W strukturze energii wykorzystywanej na europejskich obszarach wiejskich udział paliw powodujących wyższe emisje w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest większy niż w miastach.
Obszary wiejskie ze swoimi problemami i potencjałem zasługują na to, by stać się przedmiotem uwagi Unii Europejskiej i rządów poszczególnych krajów członkowskich. Zamieszkuje je 56 proc. mieszkańców UE. Potrzeb energetycznych tych ludzi nie można nazywać więc niszowymi – takie były konkluzje dyskusji na grudniowym spotkaniu w Parlamencie Europejskim inaugurującej kampanię FREE Choices (FREE – Forum Rozwoju Efektywnej Energii).

Dostęp do sieci

Polityka UE promująca czystsze i bardziej energooszczędne rozwiązania energetyczne zmieni dzisiejszy profil energetyczny społeczności wiejskich w Europie. Stanie się tak, jeśli decydenci, a za nimi konsumenci będą dokonywać właściwych wyborów – uważa organizacja FREE i coraz częściej udaje jej się do tego przekonać europejskich polityków.
– Mieszkańcy miast, ale także ci, którzy żyją w miejscach odległych i poza dostępem do sieci gazowych, zasługują na te same możliwości wyboru energii czystszej i zdrowszej. W tej chwili takiego wyboru nie mają. Potrzebują wsparcia w przechodzeniu na takie źródła energii – mówił europoseł Lambert van Nistelrooij (Europejska Partia Ludowa).
Reklama
Podczas spotkania FREE podkreślano, że w całej Europie, społeczności wiejskie stoją przed szeregiem wyzwań energetycznych. Zostały one przedstawione w zeszłorocznym badaniu Ecofys „Energia na wsi w UE”, które ujawniło, że w strukturze energii wykorzystywanej na obszarach wiejskich udział paliw powodujących wyższe emisje w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest większy niż w miastach. Wynika to z większego wykorzystania węgla i oleju grzewczego, co wiąże się większymi emisjami zanieczyszczeń takich jak tlenki azotu i siarki oraz pyłów, co ma degradujący wpływ na środowisko i zdrowie mieszkańców.

Efektywność energetyczna

Rozwiązaniem mogłoby być – zdaniem FREE – wprowadzenie strategii renowacji budynków na obszarach wiejskich, usprawnienie bezpośrednich inwestycji w projekty efektywności energetycznej, wspieranie paliw niskoemisyjnych i energii odnawialnej. Inny pomysł to zapewnienie, że polityka energetyczna uwzględni także potrzeby mieszkańców wsi oraz zagwarantuje równe warunki konkurencji między wiejskimi i miejskimi użytkownikami energii.
– Najprościej jest mówić o efektywności energetycznej w nowych budynkach, ale powinniśmy dać szansę i stworzyć możliwości wyboru czystych źródeł energii wszystkim tym, którzy mieszkają w istniejących już obiektach. Dla nich trzeba stworzyć programy wspierające renowację. To szczególnie ważne dla obszarów wiejskich, gdzie najwięcej jest budynków starych i przez lata nieodnawianych – przekonywał Andrew Ford, współorganizator FREE i dyrektor w firmie SHV Energy.
Biała Księga przygotowana przez ekspertów FREE wskazuje, że przy ustalaniu stawek podatkowych i zachęt dla paliw lub technologii energetycznych należy brać pod uwagę skutki środowiskowe, społeczne i zdrowotne. Zaproponowano również dyskusję nad osiągnięciem do 2020 r. następującego miksu energetycznego dla obszarów wiejskich: 40 proc. z gazu i 60 proc. z odnawialnych źródeł energii. Kampania FREE Choices przedstawia też przegląd dostępnych źródeł i technologii, takich jak mikrokogeneracja, kotły kondensacyjne, pompy ciepła, kolektory słoneczne, baterie słoneczne, LPG, LNG czy biomasa. Mogą one znacznie przyczynić się do zwiększenia poziomu efektywności energetycznej na obszarach wiejskich, jednocześnie pobudzając wzrost i zatrudnienie w regionach wiejskich Europy.
– Udowodniono, że lokalna generacja energii jest dwa razy bardziej efektywna niż energia dostarczana w konwencjonalnym systemie przesyłania – podkreślał Wojciech Olejniczak, europoseł (Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów).

Mikroźródła energii

Sylwester Śmigiel, przewodniczący FREE w Polsce i prezes Gaspolu, podkreśla, że dzisiejsza polityka energetyczna UE może zmienić polską wieś nie do poznania. W listopadzie 2012 r. opublikowana została dyrektywa o efektywności energetycznej, zgodnie z którą do końca 2015 roku państwa członkowskie mają dokonać kompleksowej oceny potencjału zastosowania wysokosprawnej kogeneracji oraz efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych.
– Brzmi to bardzo skomplikowanie, ale chodzi o po prostu o promocję i wsparcie innych niż atom czy gaz z łupków źródeł energii. W tym wypadku są to oparte na gazie ziemnym lub płynnym mikroźródła energii do stosowania w domach, firmach, szkołach czy szpitalach. Taki pomysł budowania niedużych przydomowych elektrociepłowni zasilanych gazem to dobra droga, niestety nie wspierana przez państwo polskie – mówi Sylwester Śmigiel.
Na spotkaniu w Parlamencie Europejskim obok Białej Księgi udostępniono narzędzie online – portfolio FREE Choices (www.freechoices.eu), które ilustruje niskoemisyjne i wysoce wydajne technologie dostępne dla wiejskich odbiorców energii już dziś. To narzędzie jest pomyślane jako przewodnik dla decydentów politycznych i innych członków europejskiej wspólnoty energetycznej, przy projektowaniu przepisów lub nawet konkretnych programów dla obszarów wiejskich. Przy odpowiednim ustaleniu ram prawnych, technologie te staną się bardziej dostępne dla wiejskich użytkowników energii i środowiska.