Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji.

Obowiązek wskazania

Reklama
Przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiający musi uwzględnić nowy przepis wprowadzony w art. 91 ust. 2a ustawy – Prawo zamówień publicznych, który umożliwia zamawiającemu zastosowanie jako jedynego kryterium ceny realizacji zamówienia wyłącznie w sytuacji, gdy przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe.
Ograniczenie to nie odnosi się do przypadku wskazanego w art. 76 ust. 2 p.z.p., a więc postępowania prowadzonego w trybie licytacji elektronicznej.
Aby ograniczyć kryterium ceny jako jedynego ustalonego przez zamawiającego, ustawodawca wprowadził dodatkowo wymóg odnoszący się do większości zamawiających. W przypadku zamawiających, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 (tj. jednostek sektora finansów publicznych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej), kryterium ceny może być zastosowane jako jedyne, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe, a dodatkowo w załączniku do protokołu postępowania zostanie wykazane, w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty ponoszone w całym okresie korzystania z przedmiotu zamówienia.
Definicje pojęć powszechnej dostępności oraz ustalonych standardów jakościowych są tożsame z utrwalonym w tym zakresie piśmiennictwem i doktryną odnoszącą się do zastosowania trybu zapytania o cenę. W konsekwencji przez pojęcie „powszechnie dostępne” należy rozumieć zamówienia, których przedmiot jest bardzo popularny, seryjny, powtarzalny, pospolity, łatwo dostępny zarówno na rynku lokalnym, jak i ogólnopolskim. Przez „ustalone standardy jakościowe” należy natomiast rozumieć, że przedmioty zamówienia są znormalizowane, spełniają przeciętne wymagania stawiane dla danego asortymentu (grupy towarowej).
Konsekwencją ustalonego brzmienia art. 91 ust. 2a ustawy p.z.p. jest w praktyce drastyczne ograniczenie możliwości zastosowania ceny jako jedynego kryterium oceny ofert ustalanego dotychczas powszechnie w postępowaniach przetargowych.
Warto w tym miejscu podkreślić, że wprowadzanie pozornych kryteriów dodatkowych może być uznane za działanie zmierzające do obejścia prawa – art. 58 k.c. (np. cena – 99 proc., termin gwarancji 1 proc.).
>>> Czytaj też: Szczurek: Nasze podatki są niskie

Pozacenowe kryteria oceny

Zobowiązanie zamawiającego do ustalenia pozacenowych kryteriów oceny ofert niewątpliwie wymaga odrębnej analizy w każdym przypadku w odniesieniu do potrzeb zamawiającego związanych z realizacją przedmiotu danego zamówienia. Poniżej przedstawiam przykładowy katalog pozacenowych kryteriów oceny ofert, które mogą być wykorzystywane w postępowaniach przetargowych.
● Jakość – spełnianie przez oferowany przez wykonawcę przedmiot zamówienia określonych przez zamawiającego wymagań w ogóle lub w większym stopniu. Przedmiot zamówienia może być punktowany w tym kryterium z uwagi na posiadanie dodatkowych cech lub charakteryzowanie się większym ich nasileniem aniżeli wymogi minimalne zawarte w opisie przedmiotu zamówienia. Zamawiający musi szczegółowo opisać, jakie cechy przedmiotu oferty oraz w jakim zakresie będą brane pod uwagę przy przyznawaniu punktacji w tym kryterium.
● Funkcjonalność – w tym kryterium punkty przyznawane są najczęściej z uwagi na zadeklarowane przez wykonawcę występowanie w oferowanym przez niego produkcie określonych funkcji, niebędących koniecznymi, ale których istnienie z punktu widzenia zamawiającego poprawia walory nabywanego produktu.
● Koszty eksploatacji – kryterium umożliwiające wyeliminowanie nabywania produktów lub rozwiązań tanich cenowo w odniesieniu do kosztów zakupu, natomiast drogich w eksploatacji (najlepszy bilans kosztu zakupu produktu do wszystkich standardowych kosztów ponoszonych w związku z jego użytkowaniem, tj. koszt energii, obsługi, materiałów eksploatacyjnych).
● Termin wykonania zamówienia – określone przez zamawiającego kryterium powinno określić przedział czasowy, w którym oczekuje się wykonania zamówienia, obejmujący maksymalny akceptowalny przez zamawiającego czas realizacji zamówienia, jak również okres minimalny, realny do zastosowania. Zastosowanie tego kryterium znajduje uzasadnienie, w przypadku gdy korzyści wynikające z szybszego wykonania zamówienia będą większe aniżeli ewentualny wzrost ceny oferty.
● Aspekty środowiskowe – zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko (zielone zamówienia), np. zużycie energii, emisja dwutlenku węgla, emisje zanieczyszczeń: tlenków azotu, cząstek stałych oraz węglowodorów.
● Koszt cyklu życia – (Life Cycle Cost – LCC) kryterium umożliwiające wybór oferty najkorzystniejszej, oferującej najbardziej optymalny zakup z uwzględnieniem kosztów produktu/usługi przez cały okres użytkowania, takich jak:
– koszty związane z nabyciem,
– koszty użytkowania, konserwacji (np. zużycia energii i innych zasobów),
– koszty związane z wycofaniem z eksploatacji/utylizacji (koszty rozbiórki, recyklingu),
– koszty ekologiczne (emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń, koszty łagodzenia zmian klimatu).
● Serwis – dotyczy różnych cech serwisu, w szczególności:
– czas, w jakim zostaną naprawione usterki (tzw. czas reakcji serwisu),
– czas pracy punktów serwisowych,
– możliwość naprawy sprzętu w siedzibie zamawiającego.
● Okres gwarancji – najczęściej ocena gwarancji dokonywana jest poprzez porównanie danych zawartych w ofertach do najdłuższego okresu gwarancji wśród zaproponowanych. W celu wyeliminowania sytuacji wygrywania ofert z nieracjonalnie długim okresem deklarowanej gwarancji, ale także zaproponowaniem zbyt krótkiego okresu gwarancji zamawiający powinien określić minimalny oraz maksymalny okres dopuszczonej i punktowanej gwarancji.