Wzrost kosztów prywatnej opieki zdrowotnej sprawia, że coraz więcej pacjentów rezygnuje z niezbędnych badań. Tymczasem wiele z nich można wykonać bezpłatnie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, o ile spełni się określone warunki. Sprawdziliśmy, które badania refunduje NFZ, jak zdobyć skierowanie i co trzeba wiedzieć przed zapisaniem się na listę oczekujących.

Badania na NFZ w 2025 roku – LISTA REFUNDACJI

W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) refundowane są dziesiątki badań diagnostycznych, które prywatnie kosztują od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Warunkiem skorzystania z nich jest posiadanie aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz odpowiedniego skierowania.

Najczęściej refundowane badania obejmują:

  • PET-CT (pozytonowa tomografia emisyjna): jedno z najdokładniejszych badań onkologicznych; koszt prywatny od 5000 do 8000 zł; refundacja na NFZ w przypadku wskazań medycznych.
  • Rezonans magnetyczny (MRI): refundowany przy skierowaniu od specjalisty; koszt prywatnie: 500–2000 zł.
  • Tomografia komputerowa (TK): refundowana przy skierowaniu od specjalisty; prywatnie kosztuje 300–800 zł.
  • Kolonoskopia: refundowana dla osób w wieku 50–75 lat w ramach programu przesiewowego – bez skierowania.
  • Gastroskopia: refundowana przy skierowaniu, w niektórych przypadkach wystawionym przez lekarza POZ.
  • Badania genetyczne (np. BRCA1/2, kariotyp): koszt prywatny 1000–5000 zł, refundowane w określonych przypadkach.
  • Badania hormonalne (TSH, FT4, AMH, testosteron): refundacja zależna od wskazań i skierowania od specjalisty.

Badania na NFZ a ceny prywatnie - porównanie 2025

Poniżej przedstawiamy przykładową listę badań diagnostycznych, które wymagają skierowania od specjalisty i są dostępne bezpłatnie w ramach NFZ. Dla porównania podano orientacyjne ceny badań w placówkach prywatnych (stan na maj 2025 r.).

Badanie Cena prywatnie Refundowane przez NFZ? Wymagane skierowanie?
Rezonans magnetyczny głowy 600–1 200 zł Tak Tak (od specjalisty)
Tomografia komputerowa klatki piersiowej 350–700 zł Tak Tak (od specjalisty)
Kolonoskopia 450–900 zł Tak Tak (od specjalisty lub lekarza POZ)
Gastroskopia 250–500 zł Tak Tak (od lekarza POZ lub specjalisty)
USG Doppler kończyn dolnych 200–400 zł Tak Tak (od lekarza POZ lub specjalisty)
Mammografia (u kobiet przed 50. rokiem życia) 120–250 zł Tak Tak (u młodszych kobiet)
Badanie PET-CT 3 000–6 000 zł Tak Tak (onkolog lub inny specjalista)
EEG 150–300 zł Tak Tak (neurolog)
EMG (elektromiografia) 300–700 zł Tak Tak (neurolog)

Jak zdobyć skierowanie i zapisać się na badanie na NFZ?

Procedura skorzystania z refundowanego badania w 2025 roku obejmuje kilka kroków:

  • Upewnij się, że masz ważne ubezpieczenie zdrowotne.
  • Skonsultuj się z lekarzem POZ lub specjalistą.
  • Uzyskaj e-skierowanie (może być wystawione elektronicznie przez Internetowe Konto Pacjenta).
  • Zarejestruj się w placówce posiadającej kontrakt z NFZ.
  • Poczekaj na wyznaczony termin badania.

Nie każde badanie można wykonać na podstawie skierowania od lekarza POZ. Rezonans, tomografia czy PET-CT wymagają skierowania od specjalisty.

Czy należą Ci się darmowe badania? [Checklista dla pacjenta]

Zanim zapłacisz za badanie z własnej kieszeni, odpowiedz sobie na pytania:

  • Czy masz ważne ubezpieczenie zdrowotne (NFZ)?
  • Czy posiadasz skierowanie od lekarza (POZ lub specjalisty)?
  • Czy badanie znajduje się w wykazie świadczeń gwarantowanych?
  • Czy placówka, do której się udajesz, ma kontrakt z NFZ?
  • Czy masz możliwość poczekać na termin badania?

Jeśli na większość odpowiedziałeś "tak", masz prawo do bezpłatnego badania.

Czas oczekiwania na badania NFZ w 2025 roku

Czas oczekiwania na badania refundowane przez NFZ bywa zniechęcający. Z danych Barometru Fundacji Watch Health Care wynika, że średni czas oczekiwania na rezonans magnetyczny w Polsce w 2024 roku wynosił ponad 90 dni. W 2025 roku sytuacja się nieznacznie poprawiła w większych miastach, ale w małych ośrodkach czas oczekiwania wciąż przekracza 3 miesiące.

Dla porównania: prywatna wizyta i badanie MRI mogą być wykonane w ciągu kilku dni, ale za cenę 1200–2000 zł. Wybór zależy od pilności stanu zdrowia oraz możliwości finansowych pacjenta.

Dlaczego warto korzystać z badań na NFZ?

Publiczne finansowanie badań diagnostycznych chroni pacjentów przed nadmiernymi wydatkami i zapewnia równość dostępu do zaawansowanej diagnostyki. Programy przesiewowe (np. kolonoskopia dla 50+) mogą uratować życie, a jednocześnie nie kosztują pacjenta ani złotówki.

Ponadto, badania wykonane w ramach NFZ mają takie same parametry techniczne i jakość diagnostyczną jak te prywatne. Różni się jedynie czas oczekiwania.

Co jeszcze możesz zrobić, by nie przepłacać za badania?

  • Sprawdź programy profilaktyczne NFZ (np. Moje Zdrowie, Profilaktyka raka piersi).
  • Korzystaj z e-skierowań i e-rejestracji przez Internetowe Konto Pacjenta.
  • Pytaj lekarza, czy dane badanie przysługuje ci bezpłatnie.
  • Porównuj czas oczekiwania w różnych placówkach.

Wiedza o swoich prawach jako pacjenta może oznaczać oszczędność rzędu nawet kilkunastu tysięcy złotych rocznie.

Aktualizacja: 10.05.2025 r.