Zmiany w lekturach i planach lekcji w roku szkolnym 2024/2025

Zmiany w planach lekcji na rok szkolny 2024/2025

W roku szkolnym 2024/2025 wprowadzone zostaną zmiany między innymi w planach lekcji. Oto najważniejsze z nich:

• Likwidacja przedmiotu "Historia i teraźniejszość". W szkołach ponadpodstawowych uczniowie rozpoczynający naukę w klasie I od września 2024 roku nie będą już mieli przedmiotu "Historia i teraźniejszość" w podstawie programowej. Przedmiot ten pozostanie jedynie dla tych uczniów, którzy już wcześniej rozpoczęli jego naukę.
• Wprowadzenie obowiązkowych zajęć z pierwszej pomocy. We wszystkich klasach szkół podstawowych zostaną wprowadzone obowiązkowe lekcje udzielania pierwszej pomocy. W klasach I-III zajęcia te będą realizowane w ramach edukacji przyrodniczej, a w klasach IV-VIII podczas zajęć z wychowawcą. Podobne lekcje zostaną wprowadzone także w szkołach ponadpodstawowych, gdzie będą odbywać się w ramach godzin wychowawczych.
• Zmiany w nauczaniu religii i etyki. Począwszy od roku szkolnego 2024/2025, oceny z religii i etyki nie będą już umieszczane na świadectwach. Dodatkowo, same lekcje religii i etyki będą organizowane w grupach międzyoddziałowych i międzyklasowych.

Nowa lista lektur szkolnych 2024/2025

Zmiany na liście lektur szkolnych w roku 2024/2025 są wynikiem nowej polityki oświatowej. Kluczowym celem aktualizacji było ograniczenie nadmiaru materiału, który obciążał uczniów, oraz wprowadzenie do programu literatury współczesnej, lepiej odpowiadającej na dzisiejsze realia.

Na liście lektur obowiązkowych dla klas IV-VI nie ma ballad Adama Mickiewicza, „Powrót taty” i „Pani Twardowska” oraz wiersz Juliusza Słowackiego „W pamiętniku Zofii Bobrówny”. Dodatkowo „Katarynka” Bolesława Prusa i „W pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza zostały przeniesione do lektur uzupełniających. Nowością na liście obowiązkowej jest „Rota” Marii Konopnickiej.

W klasach VII-VIII zmiana na liście lektur polega na obowiązku poznania jedynie fragmentów zamiast całości niektórych dzieł, takich jak „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza oraz „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego. Dodatkowo z listy lektur obowiązkowych całkowicie zniknęły m.in. „Tędy i owędy” Melchiora Wańkowicza, „Żona modna” Ignacego Krasickiego oraz „Śmierć Pułkownika” Adama Mickiewicza.

Z lektur uzupełniających dla klas IV-VIII usunięto „Słoń Birara” Ferdynanda Antoniego Ossendowskiego i „Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II” André Frossarda. Zastąpiono je nowymi tytułami, takimi jak „Dom nr 5” Justyny Bednarek, „Wszystkie lajki Marczuka” Pawła Beręsewicza i „Teatr Niewidzialnych Dzieci” Marcina Szczygielskiego. Warto przy tym dodać, że w każdym roku szkolnym uczniowie klas IV-VI będą musieli obowiązkowo zapoznać się z co najmniej dwoma tytułami z listy lektur uzupełniających, a uczniowie klas VII-VIII z jednym.

W liceach i technikach, z listy lektur obowiązkowych na poziomie podstawowym zniknęły między innymi „Legenda o św. Aleksym”, „Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu” oraz „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza. Ponadto, niektóre utwory, dotychczas obowiązkowe na poziomie podstawowym, zostały przeniesione na poziom rozszerzony lub do lektur uzupełniających, w tym „Odyseja” Homera i „Boska komedia” Dantego Alighieri. Z poziomu rozszerzonego usunięto m.in. „Chmury” Arystofanesa oraz „Eneidę” Wergiliusza, a w ich miejsce dodano nowe dzieła, takie jak „Władca much” Williama Goldinga i „Prawiek i inne czasy” Olgi Tokarczuk. Rozszerzono również listę proponowanych dzieł filmowych i teatralnych o tytuły takie jak “Twarz, Body/Ciało" reżyserii Małgorzaty Szumowskiej, „W ciemności” w reżyserii Agnieszki Holland i „Pora umierać” Doroty Kędzierzawskiej.

