Wiadomo, w którą stronę powinna iść polska energetyka

Energetyka była jednym z kluczowych wątków XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. Powracała w różnych, splatających się kontekstach, przede wszystkim rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa.

Kongres otworzył blok dyskusji liderów świata polityki oraz biznesu, z Polski i z zagranicy, poświęcony bezpieczeństwu i gospodarce. Uczestniczyli w nim przedstawiciele rządów, Marzena Czarnecka, minister przemysłu, Philip Hunt, minister stanu ds. bezpieczeństwa energetycznego i neutralności klimatycznej Wielkiej Brytanii, Lukas Savickas, minister innowacji i gospodarki Litwy, oraz Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu w pionie ds. Unii Europejskiej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Po pierwsze, elastyczność

Dariusz Marzec, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej, podczas rozmowy „Bezpieczna gospodarka”, w której wziął udział wraz z Ireneuszem Fąfarą, prezesem ORLEN SA, podkreślił: obecnie bezpieczeństwo definiuje się na nowo. Zwrócił uwagę, że w energetyce dotychczas zwykło się rozumieć pod tym pojęciem produkcję energii pod sznurek, co zapewniały źródła konwencjonalne. Takie spojrzenie jest już nieaktualne.

– Dzisiaj całkowicie rozjeżdża nam się czas produkcji energii z momentem jej zużycia. I to jest absolutnie nowa sytuacja, z którą nie mieliśmy do czynienia – powiedział prezes największej grupy energetycznej w Polsce.

Zademonstrował on wykres profilu produkcji z 21 kwietnia, jednego z nowych bloków gazowych, zainstalowanych w Elektrowni Dolna Odra. Wyglądał on – jak opisał go prezes Marzec – jak rysunek piły o bardzo dużych zębach.

– Widzimy na tym wykresie, że w ciągu doby blok gazowy wielokrotnie zmieniał w dużym zakresie moc, z jaką pracuje. Takie było bowiem zapotrzebowanie operatora sieci elektroenergetycznej na energię. Blok gazowy musiał równoważyć sieć, w której tak wiele znaczą już odnawialne źródła energii, w tym farmy fotowoltaiczne, zależne od pogody. Słoneczny dzień w trakcie którego pojawiają się chmury, oznacza skokowe zmiany produkcji przez nie energii elektrycznej. To pokazuje, czego potrzebuje dzisiaj polska energetyka: elastyczności. Jak mówi Grzegorz Onichimowski, prezes zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych, to teraz Święty Graal naszej energetyki – powiedział Dariusz Marzec i wskazał: z tego powodu przyszłością są źródła energii, które pozwalają natychmiast odpowiadać na potrzeby operatora, w ciągu minut czy godzin. Obecnie jest to gaz.

Zmiana jest fundamentalna. Jak przypomniał prezes Marzec, jeszcze kilkanaście lat temu były budowane bloki energetyczne, które miały pracować w zasadzie non stop i to na poziomie bliskim swoich maksymalnych mocy.

– Dzisiaj takich bloków nikt już nie potrzebuje. Dzisiaj potrzebujemy bloków, które będą elastycznie reagować na produkcję energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych – farm fotowoltaicznych i wiatrowych – tłumaczył prezes PGE, dodając, że potrzebna jest podstawa systemu, która będzie wszystko wyrównywać.

– Docelowo będzie nią, tak jak powiedziała pani minister przemysłu, energetyka jądrowa. Do tego czasu, przez ponad dekadę, rolę tę będą odgrywać aktywa konwencjonalne – wyjaśnił prezes Marzec.

Aby system energetyczny rzeczywiście odpowiadał na potrzeby, wiele jest do zrobienia. Tymczasem, jak zauważył prezes PGE, Europa wciąż nie zmieniła swoich priorytetów.

– Nadal jesteśmy w sytuacji, kiedy trudno sfinansować budowę bloku gazowego w międzynarodowej instytucji finansowej z powodu jego emisyjności. Choć jest ona o 70 proc. niższa niż jednostek konwencjonalnych

– Jestem wielkim zwolennikiem gazu jako kluczowego rozwiązania pomostowego w transformacji polskiej energetyki. Mamy konkurencyjny rynek dostaw gazu, niezbędną infrastrukturę, połączenia z rynkiem europejskim – wyliczał prezes największego polskiego koncernu energetycznego.

Kierunek jest jasny

Problem polega na tym, że inwestycje w energetyce realizowane są z myślą o perspektywie wieloletniej. Tymczasem żyjemy w świecie ogromnej zmienności.

