Choć miary ryzyka ubóstwa i wykluczenia społecznego stosowane przez Eurostat mają charakter relatywny, to faktem pozostaje, że 2011 roku aż 119,6 mln mieszkańców UE (24,2 proc.) zostało sklasyfikowanych jako narażeni na ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego.
W latach 2005-2009 liczba osób zaliczonych do tej kategorii zmieszała się, jednak w kryzysowych latach 2010-2011 trend spadkowy został niestety odwrócony.
Według Eurostatu, na ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego składają się trzy typy ryzyka:
- zagrożenie ubóstwem relatywnym;
- poważne zagrożenie niedostatkiem materialnym;
- zamieszkiwanie w gospodarstwie domowym o bardzo niskiej intensywności pracy.
Zaliczanie się do jednej z trzech wymienionych kategorii ryzyka oznacza, że dana osoba jest narażona na ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego.
>>> Czytaj również: Polska przestępczym przeciętniakiem w UE
Bułgaria i Rumunia na szarym końcu
W najgorszej sytuacji wśród krajów UE znalazła się Bułgaria, gdzie prawie połowa populacji (49,1 proc.) była zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. W złej sytuacji są również Łotwa (33,4 proc.), Rumunia (40,3 proc.), Litwa (33,4 proc.), a także najnowszy członek UE – Chorwacja (32,7 proc.).
Wśród starych krajów UE ze stosunkowo wysokim odsetkiem osób zagrożonych ryzykiem ubóstwa i społecznego wykluczenia mamy do czynienia w przypadku pogrążonej w kryzysie Grecji (31 proc.), Irlandii (29,9 proc.), Włoch (28,2 proc.) oraz Hiszpanii (27 proc.).
Polski wskaźnik w 2011 roku także pozostawał na dość wysokim poziomie 27,2 proc. populacji.
W liczbach bezwzględnych najgorzej wypadły Włochy, gdzie aż 17,1 mln osób było zagrożonych ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego – stanowi to europejski rekord.
>>> Zobacz również: Bezrobocie w Polsce według powiatów - zobacz szczegółowe dane
Czechy jak Skandynawia
W najlepszej sytuacji, co może być zaskakujące, znalazły się Czechy, gdzie proc. populacji zagrożonej ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego wyniósł “tylko” 15,3. Dobrze wypadają także kraje skandynawskie, kraje Beneluksu oraz Austria.
W rozbiciu na rodzaje gospodarstw domowych, w największym stopniu w skali całej UE zagrożone były osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby samotne a także rodziny wielodzietne (z trojgiem lub więcej dzieci).
Pod względem struktury wiekowej, w skali całej Unii najmniej zagrożone były osoby powyżej 65 r.ż., najbardziej zaś mieszkańcy w wieku do 17 r.ż. W Polsce proporcje kształtowały się w podobny sposób.
Wyjaśnienie terminów
Na ogólny wskaźnik zagrożenie ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego w ujęciu Eurostatu składają się trzy typy ryzyka:
1. Zagrożenie ubóstwem relatywnym - udział osób w populacji, których tzw. wyrównany dochód rozporządzalny (po transferach socjalnych) znajduje się poniżej linii ubóstwa, czyli poniżej 60 proc. krajowej mediany wyrównanych dochodów rozporządzalnych. Oznacza to, że wskaźnik ten jest wskaźnikiem relatywnym i nie mierzy bogactwa czy ubóstwa, ale niskie dochody w porównaniu z innymi mieszkańcami danego kraju, a to z kolei nie musi implikować niskiego standardu życia.
2. Poważne zagrożenie niedostatkiem materialnym – stan, w którym jednostka nie może: pokryć niespodziewanych wydatków, odbyć tygodniowego urlopu poza domem, kupić posiłku zawierającego mięso, drób lub rybę co drugi dzień, odpowiednio ogrzać mieszkania, kupić dóbr trwałych (pralki, kolorowego telewizora, telefonu, samochodu), uregulować zaległości płatniczych takich jak czynsz, rachunki, etc.
3. Zamieszkiwanie w gospodarstwie domowym o bardzo niskiej intensywności pracy – liczba osób pracujących w wieku 18-59 lat w gospodarstwie domowym, w którym poziom intensywności pracy znajduje się poniżej 20 proc. potencjału pracy z minionego roku.
/>
/>