Lektury obowiązkowe dla klas I-III

• Baśnie (do wyboru), Hans Christian Andersen
• Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych), Justyna Bednarek
• Brzechwa dzieciom, Jan Brzechwa
• Cukierku, ty łobuzie!, Waldemar Cichoń
• Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą, Agnieszka Frączek
• Wścibscy, Dorota Gellner
• Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie, Julita Grodek
• Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca, Tom Justyniarski
• Detektyw Pozytywka, Grzegorz Kasdepke
• Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty), Piotr Kordyasz
• Dziewczynka z parku, Barbara Kosmowska
• Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata, Zofia Kossak-Szczucka
• Karolcia, Maria Krüger
• Piaskowy Wilk, Åsa Lind
• Dzieci z Bullerbyn, Astrid Lindgren
• Doktor Dolittle i jego zwierzęta, Hugh Lofting
• Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych, Aleksandra i Daniel Mizielińscy
• Asiunia, Joanna Papuzińska
• Kapelusz Pani Wrony, Danuta Parlak
• O psie, który jeździł koleją, Roman Pisarski
• Pamiętnik Czarnego Noska, Janina Porazińska
• Drzewo do samego nieba, Maria Terlikowska
• Wiersze dla dzieci, Julian Tuwim
• O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie, Barbara Tylicka
• Najpiękniejsze wiersze, Danuta Wawiłow
• Afryka Kazika, Dziadek i niedźwiadek, Łukasz Wierzbicki

Lektury obowiązkowe dla klas V-VI

• Akademia Pana Kleksa, Jan Brzechwa
• Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks), Janusz Christa
• Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa, Clive Staples Lewis
• Chłopcy z Placu Broni, Ferenc Molnár
• Hobbit, czyli tam i z powrotem, John Ronald Reuel Tolkien
• Mikołajek (wybór opowiadań), René Goscinny, Jean-Jacques Sempé
• Wybrane bajki, Ignacy Krasicki
• Pan Tadeusz (wybrane fragmenty), Adam Mickiewicz
• Mazurek Dąbrowskiego, Józef Wybicki
• Wybrane mity greckie (w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie)
• Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne (w tym o talentach, o miłosiernym Samarytaninie)
• wybrane podania i legendy polskie
• wybrane baśnie polskie i europejskie
• wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, oraz pieśni patriotyczne (w tym Rota Marii Konopnickiej).

Lektury uzupełniające dla klas IV-VI

• Kapelusz za 100 tysięcy, Adam Bahdaj
• Skrzynia Władcy Piorunów, Marcin Kozioł
• Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty), Miron Białoszewski
• Dom nr 5, Justyna Bednarek
• Wszystkie lajki Marczuka, Paweł Beręsewicz
• Tajemniczy ogród lub inna powieść, Frances Hodgson Burnett
• Alicja w Krainie Czarów, Lewis Carroll
• Wybrana powieść kryminalna, Agatha Christie
• Pinokio, Carlo Collodi
• Wielki Rybak, Lloyd Cassel Douglas
• Trzej muszkieterowie, Aleksander Dumas
• Dywizjon 303, Arkady Fiedler
• Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu, John Flanagan
• Skarb Troi, Olaf Fritsche
• Stary człowiek i morze, Ernest Hemingway
• Rzeka, Emilia Kiereś
• Księga dżungli, Joseph Rudyard Kipling
• Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka, Janusz Korczak
• Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi, Rafał Kosik
• Pozłacana rybka, Barbara Kosmowska
• Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach, Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni
• Bursztyny (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus, Zofia Kossak-Szczucka
• Cudowna podróż, Selma Lagerlöf
• Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty), Karolina Lanckorońska
• Cyberiada (fragmenty), Stanisław Lem
• Klechdy sezamowe, Bolesław Leśmian
• Wybrana powieść, Kornel Makuszyński
• Magiczne drzewo, Andrzej Maleszka
• Kubuś Puchatek, Alan Aleksander Milne
• Ania z Zielonego Wzgórza, Lucy Maud Montgomery
• Wybrana powieść, Małgorzata Musierowicz
• Pajączek na rowerze, Ewa Nowak
• Sposób na Alcybiadesa, Edmund Niziurski
• Biały Mustang, Sat-Okh
• Tecumseh, Longin Jan Okoń
• Cudowny chłopak, Raquel Jaramillo Palacio
• Most do Terabithii, Katherine Paterson
• Pax, Sara Pennypacker
• Czerwona kartka dla Sprężyny, Jacek Podsiadło
• Katarynka, Placówka, Zemsta, Bolesław Prus
• Percy Jackson i bogowie olimpijscy, Rick Riordan
• Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy, Henryk Sienkiewicz
• Oskar i pani Róża, Eric-Emmanuel Schmitt
• Jesienna miłość, Nicolas Sparks
• Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu, Marcin Szczygielski
• Wybrana powieść, Alfred Szklarski
• Przygody Tomka Sawyera, Mark Twain
• Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze, Melchior Wańkowicz
• Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13, Danuta Wawiłow, Natalia Usenko
• Posłaniec króla, Louis de Wohl
• Stan splątania, Roksana Jędrzejewska-Wróbel
• Złodziejka książek, Marcus Zusak
• wybrane tytuły z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
• inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury obowiązkowe dla klas VII-VIII

