Koronnym argumentem przeciwników nakładania sankcji na Rosję w związku z dokonaną przez nią aneksją Krymu jest to, że ich gospodarcze skutki dotkną także tych, którzy je wprowadzą. Faktem jest, że gospodarcza współzależność Unii Europejskiej i Rosji jest bardzo duża, niemniej można znaleźć przypadki skutecznego działania sankcji.
Najświeższym przykładem tego, że za pomocą szerokich sankcji gospodarczych można wpłynąć na zachowanie jakiegoś państwa, jest Iran, który w ostatnich miesiącach zdecydował się wznowić rozmowy z zachodnimi mocarstwami na temat swojego programu nuklearnego. Amerykańskie sankcje przeciw Teheranowi zostały wprowadzone po rewolucji islamskiej w 1979 r., a potem były wielokrotnie rozszerzane. W związku z podejrzeniami o to, że władze w Teheranie próbują wejść w posiadanie broni atomowej, sankcje wprowadziły także ONZ i Unia Europejska. Początkowo ich skuteczność była niewielka – zarówno ze względu na ograniczony zasięg, bo embargiem nie była objęta np. irańska ropa naftowa, jak i dobrze funkcjonujący czarny rynek. Od kiedy jednak w grudniu 2011 r. Stany Zjednoczone zaostrzyły sankcje, odcinając od amerykańskiego rynku finansowego wszystkie firmy dokonujące transakcji poprzez irański bank centralny, a na początku 2012 r. UE wprowadziła całkowite embargo na import irańskiej ropy, Teheran w realny sposób odczuwa ekonomiczne skutki tych posunięć. Eksport ropy, która jest głównym źródłem dochodów dla rządu, zmniejszył się prawie o połowę, co zaowocowało też spadkiem PKB, kurs riala jest na rekordowo niskim poziomie, a inflacja przekracza obecnie 33 proc. Spadający poziom życia był jedną z przyczyn, dla których zeszłoroczne wybory prezydenckie wygrał Hasan Rouhani zapowiadający odprężenie w stosunkach z USA i wznowienie rozmów o programie atomowym.
>>> Rosyjska machina wojenna coraz bliżej Zachodu. Zobacz mapę ruchów wojsk
Nawet bardziej zaawansowane są będące również efektem sankcji gospodarczych i politycznych przemiany w Birmie. Kraj ten od 1962 r. był wojskową dyktaturą. Sankcje rozszerzano kilka razy, w szczególności po unieważnieniu przez juntę wyników wyborów w 1990 r. oraz po krwawym stłumieniu przez władzę pokojowych protestów w 2007 r. Ich wprowadzenie było jednak o tyle łatwiejsze, że Birma nie była ani miejscem inwestycji zagranicznych, ani nie jest eksporterem żadnych kluczowych towarów. Ekonomiczna izolacja Birmy wpłynęła na to, że na początku bieżącej dekady władze rozpoczęły proces demokratyzacji, co zostało nagrodzone znoszeniem sankcji i pomocą międzynarodową. Wreszcie sankcje gospodarcze, polityczne i sportowe przeciw RPA przyczyniły się do tego, że białe władze tego kraju zdecydowały się na rozmontowanie systemu apartheidu. W szczególności zaczęły być one odczuwalne po tym, jak w 1986 r. wprowadziły je Stany Zjednoczone.
Oczywiście, jest też wiele sankcji nieskutecznych, czego najbardziej wymownym przykładem jest teraz Korea Północna, której reżim niezależnie od kar bądź zachęt zachowuje się zupełnie nieodpowiedzialnie i stanowi zagrożenie dla świata.
>>> Aresztowanie w Austrii kluczowego oligarchy wywołało efekt silniejszy niż sankcje. Czytaj więcej
