Jaki PIT i VAT przy zakupie produktów rolnych od rolnika ryczałtowego

Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) prowadzi bar. Sprzedawane w nim posiłki są przygotowywane z produktów rolnych nabywanych m.in. od rolników ryczałtowych. Przedsiębiorca nie ma zawartych z nimi umów kontraktacji ani umów o podobnym charakterze. 18 września 2019 r. nabył od rolnika ryczałtowego (pani Renaty) 200 kg ziemniaków za cenę 400 zł. Na udokumentowanie zakupu podatnik wystawił 18 września 2019 r. fakturę VAT RR na kwotę 400 zł plus 28 zł zryczałtowanego zwrotu podatku. Zapłaty za nabyte ziemniaki wraz ze zryczałtowanym zwrotem podatku w łącznej wysokości 428 zł dokonał 25 września 2019 r. przelewem na rachunek bankowy pani Renaty. Jak przedsiębiorca powinien rozliczyć VAT od zakupu tych ziemniaków? Czy musi zapłacić PCC? Podatek dochodowy rozlicza na zasadach podatku liniowego, prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową. VAT i zaliczki na PIT opłaca za okresy miesięczne. ©℗

VAT

Rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika VAT, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot VAT z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych VAT.

Reklama

Przy czym przez produkty rolne rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o VAT oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (zob. art. 2 pkt 20 ustawy o VAT). Do produktów rolnych zalicza się m.in. ziemniaki. Z dniem 1 listopada 2019 r. przez produkty rolne będzie się rozumieć towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy o PIT, z tym że nowa definicja będzie stosowana dopiero od 1 kwietnia 2020 r. (zob. art. 1 pkt 1 lit. b art. 7 ust. 1 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw).

Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych (art. 115 ustawy o VAT). Stawka tego zwrotu wynosi 7 proc. kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku (zob. art. 115 ust. 2 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Słusznie zatem przedsiębiorca do wynagrodzenia należnemu rolnikowi ryczałtowemu doliczył zryczałtowany zwrot podatku w wysokości 28 zł (400 zł x 7 proc.).

Reklama

Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy (art. 116 ust. 1 ustawy o VAT).

Od 1 września 2019 r., stosownie do art. 116 ust. 2 ustawy o VAT, faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako „Faktura VAT RR” i zawierać co najmniej:

– imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

– numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

– datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;

– nazwy nabytych produktów rolnych;

– jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;

– cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

– wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

– stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

– kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;

– wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;

– kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;

– czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Uwaga: Od 1 września 2019 r. faktura VAT RR także w przypadku, gdy rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną, nie musi już zawierać numeru dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, a także daty wydania tego dokumentu i nazwy organu, który wydał dokument.

Faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług” (art. 116 ust. 3 ustawy o VAT).

Przedsiębiorca prawidłowo zatem postąpił wystawiając na udokumentowanie zakupu ziemniaków od rolnika ryczałtowego fakturę VAT RR na łączną kwotę 428 zł, w tym wartość nabytych ziemniaków 400 zł, a zryczałtowany zwrot podatku 28 zł.

Uwaga: Od 1 września 2019 r. faktura VAT RR może być za zgodą dostawcy wystawiana, podpisywana i przesyłana w formie elektronicznej. W tym przypadku –zamiast czytelnymi podpisami lub podpisami osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury VAT RR w formie elektronicznej faktura powinna być opatrzona, odpowiednio przez dostawcę i nabywcę, kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Przez przekazanie dostawcy oryginału faktury VAT RR rozumie się jej przesłanie w formie elektronicznej (zob. art. 116 ust. 3a ustawy o VAT). Od 1 września 2019 r. funkcjonuje też nowa struktura JPK dotycząca faktur elektronicznych, tj. JPK_FA_RR(1), którą podatnicy przekazują na żądanie organu podatkowego.

Podatek naliczony

Kwotę podatku naliczonego stanowi zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6 ustawy o VAT (art. 86 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT).

Od 1 września 2019 r., stosownie do art. 116 ust. 6 ustawy o VAT, zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;

2) zapłata należności za produkty rolne – obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku – nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem;

3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

W analizowanej sprawie przedsiębiorca z nabywanych produktów rolnych, w tym ziemniaków, przygotowuje posiłki sprzedawane w barze. Zatem należy uznać, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy nabywanymi produktami rolnymi (w tym ziemniakami) a sprzedażą opodatkowaną VAT (tj. świadczonymi w barze usługami gastronomicznymi). Zatem warunek określony w art. 116 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT należy uznać za spełniony.