• Opowieść wigilijna, Charles Dickens
• Zemsta, Aleksander Fredro
• Kamienie na szaniec, Aleksander Kamiński
• Dziady część II, Adam Mickiewicz
• Mały Książę, Antoine de Saint-Exupéry
• Balladyna, Juliusz Słowacki
• Wybór fraszek, wybrana pieśń, treny VII i VIII, Jan Kochanowski
• Reduta Ordona, Świtezianka, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII), Adam Mickiewicz
• Artysta, Sławomir Mrożek
• Latarnik, Quo vadis (fragmenty), Henryk Sienkiewicz
• wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV-VI oraz wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, oraz aforyzmy Stanisława Jerzego Leca

Lektury uzupełniające dla klas VII-VIII

• Skrzynia Władcy Piorunów, Marcin Kozioł
• Kapelusz za 100 tysięcy, Adam Bahdaj
• Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty), Miron Białoszewski
• Dom nr 5, Justyna Bednarek
• Wszystkie lajki Marczuka, Paweł Beręsewicz
• Tajemniczy ogród lub inna powieść, Frances Hodgson Burnett
• Alicja w Krainie Czarów, Lewis Carroll
• Wybrana powieść kryminalna, Agatha Christie
• Pinokio, Carlo Collodi
• Wielki Rybak, Lloyd Cassel Douglas
• Trzej muszkieterowie, Aleksander Dumas
• Dywizjon 303, Arkady Fiedler
• Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu, John Flanagan
• Skarb Troi, Olaf Fritsche
• Stary człowiek i morze, Ernest Hemingway
• Rzeka, Emilia Kiereś
• Księga dżungli, Joseph Rudyard Kipling
• Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka, Janusz Korczak
• Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi, Rafał Kosik
• Pozłacana rybka, Barbara Kosmowska
• Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach, Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni
• Bursztyny (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus, Zofia Kossak-Szczucka
• Cudowna podróż, Selma Lagerlöf
• Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty), Karolina Lanckorońska
• Cyberiada (fragmenty), Stanisław Lem
• Klechdy sezamowe, Bolesław Leśmian
• Wybrana powieść, Kornel Makuszyński
• Magiczne drzewo, Andrzej Maleszka
• Kubuś Puchatek, Alan Aleksander Milne
• Ania z Zielonego Wzgórza, Lucy Maud Montgomery
• Wybrana powieść, Małgorzata Musierowicz
• Pajączek na rowerze, Ewa Nowak
• Sposób na Alcybiadesa, Edmund Niziurski
• Biały Mustang, Sat-Okh
• Tecumseh, Longin Jan Okoń
• Cudowny chłopak, Raquel Jaramillo Palacio
• Most do Terabithii, Katherine Paterson
• Pax, Sara Pennypacker
• Czerwona kartka dla Sprężyny, Jacek Podsiadło
• Katarynka, Placówka, Zemsta, Bolesław Prus
• Percy Jackson i bogowie olimpijscy, Rick Riordan
• Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy, Henryk Sienkiewicz
• Oskar i pani Róża, Eric-Emmanuel Schmitt
• Jesienna miłość, Nicolas Sparks
• Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu, Marcin Szczygielski
• Wybrana powieść, Alfred Szklarski
• Przygody Tomka Sawyera, Mark Twain
• Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze, Melchior Wańkowicz
• Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13, Danuta Wawiłow, Natalia Usenko
• Posłaniec króla, Louis de Wohl
• Stan splątania, Roksana Jędrzejewska-Wróbel
• Złodziejka książek, Marcus Zusak
• Wybrane tytuły z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
• inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury obowiązkowe dla liceów i techników - poziom podstawowy

