Określenie w obecnym stanie prawnym czasu trwania procedur przy postępowaniach przetargowych realizowanych w ramach projektów współfinansowanych ze środków unijnych jest praktycznie niemożliwe do sprecyzowania. Utrudnia to prawidłowe zaplanowanie terminu podpisania kontraktu wykonawczego, a tym samym terminu jego zakończenia i rozliczenia. Jeśli procedury nie zostaną uproszczone niektóre inwestycje kolejowe i drogowe mogą być zagrożone wydłużeniem ich realizacji o wiele lat.

Postulat certyfikacji

Zdarza się, że wykonawcy zadają wiele pytań (ich liczba sięga czasami tysiąca) do jednego postępowania, co powoduje przedłużenie terminu otwarcia oferty o trzy, cztery miesiące. Duże trudności sprawia też konieczność badania sytuacji podmiotowej wykonawcy w każdym przetargu, w którym bierze on udział. Niestety, propozycje zarządcy infrastruktury spółki PKP PLK, która wielokrotnie postulowała o wprowadzenie certyfikacji wykonawców, nie znalazła się w ostatniej nowelizacji prawa zamówień publicznych. Z kolei przedłużające się procedury protestacyjno-odwoławcze na każdym etapie postępowania przetargowego, w szczególności dotyczące oczekiwania na termin rozprawy sądowej i wyrok, niejednokrotnie spowodowały przedłużenie postępowania przetargowego o sześć, osiem miesięcy. Tutaj sytuacja może się polepszyć w związku z ubiegłoroczną zmianą przepisów (w ustawie - Prawo zamówień publicznych), które wprowadziły zasadę, że protest jest ostatecznie rozstrzygnięty z chwilą wydania postanowienia/wyroku przez Krajową Izbę Odwoławczą (KIO).

Przygotowanie projektu

Reklama
Inny problem to brak wystarczającej liczby projektantów w branży kolejowej, którzy są w stanie przygotować odpowiednią dokumentacją projektową niezbędną do wykonania robót. Taka sytuacja powoduje, że faza przygotowania projektu jest znacznie opóźniona, zwłaszcza kiedy pojawiają się błędy w dokumentacji projektowej. Tutaj nadzieją na poprawę są znowelizowane przepisy prawa budowlanego i ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów, które wprowadzają znaczne ułatwienia dla osób posiadających kwalifikacje zawodowe inżyniera budownictwa, uzyskane w innym państwie członkowskim. Rozszerzy to grono projektantów mogących realizować projekty kolejowe, które szczególnie cierpią z powodu braku wystarczającej liczby biur projektowych na polskim rynku. Niestety, zmian jest zbyt mało.

Doświadczenie podwykonawcy

Pozostaje jeszcze wiele innych problemów do rozstrzygnięcia, jak chociażby brak możliwości weryfikowania przez zamawiającego zdolności technicznej i doświadczenia podwykonawcy, na etapie oferty. W konsekwencji braku takiej możliwości na gruncie prawa zamówień publicznych fikcją staje się żądanie od wykonawców legitymowania się określonym doświadczeniem, jeżeli w praktyce zamówienie i tak najczęściej będzie realizować inny podmiot, o którym zamawiający nie ma żadnej wiedzy. Zarządcy infrastruktury kolejowej spółce PKP PLK znane są przypadki, że dopiero po zawarciu umowy wykonawca szuka innych podwykonawców, którzy za niego zrealizują kontrakt.
Wprowadzone uproszczenia pod koniec ubiegłego roku zarówno w ustawie - Prawo zamówień publicznych, jak i specustawą kolejową czy drogową, nie wystarczają, aby uelastycznić procesy przetargowe i przyspieszyć realizację projektów inwestycyjnych. Proponowane zmiany zarówno przez zarządcę infrastruktury kolejowej, jak i drogowej wynikają z wieloletnich doświadczeń przy zmaganiu się z biurokratyczną mitręgą podczas realizacji projektów, a nie z przypuszczeń opartych na rozważaniach teoretycznych.