Wczesne wspomaganie rozwoju, a trudne warunki pracy

Do resortu edukacji trafiła interpelacja poselska z 17 kwietnia 2025 r. (nr 9365) dotycząca zapisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli. Poruszono w niej problem skutków niejednoznacznej interpretacji znajdujących się w nim zapisów w zakresie możliwości wypłaty dodatków za warunki pracy nauczycielom prowadzącym zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. To prowadzi do sytuacji, w której niektóre organa prowadzące szkoły specjalne wypłacają nauczycielom WWR dodatki za warunki pracy, inne natomiast, z obawy o złamanie dyscypliny finansowej takich dodatków nie wypłacają. Efektem jest trudna do zrozumienia sytuacja, w której dziecko z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i orzeczeniem o potrzebie indywidualnych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz opinią o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju realizuje zajęcia z nauczycielem w ramach zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju, a nauczyciel ten pracując z tym samym dzieckiem raz otrzymuje dodatek, a innym razem nie. To oczywiście rodzi poczucie niesprawiedliwości, nierówności i dezorganizuje pracę wielu szkół prowadzących obok zajęć szkolnych zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju. W interpelacji wskazano, że terapeuci WWR to profesjonaliści, którzy posiadają nie tylko odpowiednie wykształcenia wyższe (psychologiczne, pedagogiczne, rehabilitacyjne, logopedyczne), ale także szereg wysoce wyspecjalizowanych kursów kwalifikacyjnych, szkoleń i innych form doskonalenia wiążących się z ogromnymi nakładami finansowymi. Praca w tym zawodzie jest szczególnie obciążająca zarówno pod względem emocjonalnym jak i fizycznym. Brak omawianych dodatków budzi szereg obaw w środowiskach nauczycielskich i z jednej strony może wpływać na pogorszenie warunków pracy tych specjalistów, a z drugiej nierówna sytuacja finansowa zniechęca wielu terapeutów do podejmowania pracy w tym zawodzie. To dlatego zwrócono się do resortu edukacji z następującymi pytaniami:

  • Czy zdaniem Ministra Edukacji możliwe jest wypłacanie przez organy prowadzące publiczne szkoły, przedszkola i placówki specjalne, wyżej wymienionych dodatków za warunki pracy nauczycielom prowadzącym zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju z dziećmi z niepełnosprawnością? Jeżeli tak, proszę o podanie podstawy prawnej?
  • Czy Pani Minister przewiduje zmianę w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. 2024 poz. 755) i uzupełnienie określonego w § 8 katalogu rodzajów zajęć dla których przysługują dodatki za warunki pracy o zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Dodatek nie przysługuje, ale to może się niedługo zmienić

Odpowiedzi na te pytania udzielono 14 maja 2025 roku (nr 9365). Wskazano w niej, że realizacja zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka nie jest obligatoryjną działalnością jednostek systemu oświaty, a analiza zadań specjalistów wchodzących w skład zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka prowadzi do wniosku, że nauczyciele powołani do zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka nie pracują w warunkach uznawanych za pracę w trudnych warunkach. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów nie przysługuje im więc dodatek za warunki pracy. Jednocześnie jednak należy pamiętać o tym, że dyrektor szkoły posiada instrument płacowy pozwalający docenić finansowo szczególne zaangażowanie nauczyciela w pracę, którym jest dodatek motywacyjny. Do ogólnych warunków przyznawania go nauczycielom zaliczane jest m.in. efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem oraz realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej.

W dalszej części odpowiedzi wskazano, że w celu wypracowania rozwiązań systemowych w dziedzinie pragmatyki zawodowej nauczycieli, został powołany Zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli, w skład którego wchodzą przedstawiciele strony rządowej, reprezentatywnych organizacji związkowych oraz ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego. Jego celem jest m.in. podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przez zapewnienie nauczycielom korzystniejszych niż obecnie rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej, w szczególności w zakresie wynagradzania, czasu pracy oraz ochrony stosunku pracy. Przedmiotem jego analizy będą również kwestie dotyczące upoważnień do poszczególnych dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, m.in. dodatku za warunki pracy.