Mitologia, część I: Grecja, Jan ParandowskiAntygona, SofoklesMakbet, William SzekspirSkąpiec, MolierDziady cz. III, Adam MickiewiczLalka, Bolesław PrusZbrodnia i kara, Fiodor DostojewskiWesele, Stanisław WyspiańskiPrzedwiośnie, Stefan ŻeromskiZdążyć przed Panem Bogiem, Hanna KrallDżuma, Albert CamusRok 1984, George OrwellTango, Sławomir MrożekBiblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. JanaIliada (fragmenty), HomerLament świętokrzyski (fragmenty)Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)Pieśń o Rolandzie (fragmenty)Wybrana satyra, Ignacy KrasickiWybrane ballady, w tym Romantyczność, Adam MickiewiczPotop (fragmenty), Henryk SienkiewiczChłopi (fragmenty), Władysław Stanisław ReymontFerdydurke (fragmenty), Witold GombrowiczProszę państwa do gazu, Tadeusz BorowskiInny świat (fragmenty), Gustaw Herling-GrudzińskiGórą „Edek” (z tomu Prawo prerii), Marek NowakowskiMiejsce (z tomu Opowieści galicyjskie), Andrzej StasiukProfesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach), Olga TokarczukPodróże z Herodotem (fragmenty), Ryszard KapuścińskiWybrane utwory, HoracyBogurodzicaWybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI, Jan KochanowskiWybrane wiersze poetów epoki barokuHymn do miłości ojczyzny, Ignacy KrasickiOda do młodości; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze, Adam MickiewiczWybrane wiersze: Krzysztof Kamil Baczyński, Miron Białoszewski, Józef Czechowicz, Zbigniew Herbert, Bolesław Leśmian, Czesław Miłosz, Cyprian Kamil Norwid, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Halina Poświatowska, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Tadeusz Różewicz, Juliusz Słowacki (w tym Testament mój), Leopold Staff, Wisława Szymborska, Julian Tuwim

