Polacy uzbrojeni w broń palną. Szykuje się rewolucja w ustawie o broni i amunicji. Nowe prawo liberalizujące jej posiadanie już wkrótce tematem sejmowych debat

Kto może legalnie posiadać broń w Polsce? [podstawa prawna prawa do posiadania broni palnej]

Wszelkie zasady dotyczące posiadania broni oraz amunicji określa ustawa o broni i amunicji z 21 maja 1999 r. Zgodnie z tą ustawą, broń palną oraz amunicję można posiadać wyłącznie na podstawie pozwolenia wydanego przez właściwego komendanta wojewódzkiego Policji – odpowiednio do miejsca stałego pobytu osoby zainteresowanej lub siedziby danego podmiotu. W przypadku żołnierzy zawodowych pozwolenie wydaje komendant odpowiedniego oddziału Żandarmerii Wojskowej.

Kiedy zezwolenie na broń nie jest wymagane?

Pozwolenie nie jest konieczne w przypadku:

• gromadzenia broni w zbiorach muzealnych,
• używania jej na strzelnicach w celach sportowych, szkoleniowych lub rekreacyjnych,
• stosowania broni sygnałowej i alarmowej w celach ratowniczych lub sportowych,
• prowadzenia działalności gospodarczej związanej z obrotem bronią lub usługami rusznikarskimi,
• dysponowania bronią przekazaną w celu pozbawienia jej cech użytkowych,
• posiadania broni pozbawionej cech użytkowych,
• posiadania paralizatorów o określonych parametrach technicznych,
• posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego,
• posiadania broni pneumatycznej,
• posiadania broni rozdzielnego ładowania wytworzonej przed 1885 r. oraz jej replik,
• posiadania broni alarmowej o kalibrze do 6 mm.

Jak dziś uzyskać pozwolenie na broń? Procedura krok po kroku

Broń może być wydana w szczególności w celach:

• ochrony osobistej,
• ochrony osób i mienia,
• łowieckich,
• sportowych,
• rekonstrukcji historycznych,
• kolekcjonerskich,
• pamiątkowych,
• szkoleniowych.

Za ważną przyczynę uznaje się m.in. realne zagrożenie życia lub mienia, posiadanie uprawnień łowieckich, członkostwo w organizacjach strzeleckich lub rekonstrukcyjnych, nabycie broni w drodze spadku lub darowizny, a także prowadzenie szkoleń strzeleckich.

Pozwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej, w której określa się jego cel, rodzaj oraz liczbę egzemplarzy broni. Na wniosek posiadacza pozwolenia wydaje się zaświadczenie uprawniające do zakupu broni i amunicji zgodnej z zakresem pozwolenia. Za wydanie zaświadczenia pobierana jest opłata skarbowa określona w odrębnych przepisach.

Wskazanie ważnej przyczyny do posiadania broni to pierwszy krok. Aby uzyskać pozwolenie na broń, należy złożyć wniosek do właściwego miejscowo Komendanta Wojewódzkiego Policji. Wniosek powinien zawierać:

• dane osobowe wnioskodawcy: imię i nazwisko, imię ojca oraz panieńskie nazwisko matki;
• adres stałego pobytu oraz adres do korespondencji lub zamieszkania (jeżeli różni się od adresu stałego pobytu);
• serię i numer dowodu osobistego wraz z informacją, kiedy i przez jaki organ został wydany;
• numer ewidencyjny PESEL;
• określenie rodzaju broni, celu jej posiadania oraz liczby jednostek;
• podpis wnioskodawcy.

W przypadku ubiegania się o broń palną bojową w celu ochrony osobistej należy wykazać realne i potwierdzone przez Policję zagrożenie życia lub zdrowia.

Do wniosku należy dołączyć:

• orzeczenie lekarskie potwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność do posługiwania się bronią;
• orzeczenie psychologiczne potwierdzające sprawność psychiczną do posługiwania się bronią;
• jedno aktualne zdjęcie o wymiarach 3 × 4 cm (niezbędne do wystawienia legitymacji posiadacza broni);
• dowód wpłaty opłaty skarbowej za wydanie pozwolenia na broń lub — w przypadku dopuszczenia do posiadania broni — za wydanie decyzji administracyjnej (wpłaty należy dokonać na konto Urzędu Miejskiego w Białymstoku — numer konta podano poniżej).

