"Rozpoczynamy nową fazę do 2025 r. Ministrowie ustanowili konkretne cele polityczne i zgodzili się na stworzenie zachęt dla uczestniczących państw członkowskich, żeby wypełniać zobowiązania" - mówił na konferencji prasowej w Brukseli szef unijnej dyplomacji Josep Borrell.
Podczas wideokonferencji ministrowie rozmawiali na temat "strategicznego kompasu", który ma zapewnić lepsze strategiczne ukierunkowanie działań w obszarze bezpieczeństwa i obrony.
"Europejska obronność cierpi z powodu fragmentacji, duplikacji i niedostatecznej współpracy operacyjnej" - wskazywał Borrell.
Stała współpraca strukturalna 25 państw Unii w dziedzinie obronności jest stosunkowo nową inicjatywą, bo ma niespełna trzy lata. Udział w niej wiąże się m.in. z przeznaczaniem odpowiednich środków na inwestycje w obronność, rozwijaniem wspólnych projektów na rzecz budowania zdolności obronnych czy łączeniem na potrzeby konkretnych operacji projektów już realizowanych.
Przyjęte podczas wideokonferencji ministrów obrony wnioski wskazują na potrzebę wypełnienia bardziej wiążących zobowiązań oraz osiągnięcia konkretnych wyników i namacalnych rezultatów współpracy do 2025 r.
Do tej pory UE zaakceptowała 47 projektów PESCO, które dotyczą m.in. cyberbezpieczeństwa, zagrożeń chemicznych, biologicznych i jądrowych, rozwijania zdolności na morzu, w powietrzu i w przestrzeni kosmicznej. Na razie wstrzymane jest przyjmowanie nowych projektów, by umożliwić realizowanie tych, które zgłoszono do tej pory.
Ministrowie wskazali na znaczenie osiągnięcia namacalnych postępów w kierunku spójnego pakietu sił zbrojnych o pełnym spektrum działania, który wzmocni zdolności wojskowe UE. We wnioskach potwierdzono również kluczowe cele związane z inwestycjami w obronność, cele bardziej systematycznego stosowania narzędzi obronnych UE w krajowych procesach planowania, zwiększania skuteczności operacyjnej UE i rozwijania niezbędnych zdolności wojskowych.
Przegląd zawiera zachęty do nadania PESCO większej widoczności na szczeblu politycznym i zwiększenia przejrzystości między państwami członkowskimi w zakresie wypełniania zobowiązań, zwłaszcza w obszarze operacyjnym.
We wnioskach wskazano również na listę 26 projektów PESCO, które mają przynieść konkretne rezultaty lub które osiągną pełną zdolność operacyjną przed końcem 2025 r.
Uruchomione w grudniu 2017 r. PESCO było przełomem we współpracy obronnej w Unii Europejskiej. PESCO to ramy, które pozwalają chętnym i mającym odpowiednie zdolności państwom członkowskim UE wspólnie rozwijać zdolności obronne, inwestować we wspólne projekty oraz zwiększać gotowość operacyjną i wkład sił zbrojnych.
Do tej pory 25 państw członkowskich UE podjęło wiążące zobowiązania, które stanowią podstawę PESCO. Obecnie realizowanych jest 46 projektów współpracy w różnych obszarach: dotyczących obiektów szkoleniowych, systemów ukształtowania terenu, systemów morskich i powietrznych, cyberprzestępczości oraz umożliwiających wspólne usługi lub projekty kosmiczne.
25 państw uczestniczących w PESCO to: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Niderlandy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania i Szwecja.
5 listopada państwa członkowskie ustaliły ogólne warunki, na jakich kraje spoza UE mogłyby wyjątkowo zostać zaproszone do udziału w poszczególnych projektach PESCO, torując tym samym drogę do silniejszej i bardziej ambitnej współpracy obronnej z innymi partnerami, w tym ze Stanami Zjednoczonymi.