Powszechnie brakuje stabilizacji finansowej i narastają problemy gospodarcze. Wzrasta ponadto poparcie dla ekstremistycznych ugrupowań skrajnej lewicy i prawicy.

Ani istnienie tych podobieństw, ani tragizm obecnych wydarzeń nie umknęłyby Charlesowi Kindlebergerowi, którego praca zatytułowana World in Depression, 1929–1939 została opublikowana niemal dokładnie czterdzieści lat temu, w 1973 roku. Zmarły w 2003 r. Kindleberger pisał o sytuacji na całym świecie, ale skupiał się na Europie. Wcześniej większość prac, wiele z nich autorstwa badaczy amerykańskich, poświęcona była przede wszystkim wielkiemu kryzysowi w USA, natomiast Kindleberger podkreślał, że ten kryzys miał niezmiernie istotny wymiar międzynarodowy, szczególnie zaś europejski.

Przecież to Europa doświadczyła najgorszych skutków tego kryzysu, zarówno gospodarczych, jak i politycznych. I to w Europie przez brak instytucji politycznej, mającej władzę na poziomie całego kontynentu oraz wskutek niemożności sprawowania należytego przywództwa przez rząd czy bank centralny jednego państwa, doszło do najbardziej katastrofalnej zapaści gospodarczej i finansowej.

Użyteczna ekonomia

Reklama

Te poglądy Charles Kindleberger przekazywał kolejnym pokoleniom studentów i czytelnikom. Każdy, kto miał tyle szczęścia, że mieszkał w Nowej Anglii w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych, i choćby w niewielkim stopniu interesował się historią finansów i pieniądza na świecie, po prostu musiał się przejść, pojechać samochodem czy pójść na stację T (jak bostończycy nazywają tamtejsze metro), aby w gmachu Sloan Building, należącym do Massachusetts Institute of Technology, wysłuchać odczytu Charlesa Kindlebergera poświęconego tym kwestiom (autorzy tej przedmowy też się tam udawali). Rozumieliśmy może z połowę tego, co mówił, i rozszyfrowywaliśmy około jednej czwartej odwołań historycznych i aluzji. To doświadczenie działało onieśmielająco.

>>> Pełna treść artykułu: Wielki Kryzys niczego nie nauczył Europy i USA

Autorzy są profesorami Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. James Bradford DeLong wykłada ekonomię na Wydziale Ekonomicznym, Barry Eichengreen jest profesorem ekonomii i nauk, byłym doradcą politycznym MFW, członkiem zespołu badawczego Ośrodka Badań Polityki Gospodarczej (CEPR).

Artykuł jest przedmową do książki Charlesa Kindlebergera The World in Depression 1929–1939 . Po raz pierwszy ukazał się w VoxEU.org (tam dostępna jest pełna bibliografia). Tłumaczenie i publikacja za zgodą wydawcy.