Rozpoczyna się trzeci rok wojny w Ukrainie. Po miesiącach impasu Putin zyskuje przewagę [KALENDARIUM]

W obliczu sporów dotyczących poboru nowych żołnierzy i strategii pola bitwy prezydent Wołodymyr Zełenski zmienił przywództwo wojskowe. Tymczasem jego żołnierzom kończy się amunicja i broń, a konflikty polityczne w zachodnich stolicach wstrzymują dostawy i pomoc.

Tymczasem miliony Ukraińców nadal są wysiedlane ze swoich domów. Liczba ofiar śmiertelnych jest wyższa niż w jakimkolwiek konflikcie europejskim od czasów II wojny światowej, ale wciąż Rosja i Ukraina traktują swoje straty jako tajemnicę państwową.

Kalendarium najważniejszych wydarzeń od pierwszych dni po napaści Rosji na Ukrainę

Rosja atakuje

24 lutego 2022 r.

Siły rosyjskie zaatakowały cele na całej Ukrainie po tym, jak Putin obiecał „zdemilitaryzować” kraj i zastąpić jego przywódców. Rząd w Kijowie nazwał działania Rosji „inwazją na pełną skalę”, ogłaszając stan wojny. Wezwał też międzynarodową społeczność o wsparcie dla napadniętego kraju, w tym do zaostrzenia sankcji oraz do chwycenia przez obywateli za broń.

Upadek Mariupola

18 maja 2022 r.

Władze rosyjskie podały, że prawie 1000 ukraińskich żołnierzy broniących huty Azovstal w Mariupolu „poddało się” po wielomiesięcznej bitwie. Moskwa zdobyła ważny port, w którym siły rosyjskie utworzyły most lądowy pomiędzy Krymem a separatystycznymi republikami w Donbasie.

Utworzono korytarz zbożowy

22 lipca 2022 r.

Rosja i Ukraina zgodziły się na porozumienie mające na celu wypuszczenie milionów ton zboża przez ukraińskie porty nad Morzem Czarnym, co miało pomóc w zabezpieczeniu światowych dostaw żywności.

Roszczenia Rosji do zaanektowanych terytoriów okupowanych

30 września 2022 r.

Putin przyrzekł, że aneksja czterech okupowanych regionów Ukrainy będzie nieodwracalna, formalizując największe zawłaszczenie terenów w Europie od czasów II wojny światowej. Oskarżył też Zachód o próbę podporządkowania sobie jego kraju.

Ukraina odbija Chersoń

11 listopada 2022 r.

Oddziały ukraińskie wkroczyły do Chersoniu na południu po tym, jak siły rosyjskie opuściły stolicę regionu, którą zajęły w pierwszych miesiącach inwazji. To oznaczało poważną porażkę dla Moskwy.

Uderzenie rakiety w Polskę

16 listopada 2022 r.

NATO i Polska stwierdziły, że nie ma dowodów na to, że rakieta, która uderzyła w terytorium Polski, była zamierzonym rosyjskim atakiem. Państwa Sojuszu podjęły działania mające na celu rozładowanie napięcia wywołanego tym incydentem. Biden poinformował partnerów G-20, że atak był wynikiem działań ukraińskiej obrony powietrznej.

USA wysyłają Patrioty

14 grudnia 2022 r.

USA, realizując kluczowe żądanie Kijowa, opowiedziały się za wysłaniem na Ukrainę baterii obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Patriot. Zełenski pilnie poszukiwał takiego systemu, twierdząc, że jest on niezbędny do przeciwstawienia się bezlitosnemu ostrzałowi rosyjskich rakiet wymierzonych w infrastrukturę wojskową, cywilną i energetyczną Ukrainy.

Zełenski jedzie do Waszyngtonu

22 grudnia 2022 r.

Podczas swojej pierwszej od początku wojny, podróży poza Ukrainę prezydent Ukrainy wygłosił przemówienie w Kongresie USA, w którym naciskał, aby Waszyngton dostarczył walczącym samoloty i więcej pieniędzy. Zełenski przedstawiał wojnę w Ukrainie z Rosją jako walkę demokracji z tyranią.

USA i Niemcy ogłaszają dostawy czołgów

25 stycznia 2023 r.

Stany Zjednoczone ogłosiły, że wyślą Ukrainie 31 czołgów bojowych M1 Abrams. Amerykańskie czołgi miały być uzupełnieniem niemieckiego zobowiązania do dostarczenia części swoich wozów pancernych. Najnowocześniejsze uzbrojenie z zachodu miało wzmocnić i wyposażyć ukraińską armię w nowe, istotne możliwości bojowe w walce o odzyskanie okupowanych terenów na wschodzie kraju.

MTK wydaje nakaz aresztowania Putina

17 marca 2023 r.

Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania Putina za zbrodnie wojenne związane z rzekomym uprowadzeniem dzieci z Ukrainy, co było w dużej mierze symbolicznym posunięciem. Rok wcześniej, po wycofaniu się rosyjskiej armii z terenów pod Kijowem i na północy kraju, odkryto okrucieństwa, jakich dopuściły się wojska rosyjskie.

