Powódź w Europie. Cyklon Boris wciąż zbiera swoje tragiczne żniwo

Zalana Europa Środkowa i Wschodnia

Cyklon Boris zrzucił ulewne deszcze na Austrię, Czechy, Polskę i Węgry. Przepływy w Dunaju, drugiej co do długości rzece w Europie, wzrosły do poziomu, jaki notuje się raz na 85 lat. Przez cały poprzedni weekendobowiązywały czerwone alerty pogodowe, a tysiące ludzi musiało zostać ewakuowanych.

Coraz kosztowniejsze zmiany klimatu

Po letnich upałach w południowej Europie niszczycielski niż genueński, mieszający zimne powietrze z północy z wilgocią pochodzącą z ciepłych wód Morza Śródziemnego, jest kolejnym znakiem, że zmiany klimatu zwiększają intensywność i częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych. Coraz częstsze występowanie naturalnych kataklizmów zmusza rządy europejskich krajów do tworzenia coraz wyższych rezerw finansowych na odbudowę zniszczeń.

Rządy uruchamiają pieniądze na pomoc powodzianom

Premier Donald Tusk zapowiedział, że na pomoc dla terenów dotkniętych powodzią rząd przeznaczy 1 mld złotych. Zaapelował również do Unii Europejskiej o pomoc finansową. Również czeski rząd znowelizuje budżet na 2024 rok, by pokryć szkody spowodowane powodzią, zapowiedział minister finansów Zbynek Stanjura.

Austria uwolniła 300 milionów euro z rezerw budżetowych na sytuacje kryzysowe. Rumunia przeznacza 100 milionów lei (20 milionów dolarów) na rzecz obszarów dotkniętych powodziami.

Stan wyjątkowy w Europie

Polski rząd ogłosił stan wyjątkowy w niektórych regionach w poniedziałek, podczas gdy podobna deklaracja została wydana w Dolnej Austrii już w sobotę. Rumunia jest gotowa ogłosić stan alarmowy w dwóch najbardziej dotkniętych powodzią regionów. Dzięki temu będzie można przyspieszyć rozpoczęcie naprawy domów, mostów i infrastruktury.

Ewakuacja Nysy, Ostrawa pod wodą

16 września burmistrz Nysy nakazał ewakuację miasta. Przez cały dzień trwała walka o utrzymanie wałów przeciwpowodziowych. W nocy z 16 na 17 września służbom i mieszkańcom miast udało się utrzymać wał. Niestety 16 września pękł wał chroniący czeską Ostrawę przed zalaniem. Woda wdarła się do miasta i zalała między innymi tory kolejowe i główny dworzec. Naprawa zalanej infrastruktury kolejowej potrwa co najmniej kilka dni. Stąd apel władz, aby nie przyjeżdżać do miasta.

Wybory parlamentarne dalej w grze

Mimo powodzi na północy kraju, czescy politycy postanowili przeprowadzić wybory zaplanowane na piątek i sobotę. Do obsadzenia jest 1/3 miejsc w Senacie. Austriaccy politycy odwołali spotkania przedwyborcze i zawiesili kampanię przed wyborami 29 września.

PZU i inni ubezpieczyciele pod kreską

Największy polski ubezpieczyciel PZU zanotował spadek wartości giełdowej po ponad 3000 roszczeń związanych z pogodą w ciągu ostatnich dwóch dni, czyli prawie dziewięć razy więcej niż w typowy weekend. To może ograniczyć zysk PZU o 10 proc., szacuje broker Ipopema. Austriaccy ubezpieczyciele Uniqa i Vienna Insurance Group również odnotowali spadek wyceny rynkowej.

Pożary na zachodzie, powodzie na wschodzie

Powolnie przemieszczający się układ zimnej pogody przyniósł również ponad metr śniegu we wschodniej części Alp, a w tym tygodniu prognozuje się więcej opadów. W południowej części kraju skalę zmian klimatycznych podkreślają pożary lasów, z jakimi mierzy się północna Portugalia. W akcji gaśniczej bierze udział gdzie ponad 500. Prognozowane od poniedziałku temperatury mogą osiągnąć nawet 31°C.

Ekstremalne zmiany klimatu nasilają się

Analiza przeprowadzona przez naukowców z ClimaMeter, projektu finansowanego przez UE i Francuskie Narodowe Centrum Badań Naukowych, wykazała, że zmiany klimatu sprawiają, że niże takie jak Boris stały się o 20 proc. intensywniejsze w ciągu ostatnich dwóch dekad w porównaniu z poprzednimi 22 latami.