Dodatkowo, w zależności od celu posiadania broni, należy dołączyć:

Broń w celach łowieckich:

• zaświadczenie o przynależności do Polskiego Związku Łowieckiego;
• potwierdzenie uzyskania podstawowych uprawnień do wykonywania polowania.

Broń w celach sportowych:

• udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu o charakterze strzeleckim;
• posiadanie kwalifikacji sportowych, o których mowa w art. 10b ustawy;
• posiadanie licencji właściwego polskiego związku sportowego.

Broń w celach ochrony osobistej:

udokumentowane, stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia.

Broń palna do celów ochrony osobistej, osób i mienia:

• deklaracja wzmocnienia potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej złożona przez funkcjonariusza jednej z formacji mundurowych (m.in. Policja, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SOP, SG, Straż Marszałkowska, Służba Celno-Skarbowa, Służba Więzienna) lub przez żołnierza zawodowego dysponującego bronią służbową;
• lub przez osobę pełniącą terytorialną służbę wojskową przez co najmniej dwa lata.

Broń do celów rekonstrukcji historycznych:

• udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu, którego statutowym celem jest organizowanie rekonstrukcji historycznych;
• zaświadczenie potwierdzające czynny udział w działalności statutowej.

Broń do celów kolekcjonerskich:

• udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu o charakterze kolekcjonerskim.

Broń do celów pamiątkowych:

• dokument potwierdzający nabycie broni w drodze spadku, darowizny lub wyróżnienia.

Broń do celów szkoleniowych:

• udokumentowane uprawnienia do prowadzenia szkoleń o charakterze strzeleckim;
• zarejestrowana działalność gospodarcza w zakresie szkoleń strzeleckich.

Ile osób w Polsce posiada zezwolenie na broń?

Według danych policyjnych na rok 2024. liczba wydanych pozwoleń na broń wynosi ogółem 367 411. Liczba zarejestrowanych broni to z kolei 930 121¹.

Zezwolenie na posiadanie broni – opłaty

Uzyskanie zezwolenia na posiadanie broni wiąże się z obowiązkiem uiszczenia stosownych opłat:

• za wydanie decyzji zezwalającej na posiadanie broni palnej każdego rodzaju osobie fizycznej – 242 zł,
• za wydanie decyzji zezwalającej na posiadanie broni palnej każdego rodzaju osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej – 1 193 zł,
• za wydanie zaświadczenia uprawniającego do nabycia broni – 17 zł,
• za wymianę legitymacji posiadacza broni lub świadectwa broni – 17 zł,
• za wydanie karty rejestracyjnej broni pozbawionej na stałe cech użytkowych – 82 zł,
• za wydanie Europejskiej Karty Broni Palnej – 105 zł,
• za inne zezwolenia (np. pozwolenie dopuszczające do posiadania broni w czasie wykonywania zadań związanych z bronią) – 10 zł.

Broń i amunicję należy przechowywać i nosić w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych

Kwestię tą szczegółowo określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 sierpnia 2014 r. w sprawie przechowywania, noszenia oraz ewidencjonowania broni i amunicji.

PN-EN 14450 nie jest jednak najwyższą klasą odporności. W przypadku przechowywania broni, eksperci zalecają jednak znaczne większe środki ostrożności. Najlepiej w tym przypadku sprawdzą się specjalistyczne szafy na broń lub sejfu o wyższej normie np. PN-EN 1143-1. Koszty wysokiej jakości sejfu lub szafy na broń zaczynają się od 3 tys. złotych wzwyż.

Broń na czas przechowywania musi mieć odłączony magazynek oraz być rozładowana. Amunicja do broni musi być natomiast przechowywana w pudełkach lub pojemnikach w sposób uniemożliwiający uderzenie w spłonkę naboju.

Kto nie otrzyma zezwolenia na broń? Lista ustawowych wykluczeń

Pozwolenie nie przysługuje osobom:

• które nie ukończyły 21 lat,
• z zaburzeniami psychicznymi lub ograniczoną sprawnością psychofizyczną,
• wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego,
• uzależnionym od alkoholu lub środków psychoaktywnych,
• niemającym stałego miejsca pobytu w Polsce,
• stanowiącym zagrożenie dla siebie lub dla bezpieczeństwa publicznego – w szczególności osobom skazanym za przestępstwa umyślne lub określone przestępstwa nieumyślne, w tym popełnione w stanie nietrzeźwości.

