Rząd podnosi wiek emerytalny do 70. roku życia dla komorników. Nowe przepisy już gotowe

Ministerstwo Sprawiedliwości szykuje ważną reformę jednego z ważnych zawodów prawniczych. Kluczowa zmiana dotyczy wieku emerytalnego komorników – ten ma zostać podniesiony z 65 do 70 lat. Projekt ustawy trafił już do konsultacji. Oprócz tego zniesione zostaną ograniczenia dla asesorów. W artykule wyjaśniamy, jakie przepisy się zmienią, kiedy wejdą w życie i jak wpłyną na przyszłość zawodu.

Komornicy będą mogli pracować do 70. roku życia

Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o komornikach sądowych, rząd chce wydłużyć możliwość wykonywania zawodu aż do 70. roku życia. Obecnie komornik musi zakończyć karierę z dniem ukończenia 65 lat, co wynika z art. 22 ust. 1 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. 2018 poz. 771).

Zmiana jest motywowana względami konstytucyjnymi, standardami unijnymi oraz niedoborem doświadczonych kadr. Jak podkreśla Ministerstwo Sprawiedliwości, dotychczasowe ograniczenie mogło naruszać zasadę równego traktowania i było wielokrotnie kwestionowane przez sądy administracyjne.

Reforma asesury: więcej czasu dla kandydatów

Nowelizacja przewiduje także zniesienie sztywnego 6-letniego limitu trwania asesury komorniczej. Dotychczas kandydaci, którzy nie zdążyli uzyskać nominacji w tym czasie, musieli się przebranżowac. Teraz będą mogli kontynuować praktykę do skutku – czyli do egzaminu lub powołania.

To odpowiedź na rosnące problemy kadrowe w zawodzie. Według danych Krajowej Rady Komorniczej, w Polsce pracuje obecnie około 1300 komorników i ponad 600 asesorów. Reforma ma przeciwdziałać odpływowi młodych prawników i ułatwić sukcesję w kancelariach.

Wyroki sądów i presja UE. Skąd ta zmiana?

Podstawą reformy są wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, które uznały odwołania komorników po 65. roku życia za nieproporcjonalne i niekonstytucyjne. Podnoszono również niezgodność z dyrektywami unijnymi, które zakazują dyskryminacji ze względu na wiek.

Ustawa ma więc uporządkować stan prawny i zapobiec dalszym sporom. Pozwoli też wykorzystać potencjał doświadczonych profesjonalistów, którzy chcą kontynuować pracę mimo przekroczenia 65. roku życia.

Porównanie: kiedy odchodzą na emeryturę inni prawnicy?

Dla wielu zawodów prawniczych nie obowiązuje sztywny wiek emerytalny:

• Notariusze: mogą pracować do 70. roku życia (art. 19 ustawy Prawo o notariacie Dz.U. 2023 poz. 1989)
• Sędziowie: przechodzą w stan spoczynku po 65. r. życia, ale mogą pracować dalej za zgodą KRS i ministra
• Adwokaci i radcy prawni: nie mają ustawowego wieku emerytalnego

Zmiana dla komorników wyrównuje standardy i eliminuje dyskryminację w obrębie zawodów zaufania publicznego.

Co z emeryturą? Dobrowolność i większe składki

Podniesienie wieku maksymalnego nie oznacza przymusu pracy do 70. roku życia. Komornicy mogą przejść na emeryturę wcześniej na zasadach ogólnych, zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. 2023 poz. 1251).

Dodatkowe lata pracy oznaczają jednak wyższe składki i możliwość uzyskania wyższej świadczenia. W praktyce to przywilej, nie obowiązek – ale korzystny finansowo.

Kolejne zmiany dla zawodów prawniczych w planach

Reforma zawodu komornika to część szerszego planu Ministerstwa Sprawiedliwości. W 2025 roku planowane są zmiany w aplikacjach, deregulacja części zawodów oraz nowelizacja przepisów dotyczących asesorów sędziowskich.

Celem jest zwiększenie dostępności zawodów prawniczych, uelastycznienie ścieżek kariery i uproszczenie procedur egzaminacyjnych. To odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na prawników i odpływ młodych kadr z rynku.

Co z kontrolą stanu zdrowia starszych komorników?

Jednym z pytań budzących wątpliwości jest zdolność do pracy w zaawansowanym wieku. Ustawa nie przewiduje jednak obowiązkowych badań dla komorników po 65. roku życia. Ocena ma być pozostawiona samym zainteresowanym i instytucjom nadzorczym, jak prezes sądu rejonowego czy Minister Sprawiedliwości.

W praktyce oznacza to, że komornik może pracować dłużej, o ile nie pojawią się rażące przesłanki do jego odwołania z urzędu.

Czy wydłużenie wieku rozwiąże problemy kadrowe?

Zmniejszająca się liczba komorników to realne wyzwanie. Tylko w ostatnich 10 latach liczba kancelarii zmniejszyła się o około 20 proc. Główne przyczyny to niskie zainteresowanie zawodem, wysokie koszty prowadzenia kancelarii i coraz większa presja społeczna.

Wydłużenie wieku emerytalnego może nie rozwiązać problemu, ale może go czasowo złagodzić. Potrzebne są też głębsze reformy: wsparcie dla młodych, digitalizacja egzekucji i lepsza współpraca z sądami.

Ile osób nie przechodzi na emeryturę po 65. roku życia?

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w Polsce systematycznie rośnie liczba osób aktywnych zawodowo po osiągnięciu wieku emerytalnego. W 2024 roku aż 312 tys. Polaków w wieku 65+ nadal pozostawało na rynku pracy, z czego większość stanowili mężczyźni. W grupie wiekowej 65–69 pracuje już co piąta osoba. Eksperci tłumaczą to nie tylko chęcią zwiększenia przyszłej emerytury, ale też lepszą kondycją zdrowotną seniorów i zmianą podejścia do aktywności zawodowej w dojrzałym wieku. To zjawisko, które może zyskać na znaczeniu, jeśli kolejne grupy zawodowe – jak prawnicy czy lekarze – będą uzyskiwać formalną możliwość pracy nawet do 70. roku życia i dłużej.