Masz 55 lat i pracujesz w tym zawodzie? Możesz otrzymać ponad 4000 zł od ZUS. Musisz jednak spełnić ten jeden warunek. Jaki?

Świadczenie kompensacyjne to dodatek do emerytury lub renty, który przysługuje osobom, które pracowały w trudnych warunkach lub na stanowiskach szkodliwych dla zdrowia przez określony czas. Celem tego świadczenia jest złagodzenie negatywnych skutków pracy w takich warunkach.

Świadczenie kompensacyjne - dla kogo?

Aby otrzymać świadczenie kompensacyjne, należy spełnić kilka warunków, m.in.:

  • Pracować w trudnych warunkach lub na stanowiskach szkodliwych dla zdrowia przez określony czas (zgodnie z wykazem prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).
  • Osiągnąć określony wiek (niższy niż wiek emerytalny).
  • Spełniać inne warunki określone w przepisach.

O nauczycielskie świadczenie kompensacyjne mogą ubiegać się nauczyciele, wychowawcy i pedagodzy, którzy spełniają łącznie trzy warunki:

  1. Wiek: Ukończone 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).
  2. Staż pracy: Co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym minimum 20 lat w tzw. pracy nauczycielskiej (w wymiarze co najmniej 1/2 etatu).
  3. Rozwiązanie stosunku pracy: Rozwiązanie stosunku pracy na swój wniosek.

Świadczenie to jest formą wsparcia dla nauczycieli, którzy z różnych przyczyn chcą zakończyć pracę przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Jak ubiegać się o świadczenie kompensacyjne? Jakie warunki trzeba spełnić?

Aby ubiegać się o świadczenie kompensacyjne, należy złożyć wniosek w ZUS wraz z dokumentami potwierdzającymi pracę w trudnych warunkach lub na stanowiskach szkodliwych dla zdrowia. Wniosek należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych nie wcześniej niż 30 dni przed spełnieniem warunków do jego uzyskania lub planowanym dniem przejścia na to świadczenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające okres pracy jako nauczyciel, okresy pracy w innych miejscach (np. prowadzenie działalności, służba wojskowa, urlop wychowawczy, nauka), dokumenty potwierdzające wynagrodzenie przed 1 stycznia 1999 roku oraz informację o okresach składkowych i nieskładkowych.

Ile wynosi świadczenie kompensacyjne w 2025 roku?

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli jest obliczane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie zwaloryzowanych składek emerytalnych i kapitału początkowego, podzielonych przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat. W przypadku członków Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) składki są dodatkowo mnożone przez wskaźnik korygujący. Wysokość świadczenia nie może być niższa od minimalnej emerytury, a jego średnia wysokość w wybranych miesiącach 2024 roku kształtowała się następująco:

  • styczeń: 3557 zł,
  • czerwiec: 3986 zł,
  • październik: 4329 zł,
  • listopad: 4123 zł,
  • grudzień: 4054 zł.

W lutym 2025 roku średnia wysokość świadczenia kompensacyjnego wynosiła 3981,54 zł. W marcu z kolei średnia kwota wzrosła do 4208,62 zł. W przypadku podjęcia pracy nauczycielskiej po przyznaniu świadczenia kompensacyjnego, jego wypłata zostaje wstrzymana, niezależnie od wymiaru pracy i wysokości zarobków. Natomiast podjęcie innego rodzaju zatrudnienia skutkuje zmniejszeniem wysokości świadczenia na zasadach dotyczących emerytur i rent.

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli - podsumowanie najważniejszych informacji

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to specjalny rodzaj świadczenia, które ma na celu zapewnienie finansowego wsparcia dla nauczycieli, którzy zrezygnowali z pracy w szkole, a jeszcze nie osiągnęli wieku uprawniającego do emerytury. Można je traktować jako odpowiednik emerytury pomostowej, dedykowany wyłącznie dla pracowników pedagogicznych. Jest to rozwiązanie tymczasowe, które ma zagwarantować stabilność finansową w okresie przejściowym, od momentu opuszczenia zawodu do osiągnięcia pełnoprawnej emerytury.

Aby uzyskać to świadczenie, należy spełnić kilka kluczowych warunków. Po pierwsze, trzeba osiągnąć określony wiek, który rośnie stopniowo. W latach 2023–2024 wynosi on 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a wiek ten będzie sukcesywnie wzrastał, aż do 59 lat dla kobiet i 64 lat dla mężczyzn w 2032 roku. Po drugie, konieczne jest posiadanie odpowiedniego stażu pracy. Wymagane jest co najmniej 30 lat ogólnego stażu, w tym co najmniej 20 lat pracy na stanowisku nauczyciela w placówkach oświatowych w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Ostatnim warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy na własną prośbę lub w określonych przez przepisy okolicznościach.

Wysokość świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli jest obliczana indywidualnie na podstawie zebranych składek na koncie ubezpieczonego w ZUS, a następnie dzielona przez średnie dalsze trwanie życia. Istotne jest, że świadczenie to nie może być niższe niż kwota najniższej emerytury. Według danych ZUS z października 2024 roku, przeciętna kwota tego świadczenia wynosiła ponad 4,3 tysiąca złotych brutto. Trzeba pamiętać, że jest to świadczenie o charakterze przejściowym – prawo do niego wygasa w dniu poprzedzającym nabycie prawa do emerytury. Co więcej, możliwość łączenia świadczenia z pracą jest mocno ograniczona, a podjęcie zatrudnienia, szczególnie w placówkach oświatowych, może prowadzić do jego zmniejszenia lub zawieszenia. Świadczenie jest opodatkowane na zasadach ogólnych, choć od lipca 2024 roku wprowadzono częściowe zwolnienie z podatku dochodowego do określonej kwoty. Wniosek o przyznanie świadczenia, czyli formularz ENSK, składa się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.