Zezwolenie na posiadanie borni: badania lekarskie i psychologiczne – wymagania i koszty

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń, a także zgłaszająca broń pneumatyczną do rejestru, musi przedstawić aktualne orzeczenia lekarskie i psychologiczne potwierdzające brak przeciwwskazań do posiadania broni. Dokumenty te muszą być wydane nie wcześniej niż trzy miesiące przed złożeniem wniosku przez upoważnionego lekarza i psychologa.

Badanie lekarskie obejmuje ocenę ogólnego stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego, wzroku, słuchu, równowagi i sprawności ruchowej. Lekarz kieruje również na badania psychiatryczne i okulistyczne, a w razie potrzeby – na dodatkowe konsultacje specjalistyczne.

Badanie psychologiczne dotyczy natomiast m.in. poziomu inteligencji, cech osobowości, odporności na stres i dojrzałości społecznej. Może zostać rozszerzone, jeśli psycholog uzna to za konieczne.

Badania przeprowadza lekarz z co najmniej pięcioletnim stażem, posiadający odpowiednią specjalizację i wpis do rejestru upoważnionych. Koszty badań ponosi osoba ubiegająca się o pozwolenie. Maksymalna opłata za każde z badań nie może przekroczyć 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, które w sierpniu 2025 r. wyniosło 8769,08 zł.

Od orzeczenia lekarskiego lub psychologicznego przysługuje odwołanie w terminie 30 dni od doręczenia decyzji – za pośrednictwem osoby, która je wydała.

Egzamin na pozwolenie na broń – jak wygląda i kto jest z niego zwolniony?

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń musi zdać egzamin przed komisją Policji. Egzamin obejmuje zarówno część teoretyczną – dotyczącą przepisów o posiadaniu i używaniu broni – jak i część praktyczną, polegającą na wykazaniu się umiejętnością jej bezpiecznej obsługi.

Z egzaminu zwolnieni są m.in. funkcjonariusze służb mundurowych, żołnierze zawodowi, członkowie Polskiego Związku Łowieckiego (w zakresie broni myśliwskiej) oraz licencjonowani sportowcy zrzeszeni w Polskim Związku Strzelectwa Sportowego – o ile wcześniej zdali egzamin na podstawie odrębnych przepisów.

Opłaty za egzamin sięgają do około 1000 zł:

• na broń w celach ochrony osobistej – 500 zł,
• na broń w celach sportowych – 800 zł,
• na broń w celach kolekcjonerskich – 1 150 zł,
• na broń w celach pamiątkowych – 550 zł,
• na broń w celach szkoleniowych – 1 000 zł,
• w przypadku nauczycieli realizujących zajęcia z przysposobienia obronnego – 100 zł,
• inne przypadki – 600 zł.

Nowelizacja ustawy o broni i amunicji – co zmieni nowa ustawa?

"Stop rozbrajaniu obrońców Polski, koniec z absurdem cofania pozwolenia na broń do ochrony osobistej po zakończeniu służb" - oznajmił poseł Krzysztof Szymański – przewodniczący zespołu ds. posiadania broni, przedstawiając projekt ustawy. Projekt Konfederacji dotyczy funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy zawodowych posiadających przydzieloną broń służbową, a także osób pełniących terytorialną służbę wojskową przez co najmniej dwa lata.

Obecne przepisy – zwłaszcza art. 18 ust. 4 ustawy o broni i amunicji – pozwalają na cofnięcie pozwolenia po ustaniu przesłanek, które uzasadniały jego wydanie. W praktyce oznacza to, że po zakończeniu służby byli funkcjonariusze i żołnierze tracą pozwolenie, mimo że nowelizacja z 2023 r. miała wspierać rozwój potencjału obronnego kraju.

Projekt Konfederacji zakłada, że zakończenie służby nie będzie automatycznie skutkować cofnięciem pozwolenia. Dzięki temu przeszkoleni byli funkcjonariusze i żołnierze mogliby nadal wspierać system obrony narodowej.

