Ustawa horyzontalna była najważniejszym aktem prawnym, jaki Słowacy przyjęli w drodze do euro – wynika z przygotowanego na zlecenie NBP raportu Prawne i praktyczne aspekty przygotowań Słowacji do zamiany waluty krajowej na euro. Jej przepisy miały kompleksowo przygotować system finansowy i gospodarczy do wymiany koron na euro. Tą jedną ustawą znowelizowano wiele aktów prawnych, m.in. przepisy o Narodowym Banku Słowacji, ustawę o bankach, ustawę o płatnościach, prawo dewizowe, ale też m.in. ustawę o wykroczeniach, ustawę o giełdzie papierów wartościowych, przepisy o obligacjach. Wśród znowelizowanych aktów znalazły się m.in. ustawa o papierach wartościowych i usługach inwestycyjnych, przepisy o kasach mieszkaniowych, prawo ubezpieczeniowe.
Przygotowanie systemu
Głównym celem ustawy było jak najlepsze przygotowanie systemu gospodarczego do wprowadzenia euro do obiegu. Przyjęto zasadę, zgodnie z którą wprowadzenie euro nie powoduje zaburzeń w ciągłości umów w obrocie gospodarczym, które były nominowane wcześniej w koronach słowackich. Ustawa bardzo dokładnie regulowała też zasady obowiązujące w czasie wymiany walut przy ustalaniu cen. Ustalenie reguł przy zaokrąglaniu cen czy też przeliczaniu ich z koron na euro miało przede wszystkim zapobiec nadmiernemu ich wzrostowi. Ustawodawca zajął się także sprawą podwójnego obiegu koron i euro, warunkami wymiany banknotów i monet oraz zasadami operacji bezgotówkowych. Ustawa reguluje również sprawę przeksięgowania lokat bankowych i innych instrumentów wyrażonych w koronach słowackich. Przepisy ustawy horyzontalnej określają także parametry tzw. wartości referencyjnych, czyli m.in. stóp procentowych czy indeksów.
Inne uregulowania dotyczą m.in. zasad przeliczania wartości udziałów i akcji spółek kapitałowych. Ustawa określa sposoby ponownego podziału kapitałów zakładowych spółek z o.o., z zachowaniem wcześniejszego procentowego udziału poszczególnych udziałowców.
Zmiany w instytucjach
W częściach poświęconych instytucjom ustawa horyzontalna najwięcej zmian wprowadza do prawa o Narodowym Banku Słowacji. Przede wszystkim włączyła Bank Słowacji do Europejskiego Systemu Banków Centralnych strefy euro, co wiązało się z przyznaniem NBS nowych zadań, np. uczestnictwa we wspólnej polityce pieniężnej, wydawania banknotów i monet euro zgodnie z europejskimi regulacjami, czy utrzymywania odpowiednich rezerw dewizowych.
Ustawa horyzontalna stała się też podstawą do wydania przez instytucje wielu rozporządzeń, które regulowały kwestie leżące w kompetencji resortów rządowych. Słowackie Ministerstwo Finansów wydało rozporządzenie o zasadach podwójnego podawania cen w celu ochrony konsumentów. Znalazł się w nim m.in. zapis o konieczności zaokrąglania cen do czterech miejsc po przecinku i wyrażaniu ich w obu walutach w sposób czytelny. Sprawie podwójnych cen poświęcone zostało rozporządzenie słowackiego Ministerstwa Pracy, Spraw Społecznych i Rodziny, które zajęło się przeliczaniem wynagrodzeń za pracę i kwot wypłacanych z ubezpieczeń społecznych. Ministerstwo przy przeliczaniu tych wielkości przyjęło zasadę, że zaokrąglenie zostanie przeprowadzone co do eurocenta. Przy kwocie poniżej połowy centa zaokrąglenie nastąpi w dół, zaś przy kwocie powyżej połowy – w górę.
Narodowy Bank Słowacji z kolei wydał akt, który ściśle regulował techniki, procedury i metody podwójnego podawania cen, płatności i innych rozliczeń na rynku finansowym. Po uchwaleniu ustawy horyzontalnej i wydaniu związanych z nią rozporządzeń rozpoczął się żmudny proces uzyskiwania opinii Europejskiego Banku Centralnego. Finałem procesu było podjęcie 8 lipca tego roku decyzji o tzw. uchyleniu derogacji na wstąpienie Słowacji do strefy euro z 1 stycznia 2009 r.
