Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne jest formą emerytury pomostowej, przysługującej określonej grupie pedagogów, która umożliwia im wcześniejsze zakończenie pracy zawodowej niż po osiągnięciu pełnego wieku emerytalnego. Zgodnie z danymi ZUS, w październiku 2024 roku ze świadczenia tego korzystało 11,5 tysiąca osób. Pomimo tendencji spadkowej w liczbie uprawnionych, jego przeciętna wysokość była relatywnie wysoka, osiągając w tym okresie 4329,61 zł brutto. Należy jednak zaznaczyć, że jako świadczenie pomostowe, kwoty te są z reguły niższe od standardowej emerytury.

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli - wysokość i warunki nabycia prawa

Minimalna wysokość świadczenia jest zrównana z kwotą najniższej emerytury i ulega waloryzacjom. Podczas gdy w 2024 roku wynosiła ona 1780,96 zł brutto, od 1 marca 2025 roku wzrośnie do 1878,91 zł brutto. Aby uzyskać prawo do pobierania tego świadczenia aż do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego, należy spełnić trzy kluczowe kryteria:

  1. Rozwiązać stosunek pracy (jako nauczyciel, wychowawca lub inny pedagog).
  2. Osiągnąć określony wiek – limit ten jest różny dla kobiet i mężczyzn oraz stopniowo rośnie. W 2024 roku wynosił on 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, natomiast w 2025 roku wzrośnie odpowiednio do 56 i 61 lat. W kolejnych latach limit ten będzie rósł, osiągając w 2031 roku 59 lat dla kobiet i 64 lata dla mężczyzn.
  3. Posiadać odpowiedni staż pracy – wymagane jest łącznie 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W tym musi się znaleźć co najmniej 20 lat pracy "nauczycielskiej" wykonywanej w wymiarze minimum 21 etatu w placówkach wymienionych w ustawie.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne a wymogi dotyczące stażu nauczycielskiego

Praca musi być wykonywana jako pedagog w ściśle określonych placówkach, takich jak publiczne i niepubliczne szkoły oraz przedszkola (z wyjątkiem niepublicznych szkół bez uprawnień publicznych), młodzieżowe ośrodki wychowawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze czy placówki kształcenia ustawicznego. Nabycie prawa wymaga również, by praca nauczycielska była wykonywana bezpośrednio przed złożeniem wniosku. Co istotne, przy obliczaniu stażu 20 lat pracy nauczycielskiej nie uwzględnia się okresów:

  • pracy na etacie niższym niż 21 wymiaru zajęć,
  • niezdolności do pracy, urlopów wychowawczych, urlopów bezpłatnych, urlopów dla poratowania zdrowia oraz innych okresów niewykonywania pracy, za które pobierane było wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Podstawą prawną tych regulacji jest ustawa z 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.