MFW zmienia zasady, zatwierdza 15,6 miliarda dolarów

31 marca 2023 r.

Zarząd Międzynarodowego Funduszu Walutowego podpisał pakiet pomocowy o wartości 15,6 miliarda dolarów dla Ukrainy, co stanowi ostateczną zgodę na pierwszą w historii pożyczkę tej instytucji dla kraju pogrążonego w wojnie.

Grupa wierzycieli Ukrainy poparła bezprecedensowe porozumienie, które wymagało od MFW zmiany zasad udzielania kredytów, zapewniając o przedłużeniu zawieszenia w spłacie zadłużenia na czas trwania programu.

Kanada, Francja, Niemcy, Japonia, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone, to wierzyciele, którzy wezwali innych dwustronnych i prywatnych pożyczkodawców, aby pomogli w przywróceniu zdolności obsługi zadłużenia Ukrainy.

Kijów zestrzelił rakietę hipersoniczną

6 maja 2023 r.

Po rozmieszczeniu systemów obrony powietrznej Patriot uzyskanych od zachodnich sojuszników, wojsko ukraińskie potwierdziło przechwycenie rosyjskiego hipersonicznego pocisku balistycznego Kindżał.

Upadek Bachmutu

21 maja 2023 r.

Siły ukraińskie straciły kontrolę nad Bachmutem po miesiącach zaciętych walk. Rosja twierdziła, że grupa najemników Wagnera zajęła oblegane wschodnie miasto.

Rosja nasila ostrzał rakietowy

29 maja 2023 r.

Rosja nasiliła ataki powietrzne na obiekty i infrastrukturę wojskową w całym kraju, podczas gdy Ukraina przygotowywała kontrofensywę mającą na celu odzyskanie zagarniętego przez najeźdźców terytorium. Rosja uderzyła w bazę lotniczą na zachodniej Ukrainie, uszkadzając pięć samolotów i pas startowy, a następnie uderzyła w stolicę kraju rakietami balistycznymi.

Zniszczona tama w Kachowce

6 czerwca 2023 r.

Ukraina oskarżyła Rosję o wysadzenie gigantycznej tamy w Kachowce i wywołanie katastrofy ekologicznej, w wyniku której wody powodziowe zalały południe kraju. Kreml zaprzeczył i zrzucał odpowiedzialność na zniszczenia tamy na Kijów.

Początek ukraińskiej kontrofensywy

9 czerwca 2023 r.

Nowe ukraińskie czołgi i wozy bojowe spełniające standardy NATO pojawiły się na obrazach z pola bitwy. Rozpoczęła się długo oczekiwana kontrofensywa Kijowa.

Powstanie Prigożyna

24 czerwca 2023 r.

Putin potępił przywódców grupy najemników Wagnera jako zdrajców Rosji w nocnym przemówieniu do narodu, po tym, jak najemnicy Jewgienija Prigożyna zbliżyli się na odległość 200 kilometrów od Moskwy. Ludzie Prigożyna zawrócili po tym, jak ich przywódca zawarł układ z Putinem. Szef grupy Wagnera zmarł dwa miesiące później w katastrofie prywatnego samolotu, w wyniku której zginęli wszyscy pasażerowie znajdujący się na pokładzie.

Rosja zrywa umowę zbożową

17 lipca 2023 r.

Rosja unieważniła umowę eksportową z Ukrainy na eksport zboża niemal rok po zawarciu porozumienia, zwiększając niepewność co do światowych dostaw żywności i eskalując napięcia w regionie. Porozumienie stanowiło rzadki przykład współpracy podczas wojny Rosji na Ukrainie. Zamknięcie korytarza uderzyło w kluczowych nabywców, takich jak Chiny, Hiszpania i Egipt.

Rosja podnosi poziom zagrożenia na Morzu Czarnym

5 sierpnia 2023 r.

Ukraina zaatakowała tankowiec, który według niej zaopatrywał siły rosyjskie, i ostrzegła, że porty, w tym węzły towarowe, mogą być zagrożone w wyniku eskalacji w obszarze wokół Morza Czarnego.

Postęp Kijowa na froncie południowym

28 sierpnia 2023 r.

Siły ukraińskie przebiły pierwszą linię rosyjskich fortyfikacji na południowym wschodzie kraju. Ministerstwo obrony stwierdziło, że ukraińscy żołnierze poczynili powolne postępy w oczyszczaniu silnie zaminowanych obszarów w celu utworzenia korytarzy dojazdowych dla większych sił do walki przez pierwszą główną linię rosyjskich okopów, bunkrów i pułapek przeciwczołgowych.

Zełenski zwalnia ministra obrony

4 września 2023 r.

Zełenski zapowiedział znaczące zmiany w rządzie w czasie wojny, nasilając walkę z łapówkarstwem.

Statek ze zbożem opuszcza ukraiński port

19 września 2023 r.

Pierwszy od ponad dwóch miesięcy statek zbożowy opuścił jeden z ukraińskich portów nad Morzem Czarnym. Wcześniej ukraińskie transporty blokowane były przez skuteczną rosyjską blokadę morską po zerwaniu umowy o bezpiecznym transporcie zboża.

