Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zakup mieszkania lub domu a podatek
Zakup mieszkania czy domu to zawsze duży wydatek. Choć ceny za metr kwadratowy nieruchomości różnią się w zależności od jej lokalizacji, to niezmienne pozostaje to, że oprócz kwoty wynikającej z umowy sprzedaży, strony musza brać pod uwagę również konieczność poniesienia odpowiednich obciążeń podatkowych. Jednym z nich jest podatek od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu nim podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, a więc również umowa sprzedaży mieszkania. Podstawę opodatkowania stanowi w takim przypadku wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, a obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Stawka podatku od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym wynosi 2 proc. Oznacza to, że obciążenie podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku zakupu mieszkania wcale nie ma charakteru symbolicznego, a przy zakupie mieszkania o wartości 500.000 złotych wyniesie aż 10.000 złotych.
Zakup pierwszego mieszkania a zwolnienie z PCC
W tym kontekście nie dziwi fakt, że każdy z podatników przed uiszczeniem należnego podatku jest zainteresowany możliwością skorzystania ze zwolnienia od niego. Szansę na to daje np. art. 9 pkt 17, który wszedł w życie 31 sierpnia 2024 roku i przewiduje, że zwalnia się od PCC sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Zwolnienie to nazywane potocznie zwolnieniem na zakup pierwszego mieszkania lud domu może faktycznie stanowić istotną ulgę dla osób dokonujących zakup. Należy jednak pamiętać o tym, że dotyczy ono jedynie zakupu określonego rodzaju nieruchomości i zgodnie z poglądem prezentowanym przez organy skarbowe, nie może zostać zastosowane do wykupu udziału w nieruchomości.
Tymczasem bardzo często to właśnie w drodze tego rodzaju czynności dochodzi do nabycia prawa do pierwszego mieszkania czy domu. Dlaczego? Bo podatnicy często otrzymują swoje pierwsze nieruchomości mieszkalne w drodze spadku, np. po dziadkach czy rodzicach, i nie trafią one w całości w ich ręce, ale są dzielone między rodzeństwo czy kuzynostwo. Jeśli w takiej sytuacji jeden ze spadkobierców podejmie decyzję o spłacie pozostałych, mamy do czynienia z wykupem udziałów w nieruchomości. W takiej sytuacji, mimo że formalnie wykup ten prowadzi do nabycia pierwszej nieruchomości mieszkalnej, podatnik nie ma możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku. Jak bowiem wskazuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach, nie podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych sprzedaż jedynie udziałów w prawie własności (por. np. interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 7 października 2024 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.212.2024.2.PB, czy z 18 października 2024 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.241.2024.1.KK).
