Informację, że rząd rozpocznie w 2024 r. prace nad nowelizacją kodeksu pracy przekazałaminister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Niestety nic nie wskazuje na możliwość wejścia w życie tych przepisów w 2025 r. Wygenerują one zysk dla pracowników około 1,5 mld złotych rocznie, ale dopiero od 2026 r.
Rok 2026 r. to negatywna informacja. Ale jest też pozytyw - nowe przepisy będą działały wstecz.
Przykład
Nowelizacja Kodeksu pracy wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r. Pracownik w 2026 r. będzie mógł zaliczyć do stażu pracy czas pracy na umowie zlecenia za okres 2020-2025 r.
Nowelizacja jest efektem wniosków, postulatów od obywateli, instytucji oraz interpelacji poselskich - to były dziesiątki wezwań adresowanych do rządu co do wliczania do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, a także stażu pracy wymaganego do objęcia określonego stanowiska. Chodzi też o działalność gospodarczą.
Brak powszechnie obowiązującej regulacji zasad ustalania stażu pracy powoduje w praktyce istotne wątpliwości, a w wielu przypadkach prowadzi pracodawców do ustalania stażu pracy wyłącznie na podstawie okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych.
W uzasadnieniu projektu nowelizacji czytamy:
Ważne
Wskazać zaś należy, że w obecnych realiach rynku pracy w Polsce prace tego samego rodzaju wykonywane są na podstawie różnych stosunków prawnych i w różnych formach, co często wprost wynika z przepisów prawa (np. radca prawny może wykonywać zawód w stosunku pracy, stosunkach cywilnoprawnych, prowadząc indywidualną działalność gospodarczą czy jako wspólnik spółki partnerskiej).
Ustalanie stażu pracy wyłącznie z odwołaniem się do okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy prowadzi więc do nierównego traktowania w zakresie nabywania uprawnień pracowniczych osób, które przebyły okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych, oraz osób, które wykonywały pracę na podstawie innych stosunków prawnych i w innych formach. W rezultacie aktualne rozwiązanie utrudnia dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych i stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy. Taka sytuacja jest zatem niekorzystna dla pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy wykonywali pracę na innych podstawach niż stosunek pracy, w tym pracę tego samego rodzaju. Z tego powodu konieczna jest zmiana Kodeksu pracy, aby wyrównać szanse przywołanych grup w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego. Ma to w szczególności znaczenie, biorąc pod uwagę, że dominującą funkcją uprawnień pracowniczych uzależnionych od stażu pracy (np. nagrody jubileuszowe, dodatki stażowe).
Staż pracy, odprawy, okres wypowiedzenia, renty, emerytury - możliwość zwiększenia od 1 stycznia 2026 r.
Do stażu pracy, który ma wpływ na wymiar urlopu pracownika (szybciej masz 26 dni rocznego urlopu) dziś nie zaliczamy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia) ani okres prowadzenia przez osobę fizyczną firmy (pozarolnicza działalność gospodarcza CEiDG). Zmieni się to od 1 stycznia 2026 r. Nie chodzi tylko o urlopy (szybsze nabycie prawa do 26 dni), ale i dostęp do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego.
Ważne
Nowelizacja Kodeksu pracy od 1 stycznia 2026 r. to nie tylko szybsze dojście do urlopu 26 dni, ale także długość okresu wypowiedzeniaoraz wysokość odprawy w przypadku rozwiązania umowy o pracę. A także dodatkowe świadczenia wynikające z przepisów zakładowych (dodatki stażowe i nagrody jubileuszowe).
Do okresu zatrudnienia, który ma wpływ na określone uprawnienia pracownicze (w tym m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego), mają być od 1 stycznia 2026 r. zaliczane:
- twórcę i artystę, radcę prawnego lub adwokata, wspólnika jednoosobowej spółki z o.o.
- osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe;
- okres wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z ustawą kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (w tym m.in.umowy uaktywniające dla niań sprawujących opiekę nad dziećmi na podstawie umów o świadczenie usług) oraz okres pozostawania osobą współpracującą z ww. osobą, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chyba, że w danym okresie – na podstawie odrębnych przepisów – osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu;
- okres wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej;
- udokumentowany, przebyty za granicą okres innej, niż zatrudnienie, działalności zarobkowej;
- okres odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego, okres odbywania służby zastępczej,
- okres pobierania przez bezrobotnego zasiłku i stypendium,
- okres udokumentowanego zatrudnienia przebytego za granicą u pracodawcy zagranicznego oraz
- okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie rolnym.