Niewiadomymi pozostaje geopolityka i makroekonomia, ale nie ma to znaczenia. Jak przypomniał prezes PGE, fakty są nieubłagane – np. w kolejnej dekadzie w Bełchatowie skończy się węgiel brunatny. O konsekwencjach trzeba myśleć już teraz. Stąd też bierze się propozycja PGE, aby, wykorzystując elementy infrastruktury, możliwość wyprowadzania mocy czy wykwalifikowaną kadrę, to właśnie w Bełchatowie zbudować kolejną dużą polską elektrownię jądrową.

Obraz rysuje się zatem jasny: przyszłością polskiego miksu energetycznego jest energia jądrowa, źródła odnawialne i gaz, a więc aktywa nisko- i zeroemisyjne oraz elastyczne. PGE Polska Grupa Energetyczna uwzględnia to w swojej nowej strategii, której elementy już prezentowała, a ostateczny, kompleksowy plan zostanie przedstawiony w czerwcu.

Konkurencyjność, głupcze!

Temat kluczowych dla polskiej gospodarki i całego kraju zmian powrócił pierwszego dnia Europejskiego Kongresu Gospodarczego w dyskusji „Transformacja sektora energii”. Robert Kropiwnicki, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, stwierdził, że ten rok będzie przełomowy.

– Głównie z tego powodu, że uruchamiamy procesy, które doprowadzą do celu, jakim jest pozyskanie taniej, czystej i bezpiecznej dla naszej gospodarki energii – opisywał.

Robert Kropiwnicki przypomniał m.in. o przeznaczeniu ponad 50 mld zł na budowę elektrowni jądrowej, budowie morskich farm wiatrowych czy modernizacji i rozwoju sieci dystrybucyjnych. Wymienił także budowę elastycznych źródeł gazowych. Wskazał także, iż dla ministerstwa istotna jest budowa lokalnych łańcuchów dostaw.

Naturalnym tłem tej debaty były cele klimatyczne. Do niedawna stawiane w Unii Europejskiej na pierwszym miejscu, zostały w ostatnim czasie poddane publicznej dyskusji. Przyczyniły się do tego zmiany geopolityczne czy głośny raport Mario Draghiego, poświęcony konkurencyjności Europy.

– Nie jestem pewny, czy dzisiaj największym problemem Europy jest emisja dwutlenku węgla i czy za wszelką cenę powinniśmy w 2040 r. osiągnąć ambitne cele klimatyczne patrząc na udział Unii Europejskiej w globalnej gospodarce. Nie jestem pewny, czy Europa nie powinna mieć dzisiaj innych priorytetów, jak obronność, siła ekonomiczna gospodarki, bo to się liczy dzisiaj w geopolitycznej grze, będzie stanowić o jej bezpieczeństwie – powiedział Dariusz Marzec.

Czy kilkaset miliardów, a może nawet bilion euro przeznaczony na ambitne cele klimatyczne, nie lepiej przeznaczyć na obronność, obniżenie cen energii i poprawę konkurencyjności? – stawiał pytania prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

– Moim zdaniem zdefiniowane ok. 10 lat temu podejście „Zeroemisyjność albo śmierć” nie jest już najlepsze. Teraz właściwa strategia dla Europy powinna wychodzić od hasła „Konkurencyjność, głupcze!” – stwierdził zdecydowanie prezes PGE, podkreślając, jaką katastrofą dla Europy może się okazać postępująca deindustrializacja. – Unia Europejska musi zauważyć, co się wokół niej dzieje – dodał.

Bezpośredni przykład ze świata przemysłu podał w dyskusji Wojciech Koszut, prezes ArcelorMIttal Poland.

– W stosunku do roku 2009 produkcja stali w Europie zmniejszyła się o jedną trzecią. Zatrudnienie w hutnictwie spadło w tym czasie o jedną czwartą. Pomimo tego branża hutnicza w Europie nadal wytwarza wartość dodaną na poziomie 80 mld euro – opisywał.

Zdaniem Wojciecha Koszuta transformacja energetyczna musi w Polsce i w Europie przyspieszyć i powinna przynieść spadek cen energii.

– Jeżeli będzie prowadzona nadal w takim tempie, jak przez ostatnie lata, to przemysł energochłonny będzie miał trudności, aby w Europie przetrwać – ostrzegał.

Sektor hutniczy stoi na rozdrożu.

– Został nam rok, może dwa albo trzy, ale nie więcej. Proszę mi uwierzyć – mówił Wojciech Koszut.

Do tej sytuacji bezpośrednio odniósł się Dariusz Marzec.

– Europa musi coś zrobić z wysokimi cenami energii. Inaczej takie firmy jak ArcelorMittal się wyprowadzą. Emisyjność w Europie spadnie wtedy nawet do zera. Ale chyba nie o to nam chodzi – podsumowywał prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej. MK

organizator

partner relacji