Kolejne zmiany w zakresie zasad opodatkowania energii elektrycznej zostaną wprowadzone w I połowie 2010 r. Niewątpliwie korzystną zmianą jest jednoznaczne potwierdzenie zasady jednokrotności opodatkowania energii elektrycznej akcyzą.
Ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. nr 3, poz. 11, zm. nr 89, poz. 819), która weszła w życie 1 marca 2009 r., zasadniczo zmieniła zasady opodatkowania energii elektrycznej tym podatkiem.

Regulacje unijne

Bezpośrednią przyczyną tej zmiany była konieczność dostosowania polskich przepisów do regulacji wspólnotowych. Dostosowanie to polegało na przeniesieniu obowiązku zapłaty podatku od energii elektrycznej z momentu wydania energii przez producentów (a więc elektrownie i elektrociepłownie) na moment sprzedaży użytkownikom końcowym lub moment zużycia przez dystrybutora.

Ostateczny użytkownik

Reklama
Podstawową zasadą opodatkowania energii elektrycznej, przyjętą w ustawie o podatku akcyzowym zgodnie z art. 21 (5) Dyrektywy Energetycznej, jest jej opodatkowanie na etapie dostarczenia ostatecznemu użytkownikowi. Użytkownikiem tym najczęściej jest tzw. nabywca końcowy, któremu energia elektryczna sprzedawana jest zazwyczaj przez spółkę obrotu, będącą profesjonalnym uczestnikiem systemu obrotu energią elektryczną. Energia elektryczna może jednak zostać zużyta wcześniej niż przez nabywcę końcowego, tzn. przez podmiot posiadający koncesję na przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną, albo przez podmiot nieposiadający takiej koncesji. W tych sytuacjach opodatkowaniu podlega zużycie energii elektrycznej przez te podmioty.
Ustawa o podatku akcyzowym przewiduje jako czynności podlegające opodatkowaniu również nabycie wewnątrzwspólnotowe oraz import energii elektrycznej przez nabywcę końcowego. W tym pierwszym przypadku podatek powinien zostać rozliczony przez tzw. podmiot reprezentujący. Ostatnią czynnością opodatkowaną jest zużycie energii elektrycznej przez nabywcę końcowego, jeżeli nie została od niej zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.
Podatnicy akcyzy z tytułu energii elektrycznej są obowiązani do składania deklaracji podatkowych i zapłaty akcyzy do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie obowiązku rozliczenia podatku. Zdarzeniem tym jest zużycie energii elektrycznej, albo upływ terminu płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw energii elektrycznej lub jeżeli termin płatności nie został określony w umowie – upływ terminu płatności określonego w fakturze albo data faktury. Jeżeli sprzedający energię elektryczną nabywcom końcowym składają deklaracje podatkowe za okresy dłuższe niż dwumiesięczne, są oni obowiązani do obliczania i zapłaty akcyzy wstępnie za okresy miesięczne, na podstawie szacunków dokonanych na podstawie ilościowej ewidencji energii elektrycznej.
Wpłat miesięcznych akcyzy dokonuje się do 25 dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym energia elektryczna została wydana nabywcy końcowemu. Wpłaty miesięczne stanowią zaliczkę na akcyzę. Ostateczne rozliczenie wydawanej energii elektrycznej podlegającej opodatkowaniu uwzględnia podatek wpłacony w formie wstępnych wpłat za okresy miesięczne.

Zakres zmian

Kolejne zmiany w zakresie zasad opodatkowania energii elektrycznej zostaną wprowadzone w I połowie 2010 r. Projekt ustawy nowelizującej ustawę z 6 grudnia 2008 r. (która powinna wejść w życie pomiędzy 1 stycznia a 1 kwietnia 2010 r.) przewiduje kilka zmian w stosunku do obecnego stanu prawnego. Niewątpliwie korzystną zmianą doprecyzowującą jest jednoznaczne potwierdzenie zasady jednokrotności opodatkowania energii elektrycznej akcyzą, co obecnie budzi wątpliwości, ponieważ taki zapis znajduje się wyłącznie w art. 8 ustawy o podatku akcyzowym, określającym przedmiot opodatkowania akcyzą (ale w odniesieniu do wyrobów innych niż energia elektryczna).
Zmianą, która porządkuje system, jest również uzupełnienie zakresu czynności opodatkowanych akcyzą o zużycie energii elektrycznej przez podmioty posiadające wyłącznie koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej w przypadku kiedy energia ta została nabyta od innego dostawcy. Obecnie zasadność opodatkowania takiej energii jest wątpliwa – opiera się bowiem de facto na pisemnej interpretacji ministra finansów, ale nie ma wystarczającej podstawy w ustawie.
Projekt nowelizacji ustawy przewiduje również zmiany ewidentnie niekorzystne w stosunku do obecnego stanu prawnego. Przede wszystkim, zgodnie z projektem, wpłaty miesięczne (stanowiące zaliczki na podatek) będą wnoszone przez podatników nie tak jak obecnie, wówczas gdy deklaracja podatkowa nie jest składana przez okres dłuższy niż dwa miesiące, ale w każdym przypadku, gdy okres rozliczeniowy z nabywcą końcowym przekracza dwa miesiące. Oznacza to, że podatnicy będą w tych samych miesiącach płacić zarówno zobowiązanie podatkowe na podstawie deklaracji oraz wpłaty miesięczne (zaliczki) na podstawie ewidencji wydawanej energii elektrycznej. Inną niekorzystną zmianą jest ograniczenie wyłączenia z zakresu opodatkowania strat przesyłowych do strat technicznych, które dodatkowo nie zostały zdefiniowane w ustawie.