Zapłaty za nabyte produkty rolne przedsiębiorca dokonał przelewem na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego 25 września 2019 r., a zatem warunek określony art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT także został spełniony. Należy tutaj przypomnieć, że do 31 sierpnia 2019 r. zgodnie z tym przepisem zapłata należności za produkty rolne – obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku – powinna nastąpić na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności.

Od 1 września 2019 r. za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana (zob. art. 116 ust. 7 ustawy o VAT). Do 31 sierpnia 2019 r. za datę dokonania zapłaty uważało się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana.

Na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że spełniony jest także warunek określony w art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT.

Należy zatem uznać, iż kwota zryczałtowanego zwrotu podatku zapłaconego rolnikowi ryczałtowemu za nabyte ziemniaki w wysokości 28 zł stanowi dla przedsiębiorcy podatek naliczony. Podatnik jest uprawniony do jego odliczenia w rozliczeniu za wrzesień 2019 r. – w tym miesiącu dokonał bowiem zapłaty za nabyte ziemniaki przelewem na rachunek bankowy rolnika (25 września 2019 r.).©℗

PCC

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). Jednakże, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

O wyłączeniu z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika VAT, lecz wyłącznie to, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana VAT lub jest z tego podatku zwolniona. Skoro w analizowanej sprawie sprzedający jest rolnikiem ryczałtowym dokonującym dostawy produktów rolnych (ziemniaków) pochodzących z własnej działalności rolniczej, to sprzedaż ta będzie zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Oznacza to, że umowa sprzedaży ziemniaków – w myśl art. 2 pkt 4 ustawy o PCC – nie będzie podlegać opodatkowaniu PCC (por. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25 lutego 2010 r., nr ITPB2/436-195c/09/TJ). Na przedsiębiorcy nie ciąży zatem obowiązek zapłaty PCC od ich zakupu.©℗

PIT

Kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT).

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

– musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

– nie może być wymieniony w art. 23 ustawy o PIT wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,

– musi być należycie udokumentowany.

Przedsiębiorca z nabywanych produktów rolnych, w tym ziemniaków, przygotowuje posiłki sprzedawane w barze. Należy zatem uznać, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy nabywanymi produktami rolnymi (w tym ziemniakami) a uzyskiwanymi przychodami (tj. ze świadczonych w barze usług gastronomicznych).

Dodowem księgowym stanowiącym podstawę do ujęcia wydatków – tj. poniesionych na zakup ziemniaków – w podatkowej księdze przychodów i rozchodów będzie wystawiona 18 września 2019 r. faktura VAT RR – stosownie do par. 12 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

W analizowanej sprawie przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego (tj. zryczałtowanego zwrotu podatku) w deklaracji VAT-7. W związku z tym zryczałtowany zwrot podatku od nabycia przedmiotowych ziemniaków w wysokości 28 zł – stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT – nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.

Z tytułu nabycia ziemniaków kosztem uzyskania przychodów będzie zatem ich wartość nabycia (bez kwoty zryczałtowanego podatku), tj. kwota 400 zł.

Przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową, a zatem stosownie do reguły zwartej w art. 22 ust. 4 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Z kolei za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku tych podatników, stosownie do art. 22 ust. 6b ustawy o PIT, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. W analizowanej sprawie za dzień poniesienia kosztu należy uznać dzień wystawienia faktury VAT RR, tj. 18 września 2019 r.

Podsumowując, we wrześniu 2019 r. przedsiębiorca w związku z zakupem przedmiotowych ziemniaków może ująć w kosztach kwotę 400 zł. ©℗

Schemat rozliczenia zakupu produktów rolnych od rolnika ryczałtowego* ©℗

1. JAKI PODATEK:

PIT

Przychody: nie wystąpią (brak informacji w przedstawionym stanie faktycznym)

KUP: 400 zł.

Zaliczka: nie wystąpi (brak informacji w przedstawionym stanie faktycznym)

VAT

Podatek należny: nie wystąpi (brak informacji w przedstawionym stanie faktycznym)

Podatek naliczony: 28 zł

PCC

Nie wystąpi, z uwagi na objęcie dostawy ziemniaków zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT

2. W JAKIEJ DEKLARACJI WYKAZAĆ PODATEK

PIT: Nie ma obowiązku składania deklaracji zaliczkowej, Przedsiębiorca powinien jednak uwzględnić koszty nabycia ziemniaków (tj. 400 zł) przy obliczeniu zaliczki na PIT za wrzesień 2019 r., a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić je w PIT-36L.

VAT: w deklaracji VAT-7 wykazujemy podatek naliczony (28 zł) i kwotę nabycia netto (400 zł).

3. TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI

PIT-36L: do 30 kwietnia 2020 r.

VAT-7 i JPK_VAT: 25 października 2019 r.

* w schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności

Podstawa prawna

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818).

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1835).

Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 728; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1779).

Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1519).