Kwalifikacja wojskowa w Polsce – dla kogo obowiązek

Kwalifikacja wojskowa w Polsce jest procesem, który co roku obejmuje setki tysięcy osób. To obowiązkowe stawiennictwo przed komisją lekarską i wojskową, mające na celu określenie zdolności do służby wojskowej. Kwalifikacja wojskowa 2025 obejmuje mężczyzn, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 19 lat oraz kobiety posiadające kwalifikacje istotne dla obronności państwa np. medyczne.

Podczas kwalifikacji każdy musi przedstawić dokumenty tożsamości, zaświadczenia medyczne i przejść badania lekarskie. Na tej podstawie wydawane jest orzeczenie o zdolności do służby wojskowej oraz nadawana kategoria wojskowa.

Kategorie wojskowe w Polsce – co oznaczają?

System kwalifikacji opiera się na czterech głównych kategoriach wojskowych:

  • A zdolny do czynnej służby wojskowej, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.
  • B czasowo niezdolny do służby np. z powodu choroby lub urazu; po upływie okresu wyznaczonego przez komisję należy stawić się ponownie.
  • Dniezdolny do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, ale może zostać powołany w razie wojny.
  • E całkowicie i trwale niezdolny do służby wojskowej, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.

Przydzielenie kategorii decyduje o tym, czy dana osoba zostanie wpisana do rezerwy, skierowana do odbycia służby, czy też całkowicie zwolniona z obowiązku wojskowego.

Jakie wady i schorzenia dyskwalifikują ze służby wojskowej? Budowa ciała

Podczas kwalifikacji wojskowej komisja zwraca uwagę na budowę ciała. Istnieją konkretne przypadki, które mogą prowadzić do całkowitej lub częściowej niezdolności do służby:

  • Wzrost poniżej 150 cm z zaburzeniami proporcji budowy ciała – kategoria D, czyli niezdolny w czasie pokoju, powołanie tylko w razie wojny.
  • Słaba budowa ciała upośledzająca sprawność ustroju - kategoria D, czyli niezdolność w czasie pokoju, powołanie jedynie w razie wojny.
  • Słaba budowa ciała znacznie upośledzająca sprawność ustroju – kategoria E, czyli całkowita i trwała niezdolność do służby wojskowej.
  • Otyłość III stopnia – kategoria D lub E, co oznacza niezdolność w czasie pokoju, a w wielu przypadkach także w czasie wojny.
  • Transseksualizm i obojnactwo – kategoria E, czyli całkowite zwolnienie ze służby.
  • Odwrotne położenie trzewi z zaburzeniami funkcji ustroju – kategoria D.

Choroby i urazy dyskwalifikujące ze służby wojskowej – powody nadania kategorii D lub E

Komisja lekarska może uznać daną osobę za niezdolną do służby wojskowej w przypadku występowania określonych chorób i ułomności. Do najczęstszych należą:

1. Choroby oczu i zaburzenia wzroku

  • całkowita ślepota lub brak obu gałek ocznych,
  • poważne wady wzroku (np. jaskra),
  • przewlekłe choroby powiek i spojówek upośledzające funkcje ochronne, prowadzące do
  • wysychania rogówek,
  • zniekształcenia powiek ograniczające ruchomość gałki ocznej.

2. Zaburzenia słuchu

  • jednostronna lub obustronna głuchota,
  • ubytki błony bębenkowej,
  • znaczne przytępienie słuchu (jednostronne lub obustronne),
  • zwężenie przewodu słuchowego.

3. Choroby przewlekłe

  • cukrzyca,
  • nadciśnienie tętnicze II i III stopnia,
  • przewlekła choroba niedokrwienna serca,
  • inne schorzenia układu krążenia i oddechowego powodujące poważne ograniczenia sprawności.

4. Choroby skóry, tkanki i deformacje

  • przewlekłe choroby skóry szpecące lub ograniczające sprawność,
  • znacznie szpecące blizny,
  • torbiele włosowe nawracające po wielu operacjach, niepoddające się leczeniu,
  • ciała obce w tkankach lub narządach utrudniające funkcjonowanie.

5. Schorzenia układu kostnego i deformacje ciała

  • zniekształcenia czaszki lub ubytki kości czaszki upośledzające sprawność,
  • skolioza II i III stopnia, wady kręgosłupa wrodzone lub nabyte,
  • zniekształcenie obojczyka ograniczające ruchomość barku,
  • garb (znacznie ograniczający sprawność ruchową).

6. Choroby neurologiczne i inne

  • przepukliny mózgu,
  • schorzenia naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych upośledzające funkcjonowanie,
  • zniekształcenia języka powodujące trudności w mowie i połykaniu.

Szczegółowe zasady dotyczące tego, jakie choroby i ułomności dyskwalifikują ze służby wojskowej, oraz w jaki sposób działa wojskowa komisja lekarska, określa:

  • Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 marca 2024 r. w sprawie orzekania o zdolności do służby wojskowej i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich (Dz.U. 2024 poz. 466).

Odsyłamy do zapoznania się z rozporządzeniem, gdyż w artykule wymieniamy tylko niewielką część schorzeń i urazów które dyskwalifikują ze służby wojskowej.

Pełny tekst rozporządzenia w sprawie orzekania o zdolności do służby wojskowej

Dz.U. 2024 poz. 466 – Rozporządzenie MON

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie orzekania o zdolności do służby wojskowej
pobierz plik