Lektury uzupełniające dla liceów i techników

• Król Edyp, Sofokles
• Poetyka (fragmenty), Retoryka (fragmenty), Arystoteles
• Państwo (fragmenty), Platon
• Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty)
• Sokół, Giovanni Boccaccio
• Pochwała głupoty (fragmenty), Erazm z Rotterdamu
• Utopia (fragmenty), Tomasz Morus
• Żywot człowieka poczciwego (fragmenty), Mikołaj Rej
• Odprawa posłów greckich, Jan Kochanowski
• O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty), Andrzej Frycz Modrzewski
• Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty), Miguel de Cervantes y Saavedra
• Życie snem, Pedro Calderon de la Barca
• Wybrane kazanie, Piotr Skarga
• Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I), Wacław Potocki
• Romeo i Julia, William Szekspir
• Kandyd, czyli optymizm (fragmenty), Wolter
• Monachomachia (fragmenty), Ignacy Krasicki
• Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty), Jędrzej Kitowicz
• Powrót posła, Julian Ursyn Niemcewicz
• Przestrogi dla Polski (fragmenty), Stanisław Staszic
• Beniowski (fragmenty); Listy do Matki (fragmenty), Juliusz Słowacki
• Nie-Boska komedia, Zygmunt Krasiński
• Śluby panieńskie, Aleksander Fredro
• Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty), Johann Wolfgang Goethe
• Giaur (fragmenty), George Byron
• Dziady cz. IV, Adam Mickiewicz
• Stara baśń, Józef Ignacy Kraszewski
• Nędznicy, Victor Hugo
• Wybrane opowiadanie, Edgar Allan Poe
• Pamiątki Soplicy (fragmenty), Henryk Rzewuski
• Nad Niemnem, Eliza Orzeszkowa
• Listy z podróży do Ameryki (fragmenty), Henryk Sienkiewicz
• Echa leśne, Ludzie bezdomni, Stefan Żeromski
• Gloria victis, Eliza Orzeszkowa
• Moralność pani Dulskiej, Gabriela Zapolska
• Nowy wspaniały świat, Aldous Huxley
• Granica, Zofia Nałkowska
• Lord Jim, Joseph Conrad
• Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919, Zofia Kossak-Szczucka
• Nadberezyńcy, Florian Czarnyszewicz
• Raport Witolda, Witold Pilecki
• Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony), Zofia Nałkowska
• Rozmowy z katem (fragmenty), Kazimierz Moczarski
• Droga donikąd (fragmenty), Józef Mackiewicz
• Kartoteka, Tadeusz Różewicz
• Na nieludzkiej ziemi (fragmenty), Józef Czapski
• Dziennik 1954 (fragmenty), Leopold Tyrmand
• Wybrane opowiadanie, Jarosław Iwaszkiewicz
• Wizja lokalna, Solaris, Stanisław Lem
• Władca pierścieni. Drużyna pierścienia, John Ronald Reuel Tolkien
• Władca much, William Golding
• Wybrane opowiadania, Bohumil Hrabal
• Lekcja, Eugène Ionesco
• Czekając na Godota, Samuel Beckett
• Wizyta starszej pani, Friedrich Dürrenmatt
• Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Marek Nowakowski
• Wieża, Gustaw Herling-Grudziński
• Widnokrąg, Wiesław Myśliwski
• Imię róży, Umberto Eco
• Prawiek i inne czasy, Olga Tokarczuk
• Madame, Antoni Libera
• Wrony, Petra Dvořáková
• Wyspa, Sigríður Hagalín Björnsdóttír
• Castorp, Śpiewaj ogrody, Paweł Huelle
• Wspomnienie o przeszłości Ziemi (tom I – Problem trzech ciał), Cixin Liu
• Traktat o łuskaniu fasoli, Wiesław Myśliwski
• Dwanaście stacji, Tomasz Różycki
• Jadąc do Babadag, Andrzej Stasiuk
• Nie ma, Mariusz Szczygieł
• Pusty las, Monika Sznajderman
• Poczwarka, Dorota Terakowska
• Bieguni, Opowiadania bizarne, Olga Tokarczuk
• Rzeczy, których nie wyrzuciłem, Marcin Wicha

Lektury obowiązkowe dla liceów i techników - poziom rozszerzony

• Treny (cykl poetycki), Jan Kochanowski
• Hamlet, William Szekspir
• Kordian, Juliusz Słowacki
• Ojciec Goriot lub Klub Pickwicka lub Martwe dusze lub Pani Bovary, Honoré de Balzac / Charles Dickens / Mikołaj Gogol / Gustaw Flaubert
• Mistrz i Małgorzata, Michaił Bułhakow
• Szewcy, Stanisław Ignacy Witkiewicz
• Mała Apokalipsa, Tadeusz Konwicki
• Antygona w Nowym Jorku, Janusz Głowacki
• Odyseja (fragmenty), Homer
• Boska Komedia (fragmenty), Dante Alighieri
• Proces (fragmenty), Franz Kafka
• Wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe, Bruno Schulz
• Wybrane opowiadanie, Sławomir Mrożek
• Wybrany esej, Gustaw Herling-Grudziński, Zbigniew Herbert
• Fortepian Szopena, Cyprian Kamil Norwid
• Wybrane wiersze: Stanisław Barańczak, Czesław Miłosz, Traktat moralny (fragmenty), Julian Przyboś