„To nie są tylko odosobnione klęski żywiołowe” – powiedział Davide Faranda z CNRS France w e-mailu przesłanym do Bloomberga. „Badania pokazują, że ekstremalne opady deszczu stają się częstsze i intensywniejsze z powodu wywołanych przez człowieka zmian klimatycznych”.

Budapeszt szykuje się na falę powodziową na Dunaju

Węgry przygotowują się na najgorsze powodzie od ponad dekady, a Budapeszt jest w stanie najwyższego pogotowia. Ponad milion worków z piaskiem zostanie rozmieszczonych wzdłuż Dunaju w stolicy, a drogi wzdłuż rzeki zostaną zamknięte dziś wieczorem.

Orban odwołuje spotkania

Premier Węgier Viktor Orban poinformował na platformie X, że odwołał wszystkie zobowiązania międzynarodowe. Węgry przewodniczą Unii Europejskiej, a sam Orban miał przedstawić priorytety obecnej prezydencji Parlamentowi Europejskiemu w Strasburgu we Francji w środę.

Zatrzymane pociągi

Pociągi transgraniczne zostały wstrzymane do sąsiedniej Austrii, gdzie wiele międzymiastowych połączeń kolejowych zostało odwołanych w okolicach Wiednia. Krajowy operator kolejowy odradza wszelkie niepotrzebne podróże do wtorkowego wieczora. Przepływy wody na Dunaju w Korneuburgu, tuż powyżej Wiednia, osiągnęły szczyt w poniedziałek rano, osiągając 10 300 metrów sześciennych na sekundę. To objętość, która zdarza się raz na 85 lat.

Fabryka Kofoli wstrzymała produkcję

Kofola CeskoSlovensko, czeski producent napojów, został zmuszony do zawieszenia produkcji w swoim kluczowym zakładzie w Krnovie. Firma, która zatrudnia ponad 2800 pracowników, powiedziała, że poradzi sobie tak, jak poradziła sobie w czasie i po powodzi w1997 roku.

„Tym razem poziom wody w Krnovie był wyższy niż w dramatycznym roku 1997, kiedy to mój ojciec i ja siedzieliśmy na dachu naszej hali produkcyjnej” – powiedział w oświadczeniu w poniedziałek Jannis Samaras, współzałożyciel i dyrektor generalny Kofoli. „Jutro zaczniemy sprzątanie”.

Bawaria i Saksonia pod wodą

Niemcy walczą ze skutkami powodzi w Saksonii i Bawarii. Niemiecki minister gospodarki Robert Habeck podkreślił potrzebę przyspieszenia przejścia na energię odnawialną, podała w poniedziałek grupa medialna Funke.

„Powinniśmy jasno określić przyczynę: coraz częstsze powodzie, katastrofy takie jak w dolinie rzeki Ahr, w tym roku w Bawarii — są konsekwencją kryzysu klimatycznego” — powiedział Habeck. „Musimy przygotować się na bardziej ekstremalne zjawiska pogodowe i podjąć środki ostrożności”.

Polska

•W Polsce odnotowano cztery ofiary śmiertelne, a ponad 3000 osób zostało zmuszonych do ewakuacji.

•Podczas gdy poziom wody w obszarach górskich obniża się, zagrożone są miasta takie jak Wrocław.

•Polska zawiesiła transgraniczne połączenia kolejowe z Republiką Czeską i zamknęła kilka dróg.

Czechy

•W Czechach około 13 500 osób zostało ewakuowanych ze swoich domów, a ponad 80 000 gospodarstw domowych pozostaje bez prądu. Trzy osoby zginęły, a siedem innych nadal jest zaginionych, według premiera Petra Fiali.

Austria

•W Dolnej Austrii dwie starsze osoby zmarły po uwięzieniu w zalanych domach, podała agencja informacyjna ORF, powołując się na rzecznika policji.

•W Wiedniu cztery z pięciu linii metra będą kursować w trybie skróconym.

Węgry

•Oczekuje się, że tysiące wolontariuszy dołączy do 17 000 żołnierzy pomagających w pracach przeciwpowodziowych, według ministra spraw wewnętrznych Sandora Pintera. Poziom wody ma osiągnąć szczyt dopiero pod koniec tego tygodnia.

Rumunia

•Według organizacji rolniczej powodzie mogą jeszcze bardziej ograniczyć i tak już dotknięte suszą zbiory kukurydzy w Rumunii.

Serbia

•Serbia przygotowuje się na możliwą falę powodziową znad Dunaju pod koniec tygodnia.