W Waszyngtonie rośnie sceptycyzm

22 września 2023 r.

Zełenski powiedział podczas podróży do Waszyngtonu, że Ukraina będzie kontynuować kontrofensywę przez całą jesień i zimę, obiecując utrzymać presję na siły rosyjskie pomimo powolnego postępu. W przeciwieństwie do swojej wizyty w pierwszych miesiącach wojny, ukraiński przywódca spotkał się z rosnącym sceptycyzmem, zwłaszcza ze strony Republikanów w Kongresie USA.

Biden obiecuje poprawę finansowania

2 października 2023 r.

Prezydent Joe Biden nawoływał spikera Izby Reprezentantów Kevina McCarthy’ego do szybkiego zapewnienia finansowania dla Ukrainy kilka godzin po przyjęciu przez Kongres ustawy o wydatkach, która nie obejmowała wydatków na pomoc Ukrainie. Z końcem września w USA kończył się rok fiskalny, a od 1 października w kraju powinien obowiązywać budżet na przyszły rok. Jednak z powodu konfliktu w Izbie Reprezentantów nowy budżet nie został uchwalony. Aby uniknąć zawieszenia rządu USA, senat przyjął ustawę o tymczasowym, 45-dniowym finansowaniu administracji.

Konflikt był zapowiedzią długiej batalii w Kongresie o finansowanie Kijowa, w wyniku której Stany Zjednoczone pozostały bez pieniędzy na finansowanie dalszych dostaw broni na Ukrainę.

Załużny ogłasza impas

1 listopada 2023 r.

Załużny, który wówczas nadal był głównodowodzącym ukraińskiej armii, powiedział „The Economist”, że wojna utknęła w martwym punkcie, i porównał ją do wojny okopowej z czasów I wojny światowej.

Komentarze dotyczące tej wypowiedzi zirytowały Zełenskiego, który publicznie zaprzeczył tym słowom.

Putin chce być nadal prezydentem

8 grudnia 2023 r.

Putin zapowiedział, że będzie się ubiegał się o piątą kadencję prezydenta Rosji. W kampanii wyborczej Kreml będzie starał się pokazać, że utrzymuje szerokie poparcie społeczne dla wojny.

Ruszają rozmowy z Kijowem na temat członkostwa Ukrainy w UE

14 grudnia 2023 r.

Przywódcy UE zgodzili się na rozpoczęcie rozmów o członkostwie Ukrainy, co byłoby historycznym zwycięstwem kraju pogrążonego w wojnie z agresywnym sąsiadem ze wschodu. Rozpoczęcie rozmów to „wyraźny sygnał nadziei dla ich obywateli i dla naszego kontynentu” – napisał przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel w poście na portalu X.

Masowy atak na Ukrainę

29 grudnia 2023 r.

Siły rosyjskie uderzyły głównie w cele cywilne na Ukrainie, stosując największy jak dotąd ostrzał rakietowy i dronowy. Celem były domy, szkoły, centrum handlowe i ośrodek położniczy. Co najmniej 33 osoby zginęły. Zmasowany atak na Ukrainę nastąpił kilka dni po tym, jak Moskwa oskarżyła Kijów o atak na statek wojenny na Krymie.

UE zatwierdza finansowanie Ukrainy

1 lutego 2024 r.

Przywódcy Unii Europejskiej doszli do porozumienia w sprawie pakietu pomocy finansowej dla Ukrainy o wartości 50 miliardów euro po tym, jak premier Węgier Viktor Orban ugiął się przed ich żądaniami i wycofał weto.

Porozumienie UE dowodzi, że „staniemy po stronie Ukrainy i myślę, że będzie to zachętą również dla Stanów Zjednoczonych” – powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej. Tymczasem finansowanie USA w Kongresie utknęło w martwym punkcie.

Zmiana naczelnego dowództwa

8 lutego 2024 r.

Zełenski zastąpił naczelnego dowódcę armii Walerija Załużnego, kończąc tygodnie spekulacji na temat pogłębiającego się rozłamu w przywództwie Ukrainy i podsycając niepewność co do kierunku wojny.

Śmierć Nawalnego w więzieniu

16 lutego 2024 r.

Rosyjski aktywista Aleksiej Nawalny, który zdecydowanie sprzeciwiał się wojnie, zachorował i zmarł w obozie o zaostrzonym rygorze – podała rosyjska służba więzienna, wywołując światowe oburzenie. Jego śmierć stanowiła wyraźny sygnał, jakie niebezpieczeństwo wiąże się ze sprzeciwem wobec coraz bardziej represyjnemu reżimowi Putina.

Upadek Awdijiwki

17 lutego 2024 r.

Armia ukraińska wycofała się z Awdijiwki, zapewniając nacierającym siłom rosyjskim wielkie zwycięstwo na polu bitwy. Szef armii ukraińskiej Oleksandr Syrski powiedział, że ukraińska armia przejdzie do defensywy „na korzystniejszych liniach” obrony.