rozwiń >

26 kwietnia zaczyna obowiązywać kolejna nowelizacja Kodeksu pracy, której celem jest dostosowanie polskiego prawa do tzw. dyrektywy work-life balance. Dzięki niej pracownicy otrzymują szereg nowych praw, które w założeniu mają pomóc im lepiej godzić życie prywatne z pracą zawodową. Jakie nowe prawa zyskują pracownicy?

Wydłużenie urlopu rodzicielskiego

Nowe przepisy wydłużają urlop rodzicielski z 32 do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz z 34 do 43 tygodni w przypadku porodu mnogiego.

Reklama

Gdy urodzone dziecko ma ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, wówczas urlop rodzicielski wynosi 65 tygodni lub 67 tygodni w przypadku porodu mnogiego.

Każdemu z rodziców będzie przysługiwać indywidualny urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni, którego nie można przenieść na drugiego rodzica.

W okresie urlopu rodzicielskiego każdemu z rodziców przysługuje 70-proc. zasiłek macierzyński.

Elastyczna organizacja pracy dla rodziców

Pracownik, który jest rodzicem dziecka do 8 roku życia, bez swojej zgody nie będzie mógł być zatrudniony w godzinach nadliczbowych, w nocy, w systemie przerywanego czasu pracy, a także nie będzie mógł być delegowany poza stałe miejsce pracy.

Pracujący rodzic będzie mógł złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy.

Urlop opiekuńczy

Pracownicy zyskają nowy rodzaj bezpłatnego urlopu niezwiązanego z rodzicielstwem – urlop opiekuńczy – w wymiarze 5 dni roboczych w danym roku. Urlop ten będzie przysługiwał wówczas, gdy pojawi się potrzeba zapewnienia opieki lub wsparcia członkowi rodziny (dzieci, rodzice, małżonek) lub osobie zamieszkującej gospodarstwo domowe z poważnych względów medycznych.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

W sytuacjach nagłych, spowodowanych siłą wyższą (choroba, wypadek) w rodzinie, pracownik będzie mógł zwolnić się z pracy na 2 dni robocze lub 16 godzin w danym roku. Pracownik w czasie tego zwolnienia zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia i może zgłosić wykorzystanie takiego urlopu na podobnych zasadach, jak zgłasza się urlop na żądanie.

Dodatkowe przerwy w pracy

Obecnie przy pracy w wymiarze co najmniej 6 godzin, pracownikowi przysługuje jedna 15-minutowa przerwa. Nowe przepisy wprowadzają dodatkowe przerwy w przypadku dłuższego czasu pracy. Gdy praca trwa 9 godzin, pracownik zyskuje prawo do drugiej 15-minutowej przerwy. Gdy zaś praca wynosi ponad 16 godzin, wtedy zatrudniony zyskuje prawo do trzeciej 15-minutowej przerwy.

Umowa o pracę o okres próbny

Czas trwania umowy na okres próbny będzie uzależniony od okresu, na jaki pracodawca chce zatrudnić danego pracownika. I tak gdy pracodawca będzie chciał zatrudnić daną osobę na czas określony do 6 miesięcy, wtedy umowa o pracę na okres próbny będzie mogła być zawarta na 1 miesiąc. Z kolei gdy umowa na czas określony będzie dotyczyć okresu od 6 do 12 miesięcy, wtedy czas umowy o pracę na okres próbny będzie wynosił 2 miesiące. Natomiast trwająca 3 miesiące umowa o pracę na okres próbny będzie możliwa do zawarcia w przypadku chęci zatrudnienia pracownika na czas określony powyżej 12 miesięcy.

Umowa na czas określony – nowe obowiązki informacyjne

W sytuacji, gdy pracodawca będzie chciał wypowiedzieć lub rozwiązać umowę o pracę na czas określony, będzie musiał wskazać przyczynę. Wcześniej taki obowiązek dotyczył tylko umów na czas nieokreślony. Dzięki tej zmianie pracownicy zatrudnieni na czas określony będą mogli odwołać się od decyzji pracodawcy i żądać przywrócenia do pracy.

Koniec z zakazem konkurencji

Wedle nowych przepisów pracodawca nie może zakazać pracownikowi pracy dla innego podmiotu. Dotyczy to wielu form prawnych pracy – m.in. umowy o pracę czy umowy zlecenia. W związku z tym pozostawanie w stosunku pracy z innym pracodawcą nie może stanowić powodu uzasadniającego wypowiedzenie umowy o pracę.

Nowe prawo wprowadza tu jednak pewien wyjątek. Pracodawca może podpisać z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji. Wtedy pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej względem pracodawcy lub pracować dla podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec danego pracodawcy.

Zmiana warunków zatrudnienia

Każdy pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy będzie mógł wystąpić do pracodawcy raz na rok z pisemnym lub elektronicznym wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia. Pracodawca będzie miał miesiąc na odniesienie się do takiego wniosku, a w przypadku odmowy – uzasadnienia swojej decyzji.