze religijnym będzie postrzegane jako wykorzystanie L4 niezgodnie z jego przeznaczeniem. Może bowiem wydłużyć proces powrotu do zdrowia. Jeśli jednak w ocenie lekarza pacjent może chodzić, to tego rodzaju spotkanie rodzinne nie powinno już budzić tak dużych wątpliwości. W takich przypadkach nie ma bowiem przeszkód, by ubezpieczony wychodził z domu, chodził na spacery, uprawiał sport, uczestniczył w uroczystościach rodzinnych, uczestniczył w terapii, grupie wsparcia lub podejmował jakiekolwiek inne aktywności, które przyspieszą jego powrót do zdrowia. Nie ma nawet przeciwwskazań do tego, by czasowo zmienił miejsce pobytu, jeśli miałoby to pomóc w odzyskaniu zdrowia i sił. W takim przypadku powinien jednak poinformować o tym pracodawcę i ZUS.
Kontrolę zwolnień prowadzi nie tylko ZUS
Przypomnijmy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem (art. 68 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Kontrola ta polega na ustaleniu, czy osoba korzystająca ze zwolnienia w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:
1) nie wykonuje pracy zarobkowej,
2) nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.
Jeżeli osoba, która przeprowadza kontrolę pracownika niezdolnego do pracy nie zastanie go w miejscu zamieszkania (pobytu), powinna podjąć czynności zmierzające do wyjaśnienia przyczyny nieobecności. Jeżeli nie rozwieją one wątpliwości, powinien sporządzić protokół, a wątpliwości w zakresie tego, czy zwolnienie lekarskie było wykorzystywane niezgodnie z jego celem, rozstrzygnie właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego.
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 1999 r. poz. 743)