Wzmocnienie obronności państwa – uzasadnienie projektu zmian

Zgodnie z art. 10 ust. 3a ustawy o broni i amunicji, pozwolenie na broń w celach ochrony osobistej, osób i mienia może być wydane osobom pełniącym służbę w określonych formacjach mundurowych, które złożyły deklarację chęci wzmocnienia potencjału obronnego Polski.

Obecnie jednak, po zakończeniu służby, Policja lub Żandarmeria Wojskowa często wszczyna postępowania o cofnięcie pozwolenia, uznając, że ustały przesłanki jego wydania. Zdaniem projektodawców, taka praktyka nie tylko ogranicza potencjał obronny kraju, ale również stoi w sprzeczności z intencją ustawodawcy. Byli żołnierze i funkcjonariusze, mimo zakończenia służby, mogliby nadal aktywnie wspierać obronność Polski – np. w ramach organizacji proobronnych czy działań kryzysowych.

„Jesteśmy jednym z najbardziej rozbrojonych narodów w Europie”. Obecne prawo do posiadania broni jest wadliwe

Wokół tematu dostępu do broni w Polsce krąży wiele mitów i niedomówień. W poprzedniej kadencji Sejmu nie udało się wprowadzić znaczących zmian w tym zakresie. Jak podkreślał podczas konferencji prasowej prezentującej projekt ustawy Michał Urbaniak – poseł minionej kadencji i były przewodniczący zespołu ds. legalizacji broni – główną przyczyną tego stanu rzeczy jest strach wobec posiadaczy broni.

„Jeżeli polski funkcjonariusz, który ma nieposzlakowaną opinię i przez kilkanaście lat dowodził swoją postawą i pracą, nagle – tylko dlatego, że odchodzi ze służby – staje się osobą, której państwo nie ufa, to coś jest nie tak” – zauważył Urbaniak.

„Mówimy o ogromnej grupie ludzi – setkach tysięcy, być może nawet milionie osób – które miały dostęp do broni. Osoby te mogłyby w sytuacjach kryzysowych działać na rzecz bezpieczeństwa Polaków i ratować życie innych” – kontynuował.

Urbaniak zwrócił również uwagę na potrzebę wzmacniania potencjału obronnego państwa. „Za naszą wschodnią granicą toczy się regularna wojna. Nie wiemy, co wydarzy się za pięć czy dziesięć lat – to jeden z kroków, które należy podjąć, by być przygotowanym na najgorszy scenariusz” – podsumował.

Skutki społeczne nowelizacji – jak zmiany wpłyną na bezpieczeństwo i administrację państwa?

Wnioskodawcy wskazują, że projekt ustawy ma przynieść pozytywne skutki w kilku obszarach.

Po pierwsze – zwiększy gotowość obronną kraju, pozwalając byłym funkcjonariuszom i żołnierzom na dalsze wspieranie systemu bezpieczeństwa państwa. Zachowanie dotychczasowych wymogów zdrowotnych i prawnych nadal gwarantować będzie bezpieczeństwo publiczne.

Po drugie – zmniejszy obciążenie administracyjne Policji i Żandarmerii Wojskowej, eliminując konieczność prowadzenia postępowań o cofnięcie pozwoleń po zakończeniu służby. Ograniczy to liczbę sporów administracyjnych i sądowych, usprawniając funkcjonowanie organów państwa.

Kiedy przepisy mogą wejść w życie?

Projekt ustawy został złożony 16.10.2025 r. przez grupę posłów Konfederacji. Obecnie został on skierowany do Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu, a także do konsultacji społecznych. Każdy może wyrazić swoją opinię na jego temat tutaj:

Konsultacje społeczne nad projektami ustaw

Jeżeli projekt znalazłby poparcie w Sejmie, przepisy mogłyby wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku.

¹Komenda Główna Policji: Raport Pozwolenia 2024

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. 2024 poz. 485)

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 sierpnia 2014 r. w sprawie przechowywania, noszenia oraz ewidencjonowania broni i amunicji (Dz.U. 2014 poz. 1224)

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 lipca 2023 r. w sprawie egzaminu ze znajomości przepisów dotyczących posiadania broni oraz umiejętności posługiwania się bronią (Dz.U. 2023 poz. 1475)