Nowe pomysły na skrócenie czasu pracy
Zgodnie z Kodeksem pracy, aktualnie czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo (5 dni pracy). Coraz częściej mówi się jednak o pomyśle skrócenia tygodnia pracy do czterech dni lub ograniczenia tygodniowego czasu pracy do 35 godzin. Propozycje skrócenia tygodnia pracy mogą wiązać się z różnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest konieczność dostosowania systemów pracy do nowych norm.
Czterodniowy tydzień pracy - Czy jest to możliwe?
Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśliła, że wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy jest bardziej efektywnym rozwiązaniem niż skrócenie czasu pracy do 35 godzin tygodniowo. Polacy są bowiem bardzo zapracowani, a dodatkowy dzień wolny mógłby przyczynić się do poprawy ich zdrowia psychicznego i fizycznego, a także zwiększenia czasu spędzanego z rodziną.
Szef Państwowej Inspekcji Pracy, Marcin Stanecki, zaznaczył, że skrócenie czasu pracy jest nieuniknione. Badania wskazują, że w przyszłości czas pracy będzie się systematycznie skracał. Przewiduje się, że w 2030 roku czas pracy wyniesie zaledwie 15 godzin tygodniowo, a w 2050 roku pracować będzie tylko ten, kto chce. Jednak czy Polska jest gotowa na takie zmiany już teraz?
W ramach przygotowań do potencjalnych zmian Centralny Instytut Ochrony Pracy prowadzi roczne badania, aby ocenić wpływ czterodniowego tygodnia pracy na wypadkowość w miejscu pracy oraz zdrowie pracowników. Badania te mają dostarczyć odpowiedzi, czy Polska jest gotowa na taką rewolucję w organizacji pracy.
Aktualne przepisy prawa pracy
Obecnie przepisy umożliwiają pracownikom pracę w systemie skróconego tygodnia pracy na ich wniosek. Zgodnie z artykułem 143 kodeksu pracy, możliwe jest wykonywanie pracy przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy jednoczesnym wydłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy do maksymalnie 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym jednego miesiąca. Ważne jest, aby pracodawca i pracownik zawarli porozumienie zmieniające istniejące warunki umowy o pracę lub podpisali nową umowę, która uwzględnia skrócony tydzień pracy.
Kodeks pracy precyzuje również zasady dotyczące pracy w nocy. Pora nocna obejmuje 8 godzin między 21:00 a 7:00. Pracownik pracujący w nocy to osoba, której czas pracy obejmuje co najmniej 3 godziny w porze nocnej lub 1/4 czasu pracy przypada na porę nocną. Jeżeli pracownik wykonuje prace szczególnie niebezpieczne lub wymagające dużego wysiłku fizycznego bądź umysłowego, jego czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy może wiązać się z koniecznością reorganizacji pracy nocnej. Pracodawcy muszą zapewnić, że praca nocna nie przekracza dozwolonych limitów czasowych.
Czy skrócony tydzień pracy wpłynie na wynagrodzenia osób pracujących w nocy?
Pracownikom pracującym w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia, który wynosi 20% minimalnej stawki godzinowej. Przejście na czterodniowy tydzień pracy nie powinno prowadzić do zmniejszenia wynagrodzenia. Nawet jeśli pracownik będzie pracował dzień krócej, ma on prawo do otrzymywania pełnego wynagrodzenia, jakie otrzymywał wcześniej.